305

(1,0-2,0)gf

Rys. 11.36. Typowe sposoby ukształtowania części o różnych powierzchniach przekroju,

do zgrzewania tarciowego

Ostatnią nowością w zakresie zgrzewania tarciowego jest opracowana w Brytyjskim Instytucie Spawalnictwa technologia zgrzewania z mieszaniem wnętrza zgrzeiny tzw. „friction stir welding” (FSW) [49]. Idea tego procesu przedstawiona jest na rysunkach 113-7, 11.38. Zgrzeina jest tworzona przez przeciskanie obracającego się ramienia zakończonego specjalnie ukształtowanym trzpieniem, wzdłuż stykających się powierzchni łączonych blach. Narzędzie obraca się z pewną określoną prędkością i przesuwa wzdłuż złącz lub też zgrzewane elementy mogą przesuwać się względem trzpienia. Kiedy następuje względny ruch obracającego się narzędzia wzdłuż linii łączenia, uplastyczniony ciepłem tarcia materiał jest przeciskany do tyłu formując zgrzeinę. Proces ten trwa tak długo jak narzędzie przesuwa się wzdłuż zgrzewanych elementów. Ze względu na własności wytrzymałościowe narzędzia tą metodą mogą być zgrzewane tylko metale o niskiej temperaturze topnienia jak aluminium i miedź. Aktualnie tą technologią można zgrzewać jednym przejściem blachy o grubości do 25 mm a powyżej

305