Czasy�zorganizacji kraju Polska Piastów Historia Polski16

Polska Piastów

Czasi) dezorganizacji kraju

0 POZNAJ FAKTY

Ju2 w Xii w. vz Polsce zaczęły powstawać pierwsze tub&aeki. Początkowo księgi sprowadzano z zagranicy z czasem jednak.

•zzraz z powslawartem rodzimych skryptoriów, pr/ybyz/alo dżet tworzonych vz kraju Księgozbiory powstawały przy katedrach inp w Gnieźnie, Płocku, Poznaniu. K/akcr/.ie, VAoclaz.ni), w klasztorach

1 na dworach książąt Jeden

z największych znajdował się przy katedrze krakowskie-,. o czym świadczy nzzenlarz z 1110 r Na polecenia biskupa Maousa spisano wszystkie pozycje, m.in. księgi Itirgczne zbory kazań ercykiopeoę tzycera z Sewti dzieła Owbusza. św. Grzegorza. Terencjusza czy Boecjusza

óunawlły kamienne płasfcot/eżby przedstawiające osoby Boskie, umieszczane iui tympanu-nach. portalach i kolumnach, luls leż przedstawień u roślinne, zwicr/ęor albo jyomctryęz-oc l’iv“kooi»k-ii| cieszył my np, rtnąyw ple-CKiuksusy (jakby wijąca »».- taśma iwoizjca wymyślne układy rumkmętci. klify /darnino-wal kamieniarky północnych Wioch. Bcncwcn-lu i wybrzeża DnlmJKji Najczęściej stosowany był m m w kościołach i opactwach cystersów małopolskich oraz w pr/cdrwiruńskiej katedrze na Waw elu

Płaskorzeźba archanioła / kościoła w Czerwińsku nad \Ylslq, mirjM-uwośei stanowiącej ikI XII w. własność biskupów płockich, u |Kili'in częściowo także kanoników regularnych. ^

W Polsce mc powstawały tak piękne kościoły romańskie tuk no /uchodźte.

N*c możemy poszc/ys-iś się budowlami podobnymi do tych w Tours. Poitiers. Mnissac. Yć/clay. Pizie. St. Al-bans. I incołn czy Santiago ile C ompn-stcb tło naszych czasów dotrwały ic-dynic ni in. szczotki rotundy i pulalium na Oslrowiu l ednickim, których założenie po 'żłifs r. łączy się z Dąbrówka Wedle wszelkiego prawdopodobieństwu tu właśnie Bolesław I Chrobry gościł Ottona III w IlKlOr. / osobą Mieszka I lub jego syn* li(cz> się fundację kaictliy poznańskiej wzniesionej zapewne pr/cz biskupa l.ngcra Ta Ifójnauown bazylika iniala duża prostokątni; wieżę ii.i osi nawy głównej W jej centrum jituw-dopodohmo znajdował ssę grobowiec -mauzolcum Mieszka I.

Pierwsza katedrę w śśnieżnir założono w 1(1011 r iu miejscu istniejącego tam kościoła Panny Marii Archeolodzy ujawnili w trakcie wieUitctiuch prac. że tu tnijnawo-w-a bazylika od wschodu kończy ła »»ę trzema apsydami. a jej nawy były odJ/ielonc okntglymi liliiiami. Największy skarb dawnej świątyni stanowiły relikwie -w Wojciecha oraz bczcctUK wyposażenie kościoła wiozące się z grobem męczennika. W cza >ie najazdu księcia czeskiego Br/elyslawa I zrabowano z katedry m iii trzy -ZCZCIOZlisic płyty ołtarzowe wysadzane drogocenny-mi kamieniami i kryształem górskim dar Ottona III. a także olbrzymią złotą figurę (lirysluśu na lizyżu, której ciężarowi. jak pisał Kosinas. mogło podołać nie mnie; aniżeli 12 kapłanisw. Pożur w 1019 r, zniszczył świątynię, w-w w Jej miejscu wzniesiono kolcj-mi. konsekrowaną 45 lat później. Dziś największym skarbem katedry są romańskie Drzwi Criueźnicńskic wykonane z brązu w »vl II TO i Prawdo-podsżmic wykuli je artyści wywodzący się ze środowiska nadmo/ańskic-go. Zdobi je bog.ua dekoracja rclicfo-wn z IX scenami z życia i męczeństwa św. Wojciecha, otoczonymi hordturą z itioływami zwierzęcymi i roślinnymi (stanowiącymi dodatkowy- komentarz sfoniMilowimy w języku symbo-It i alegorii >

Ą ..Bocznik świętokrzyski iluwny^-* z pierwszej połowy XII w. pochodzący z Gniezna luli Krakowa najstarszy zadumany zabytek polskiej historiografii, /uwierający noty dotyczące wydarzeń z okresu od bjjf r. aż do XII w. (z uzupełnieniami t XV w.).