056 6

li . I i.i |n zyynac, 1/ osin* loi my koni lik Iow pi .•rui y lowych należą w < .-<*

, h i. Ii .h> i/adki )śei, jc*tln:ik w/iąwszy pod uwagę loki upadku rz;|ilu V. klathih ii.11. \ się liczyć / ownilualnością silniejszej slynmlai ji konfliktów w miarf w /1 osi 11 politycznych wpływów opcji lewicowej (socjaldemokracji). Zbli/rnltJ < '/oskiej Partii .Socjaldemokratycznej (Ceskd Strana Sociahe Demokrata kii CSSD) i Czesko-Morawskiej Izby Związków Zawodowych (Ćeskomoravⁱ l a komora Odborovych Svaz.it —ĆKOS) sprzyja proegalitarnenastawienie /win* kowców. Mimo wszystko wydaje się jednak, że w Czechach, niezależnie ot| konfiguracji na arenie parlamentarnej, można oczekiwać dalszego rozwojd mechanizmów „ekonomii negocjowanej”. Polityka kontroli cen, płac oraz knn troi i poziomu zatrudnienia może prowadzić do utrwalenia się rozwiązań hli szych praktykom stosowanym w krajach skandynawskich i w Austrii. Winm dodać, że w Czechach notuje się wyjątkowo niską stopę bezrobocia. Waha są ona w granicach 3-4%. Niektórzy obserwatorzy wskazują jednak na istnienie w Czechach bezrobocia ukrytego.

Węgry

Współczesne węgierskie stosunki przemysłowe charakteryzuje znaczna de centralizacja negocjacji. Organem, który miał służyć stworzeniu trwałych ram trójstronnego przetargu interesów była powołana już w 1988 r. Krajowa Rada Godzenia Interesów (Erdekegyeztetó Tanacs). Była ona wówczas jedyn i lego typu instytucją w regionie Europy Środkowej i Wschodniej. Dwa lata póz niej, w 1990 r., rząd J. Antalla utrzymał tę instytucję. Krajowa Rada nie jc\| instytucją porządku konstytucyjnego, co oznacza, że ogłoszenie niektórych z jej ustaleń nie wymaga istnienia odpowiednich podstaw ustawowych¹, pod czas gdy inne ich wymagają¹². W 1992 r. powołano „równoległą” Radę God/r nia Interesów Budżetowych, która miała służyć obsłudze przetargu interesów w obrębie instytucji budżetowych. Oba gremia rywalizują ze sobą o godność organu zwierzchniego i odrębnie uczestniczą w toczącej się na Węgrzech debacie nad formą paktu społecznego (Lado, 1995, s. 197). Ostateczny kształt obu in stytucji określiły postanowienia kodeksu pracy z 1992 r. Porozumienia za wierane w obrębie Krajowej Rady Godzenia Interesów oraz Rady Godzenia Interesów Budżetowych przyczyniały się początkowo do stosunkowo szybkie 1 regulacji długiej listy zagadnień z obszaru rynku pracy towarzyszących trans formacji ustrojowej. Od 1992 r. nie zawarto już jednak szerszego porozumienia społecznego. Zawiniło tu m.in. szybko postępujące rozdrobnienie węgierskiego ruchu pracowniczego, a tym samym rozmnożenie się liczby pretendentów do

ihl/iitlu w prze larg u trójstronnym. Przeszkód!! w przygotowaniu porozumień i ,1 a; również /l>y 1 szeroki pakiet kwestii problemowych, przyjęły w 1992 r. ■ n/ywszy jednak niechęć związków zawodowych i organizacji pracodawców i ■ dwustronnej koordynacji interesów, należy się spodziewać, iż negocjacje na jm/ioniie centralnym będą odgrywać ważną rolę na węgierskiej arenie przemy !' twej.

Polska

i th-it) 1992 r. na polskiej arenie przemysłowej dominował konflikt. Fala najków, która przetoczyła się przez kraj, przyczyniła się do ożywienia zainte-" .wania ideą paktu społecznego. Projekt umowy, którego autorstwo przypisu je .u, I. Kuroniowi, przewidywał podpisanie kilku kontraktów, z których naj • u/niejszym miał być pakt o przedsiębiorstwie państwowym w trakcie prze i ./lałcenia. Umowy cząstkowe miały dotyczyć zagadnień m.in. socjalnego budownictwa mieszkaniowego oraz problemów wsi. Część zasadnicza umowy, ■-awaria w pakcie, miała traktować o statusie, metodach restrukturyzacji i <1 dlu/ania przedsiębiorstwa państwowego. We wrześniu 1992 r., przed podjęi icm i .adniczej rundy rokowań, z negocjacji nad dokumentem paktu wycofały • g .'Solidarność ’80” oraz Związek Zawodowy „Kontra”. Do końca nego. |.u |i i loi rwały NSZZ „Solidarność”, OPZZ oraz siedem central branżowyi li. W liiiwo 190.1 r. podpisano pakt o przedsiębiorstwie państwowym. Jego trzy nic/iia. /nu in/niące się warianty parafowały osobno NSZZ, OPZZ oraz w jednej giupi.

I /,/. Pracowników PKP, KZZ Energetyków, PZZ Dozoru Górniczego l adi a

Inżynierów i Techników, ZZ Maszynistów Kolejowych w Pof.n Piaeowników Komunikacji Miejskiej oraz Związku Zawodowego Pi/i-my I u i lektromaszynowego. Każdy z trzech wspomnianych wariantów pakt u | >od | u .. 111 lu zedstawiciełe Konfederacji Pracodawców Polskich (KPP) oraz w iimnmi i zątlu Minister Pracy i Polityki Socjalnej.

Upadek rządu H. Suchockiej, a następnie zmiana układu politycznego pi/yczyniły się do znacznego spowolnienia prac nad pakietem uslaw przewidywanych w pakcie. Komisję Trójstronną powołano rok po podpisaniu paklu. Uchwała Rady Ministrów w tej sprawie została przyjęta 15 lutego 1994 r., dzień po demonstracji „Solidarności” zorganizowanej m.in. na rzecz realizacji ustaleń paktu.

Do zadań Komisji należy: analiza procesów gospodarczych i zasadniczych proporcji makroekonomicznych (struktury budżetu państwa), ocena mech;i nizmów i instrumentów stosowanych w polityce społeczno-gospodarczej (mm polityki fiskalnej i polityki cen), formułowanie opinii i wniosków dotycząc yc h priorytetów polityki społecznej i gospodarczej (polityki płac, polityki zalrtul nicnia, polityki świadczeń socjalnych, kształtowania zasadniczych reku |i fon

1

Sq to głównie zalecenia i wezwania Podkomisji ds. Zatrudnienia (Ors/agos Mtmkaerópia. 1 Mi/.olińg) dotyczące negatywnych zjawisk na rynku pracy.

Np. ustalenia dotyczące płac minimalnych.