2012 12 18 21 45

138

Formy 1 otyłe krajobrasu

Cywilizacja dominująca	Forma krajobrazu (wynikająca z rodzaju gospodarki)	Styl (wynikający i ^ żeń estetycznych)
pierwotna	wczesnośredniowieczna
rolnicza	średniowieczna	-
	nowożytna	renesansowy, barokowy, klasycystyczny, romantyczny
przemysłowa (industrializacja, urbanizacja)	współczesna	eklektyczny, secesyjny itd.
Usługowa (tercjalna)

4.1 KRAJOBRAZ WCZESNEGO ŚREDNIOWIECZA (tabl. I)

Dominacja tego krajobrazu na ziemiach polskich przypada w przybliżeniu na okres X—XIII w. Krajobraz ten nie zachował się do dzisiaj i znane są tylko jego elementy oraz dane, pozwalające na podjęcie przybliżonej rekonstrukcji.

Ogólna charakterystyka. W krajobrazie tym, na tle znacznych obszarów zajętych przez krajobraz pierwotny (np. obszary puszcz) i różne formy krajobrazu naturalnego, dominują odpowiadające cywilizacji rolniczej stale powiększające się obszary krajobrazu uprawowego ze swobodnym bezkształtnym układem pól w formie „postaci” poprzera-stanych gęsto zadrzewieniami oraz z osadnictwem jednodworczym lub skupionym w niewielkie osiedla, zwykle na planie wielodrożnym okólni-cowym, powiązane słabo rozwiniętą siecią dróg.

Stosunki społeczno-gospodarcze i ich odbicie w krajobrazie. Ustrój plemienny i kształtujący się feudalizm oraz postępujące z nim chrześcijaństwo rzutują bezpośrednio na formę krajobrazu, tworząc w nim węzłowe punkty, zaznaczające się jako dbminan-ty krajobrazowe. Tak też ośrodki plemienne, a później ośrodki władzy, grupują się na bardziej urodzajnych ziemiach, nad brzegami wód, wałami „refugiów” i grodów, do których zaczynają zbiegać się drogi oraz bliżej których zagęszcza się sieć osiedleńcza. Feudalizm uzupełnia tę panoramę wyodrębnionym z terenu grodu lub osobno stojącym gródkiem,