chemiii0

3. Jednołunkcyjne pochodne węglowodorów

Kwasy nienasycone są bardziej lotne od swoich odpowiedników nasyconych.

Obecność wiązań podwójnych w cząsteczce kwasu tłuszczowego powo duje obniżenie temperatury topnienia kwasu. Nasycony kwas stearynowy jest ciałem stałym o temperaturze topnienia 69,3 "C. a kwasy oleinowy, li-nolowy i linolenowy są związkami o temperaturze topnienia od 16 do w temperaturze pokojowej pozostają więc cieczami. Obniżenie temperatury topnienia kwasów nienasyconych wynika z. kształtu cząsteczki. Jak w idać na rycinie 3.24, obecność wiązania podwójnego w cząsteczce kwasu oleinowego powoduje wygięcie łańcucha, a co za tym idzie, zmniejszenie możliwości dobrego przylegania do siebie długich niepolar-nych łańcuchów węglowodorowych. Słabsze przyleganie łańcuchów nie pozw ala na wytworzenie silnych w iązań między cząsteczkowych, dzięki czemu kwas ten ma inny stan skupienia niż kwas stearynowy.

Polecenia kontrolne

1. Wyjaśnij, dlaczego niektóre właściwości kwasu mrówkowego różnią sie od w łaściwości innych kwasów.

2. Zaproponuj metodę syntezy kwasu protonowego z propanu.

3. Zaproponuj dośw iadczenia umożliwiające odróżnienie propanalu od kw asu octowego.

4. Zapisz równania reakcji:

a) kwasu maslowego z wodorotlenkiem wapnia.

b) kwasu octowego z tlenkiem magnezu, e) kwasu mrówkowego z żelazem.

5. Zapisz, równanie reakcji kwasu benzoesowego z wodorotlenkiem sodowym.

Najważniejsze reakcje kwasów karboksylowych

1. Otrzymywanie

a) utlenianie alkoholi I-rzędowych:

RCHjOH — RCOOH

162