ekonomia2 część5

Cechy wyróżniające cztery podstawowe modele rynku

—' 1 Cecha	Konkurencja doskonała	Konkurencja monopolistyczna	*- Oligopol *	Monopol pełny
Liczba firm	bardzo duża	duża	od dwóch (tzw. duopol) do kilkunastu	jeden
j Rodzaj | produktu	Brak zróżnicowania produktu, produkt standartowy	Produkty zróżnicowane, stanowiące względem siebie bliskie substytuty	Produkty standartowe (dobra kapitałowe) lub produkty zróżnicowane (dobra konsumpcyjne)	Produkt jednorodny, brak r zbliżonych substytutów
Kontrola nad ceną	Producenci (tzw. ccnobiorcy) nie mają wpływu na ceny, gdyż udział każdego z nich na rynku jest znikomy. Cenobiorca: producent na tyle mały w stosunku do całego rynku, 2e jego sprzedaż nie rao-Je wpływać na ceny rynkowe Jest on zmuszony zaakceptować lub odrzucić cenę rynkową decydując się na określoną wielkość sprzedaży przy Założeniu niezmienności ceny rynkowej.	Producenci mają możliwość wpływu na cenę własnego wyrobu, lecz w wąskim zakresie	Ceny są dość stabilne. Każdy z producentów może wpływać na cenę, ale musi się liczyć z tym, iż jego decyzja wywoła określone reakcje jego konkurentów, czyli kontrola nad ceną jest ograniczona wzajemną współzależnością producentów. W przypadku zmowy kontrola nad ceną jest już znaczna	Monopolista dysponuje pełną wi rynkową, może więc wpływać na towaru, np. manipulując wielki podaży. Jest on tzw. ccnod: (cenotwórcą) może więc podnieść na swój produkt bez obawy u klientów
Bariery wejścia na rynek i	Nikt z uczestników rynku nie korzysta z uprzywilejowania, czyli istnieje pełna swoboda wejścia i wyjścia na rynek. Na rynku nie ma żadnych prawnych i ekonomicznych barier wytwarzania i sprzedaży dóbr; produkcja jest elastyczna, czyli istnieje możliwość łatwego przenoszenia czynników produkcji z jednej gałęzi do drugiej	Istnieje swoboda wejścia i opuszczenia rynku, chociaż pewne trudności mogą się pojawić	Bariery wejścia na rynek są znaczne, głównie są to bariery technologiczne, związane z wysokimi nakładami inwestycyjnymi lub ochroną patentową <	Istnieją bardzo wysokie bariery vvc na rynek np. związane z: ochroną tentową, kontrolą rzadkich a waż zasobów (surowców, wiedz)'), w kim poziomem efektywnej wieli produkcji (monopol naturalny); zak mi prawno-administrac. które n powodować, że wejście do danej g: produkcji jest nielegalne; posiadar wyłączności sprzedaży na danym 1 nie lub prawem do znaku firmoweg
0 I Konkurencja I pozacenowa	brak	Przeważają formy konkurencji pozace-nowej; reklama, opakowanie, serwis gwarancyjny, public relation i publicity, promocja sprzedaży, sprzedaż osobista. W ramach promocji istnieje znaczny nacisk na tzw. środki identyfikacji firmy (nazwę produktu,znak firmowy)	Konkurencja pozacenowa dotyczy przede wszystkim produktów konsumpcyjnych a więc produktów zróżnicowanych	Konkurencja pozacenowa opiera głównie na "public relations" w mach promocji produktu i firmy
Przykłady	rolnictwo	handel detaliczny, rynek odzieży, obuwia, książek	rynek stali, rynek samochodowy	niektóre usługi publiczne: sieć \vc ciągowa, telefoniczna, elektryczność

Fakt, iż w ramach oligopolu występuje niewidka liczba przedsiębiorstw, które decydują faktycznie o wszystkich zjawiskach rynkowych, związany jest z koncentracją.Poziom koncentracji wsk. na wielkość udziału w- łącznej produkcji dostarczanej na dany rynek największych producentów, którzy najczęściej tworzą oligopol. .

Przyczyny koncentracji:

produkcja na wielką skalę: tzw. korzyści skali (oligopol naturalny) - korzyści skali są również źródłem barier wejścia dla potencjalnych konkurentów i umacniają oligopolistyczną strukturę r » fuzje: łączenie się przedsiębiorstw lub absorpcje jednych firm przez inne.

o zmowa: formalne lub nieformalne porozumienie członków oligopolu, którego celem jest kształtowanie cen i produkcji lub inne ograniczenia konkurencji między nimi.

Typy zachowań oligopolistycznych: tworzenie karteli (porozumienie formalne), przywództwo cenowe (porozumienie tajne), niedopuszczanie nowych konkurentów narynck oligopolistyczny ograniczanie ich ilości (np. poprzez dumping), konkurencja cenowa i pozacenowa.