DSCF5633

344 F. Ceglarek, A. Zarzecka

•    Kierunek użytkowania (przeznaczenie) musi być ustalony przed sadzeniem, gdyż każdy kierunek wymaga innych cech surowca i trzeba wiedzieć, która odmianfl zapewni najlepszą jakość. Przykładowo, w przypadku ziemniaków na krochmal najważniejszym parametrem jakości jest zawartość skrobi, która powinna być możliwie największa. Oprócz odpowiedniej odmiany różne kierunki użytkowania wymagają stosowania właściwej technologii uprawy.

•    Kryterium popularności odmiany na rynku dotyczy głównie ziemniaków sprzedawanych na wolnym rynku, np. ziemniaka jadalnego. W różnych rejonach kraju preferencje konsumentów są odmienne. Na przykład w zachodniej Polsce są poszukiwane ziemniaki o żółtym miąższu typu Bryza, Mila, natomiast w centralnej i wschodniej - odmiany o miąższu białym, np. Irga, Irys, Anielka.

•    Poszczególne rejony kraju charakteryzują się zróżnicowanym poziomem zagrożenia chorobami wirusowymi. Są cztery strefy zagrożenia chorobami wirusowymi, które zostały opisane w rozdziale 1.10. W strefie 1 i 2 można uprawiać wszystkie odmiany zarówno na cele nasienne, jak i towarowe, w strefie 3 - odmiany o odporności na wirusa Y i wirusa liściozwoju w skali 6 i powyżej 6, a w strefie 4 - tylko odmiany o odporności powyżej 6. Jeżeli odporność na choroby wirusowe wybranej do uprawy odmiany nie zostanie dostosowana do istniejących w rejonie gospodarowania zagrożeń, to wielkość uzyskanych plonów, nawet przy prawidłowej agrotechnice, będzie z roku na rok spadać. Trzeba wtedy wymieniać sadzeniaki znacznie częściej niż wtedy, gdy odporność odmiany dostosowano do strefy zagrożenia.

•    Wymagania glebowe polskich odmian nie są jednakowe. Jednoznaczne ich rozgraniczenie jest trudne, gdyż pozostają one w ścisłej zależności od warunków wilgotnościowych. Można jednak wyodrębnić grupę odmian, które lepiej lub nie gorzej plonują na glebach lżejszych, i takie, które dają wyraźnie większe plony na glebach mocniejszych. Stąd też, gdy w gospodarstwie przeważają na przykład gleby lekkie, należy wybrać do uprawy odmianę o mniejszych wymaganiach glebowych. Zapewni to większy plon i mniejsze zdrobnienie bulw. Dobór odmiany do odpowiedniej dla niej gleby jest jednym z czynników zwiększających wierność plonowania.

Wpływ rodzaju gleby na plony ziemniaka i ich jakość staje się coraz ważniejszym zagadnieniem. Na przykład w przerobie bulw na frytki istotny jest nie tyle plon ogólny, co plon bulw dużych. Badania przeprowadzone w Instytucie Ziemniaka wskazują, że plony te są istotnie lepsze na glebach zwięźlej szych. Można przewidywać, że rejonizacja uprawy ziemniaka będzie uzależniona od warunków glebowych w nieco inny niż dotąd sposób. Uprawy przeznaczone na przetwory spożywcze, zwłaszcza frytki, zostaną zlokalizowane na glebach mocniejszych, a na glebach słabszych uprawiać się będzie głównie ziemniaki skrobiowe oraz jadalne do bezpośredniego spożycia.