10726705f328822379116648455409 n

eria poprawności językowej

eria, wedtug których użytkownicy języka lub językoznawcy orzekają o tym, że ś forma jest dobra, potrzebna, a inna zla i niepotrzebna w danym języku, eriów jest wiele, ale najczęściej bierze się pod uwagę opracowane przez Doroszewskiego, H. Kurowską, A. Markowskiego.

Id Doroszewski wyróżni):

kryterium formalnologiczne - za formy poprawne uznaje się takie, które zachowują zróżnicowanie znaczeniowe wyrazów podstawowych, np. różnicować i różniczkować',

kryterium narodowe - za poprawne uznaje się to, co jest rodzime, narodowe, nie powstałe pod obcym wpływem;

kryterium estetyczne - poprawne według tego kryterium są formy wypowiedzi charakteryzujące się harmonią, jasne i proste;

kryterium geograficzne (miejscowe) - uzależnia uznanie jakiejś formy za poprawną od tego, gdzie (na jakim terenie) jest ona używana; kryterium literacko-autorskie - oparte na wzorach literatury pięknej; kryterium historyczne - oparte na wiedzy historycznojęzykowej. szy, bardziej obiektywny system kryteriów oceny innowacji językowych zapro-owata Halina Kurkowska, która wyróżniła:

Kryteria wewnątrzjęzykowe:

a)    k. wystarczalności języka - ma ono zastosowanie przede wszystkim w zakresie innowacji słownikowych, powstających np. w związku z pojawianiem się nowych narzędzi, urządzeń, przedmiotów, idei, zjawisk itp. Wśród innowacji słownikowych wyróżnić można zapożyczenia z języków obcych (telefon, monitor, komputer), neologizmy słowotwórcze (np. niszczarka, kruszarka, sta-lownik), neosemantyzmy (np. mysz ‘urządzenie komputerowe', zatoka ‘rozszerzenie jezdni’), ekspresywizmy (np. pracuś, mądrala). Kierując się tym kryterium, odrzuca się wyrazy, które (niepotrzebnie) zastępują wyrazy już istniejące w danym języku, np. zabezpieczać w znaczeniu zapewniać, kurort zamiast uzdrowisko;

b)    k. ekonomiczności języka - dotyczy m.in. oceny innowacji skracających (np. ogólniak zamiast liceum ogólnokształcące, przegubowiec - autobus przegubowy). To kryterium pozwala usunąć z tekstu elementy niekonieczne dla jego komunikatywności. Nieuzasadnione komunikacyjnie są zatem takie sformułowania, jak: aktywna działalność, przez dłuższy okres czasu, w miesiącu październiku.

169