IMG00328

328

17. PRZEKŁADNIA „ ŚRUBA-NAKRĘTKA"

17.1 OBLICZANIE WYTRZYMAŁOŚCIOWE I DOBÓR PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW PRZEKŁADNI, wg [15,27,34, 42,43,50,52,59]

(Na przykładzie podnośnika)

17.1.2. Wymiary oraz oznaczenie gwintów prostokątnych: a) zewnętrznych; b) wewnętrznych

PARAMETRY ZADANE:

Udźwig Q, N. Wysokość podnoszenia H, mm. Zarys gwintu. Materiał śruby i nakrętki.

1. DOBÓR ŚREDNICY GWINTU

1.1.    Średnica podziałowa gwintu cf₂' z warunku wytrzymałości zwojów na zużycie, mm

d2 = lQ/(nfj,f_Hk_d),

gdzie k_d - wartość dopuszczalnych nacisków jednostkowych, MPa (tabl. 17.1.2);

-    współczynnik wysokości nakrętki 'i/^/h=h/d₂ (A - wysokość nakrętki),

-    dla nakrętek nierozciętych V'/,= 1,2...2,5;

- dla nakrętek rozciętych    4^>h= 2,0...3,0. Zaleca się i/'t= 1,5...1,8;

-    współczynnik wysokości gwintu

i//_H= H_}/P (//,-czynna wysokość gwintu;

P -podziałka) (tabl. 17.1.3).

1.2.    Wewnętrzna średnica gwintu d₃ z warunku wy

trzymałości rdzenia śruby na ściskanie z uwzględnieniem skręcania, mm    d₃ = j4pQ/(Tfk_c),

gdzie p - współczynnik uwzględniający wpływ naprężeń skręcających w przekroju śruby,

0=1,3;

k_c - naprężenia dopuszczalne na ściskanie, MPa k_c=R_c/3 (R-tabl. 19.2.1).

1.3.    Wg PN dla określonego znormalizowanego zarysu dobiera się gwint o znamionowej średnicy d (17.3 p. 1, 17.3 p. 2) i wymiarach większych lub równych obliczeniowym d₂£d₂ i d₃^d3.

Parametry wyjściowe gwintu (rys. 17.1.1):

- oznaczenie gwintu, d, d₂,d₃,D, D,, Di,P, mm.

Zaleca się dobrać podziałkę P o wartości średniej z szeregu trzech podziałek dla dobranego gwintu.

t\l Cl	O			l\ * -O V k:

17.1.1. Wymiary oraz oznaczenie gwintów trapezowych (symetrycznych lub niesymetrycznych): a) zewnętrznych; b) wewnętrznych

Dla prostokątnego zarysu podziałkę gwintu P dobiera się orientacyjnie wg tabl. 17.3.2 lub 17.3.4 dla obliczonej średniej średnicy gwintu d₂. Resztę wymia-

rów gwintu oblicza się wg zaleceń (17.3 p. 3) (rys. 17.1.2) przy dotrzymaniu warunków d₂^d₂ i d₃^d₃.

2.    WARUNEK SAMOHAMOWNOŚCI GWINTU 7<p\ gdzie 7= arc tg[P/(7Tc/₂)] - kąt wzniosu linii zwoju, st;

P = arc tg(//cosa) - zastępczy kąt tarcia, st; f - współczynnik tarcia dla skojarzonych par materiałów (tabl. 17.1.3); a - kąt pochylenia oporowej powierzchni gwintu (tabl. 17.1.1).

3.    MOMENT TARCIA W GWINCIE

r_tgw= 0,5 Q d₂ tg (7+P'), N mm.

4.    WYMIARY NAKRĘTKI (rys. 17.1.3)

4.1.    Wysokość nakrętki, mm h =il/_h d₂.

4.2.    Liczba zwojów w nakrętce z=h/P (z _mzx < II). Niespełnienie warunku(z$ 11) wymaga zmniejszenia ’\j/_h z powrotem do p. 1.1 lub zwiększenia P z powrotem do p. 1.

4.3.    Zewnętrzna średnica nakrętki z warunku wytrzymałości na rozciąganie (z uwzględnieniem skręcania), mm

D_n= ^4-l,3Q/(TTk_r) +d²    k_r (tabl. 17.1.1).

17.1.3. Podstawowe wymiary nakrętki

4.4.    Dla nakrętki o konstrukcji kołnierzowej:

-    średnica kołnierza z warunku wytrzymałości wg nacisków powierzchniowych, mm D_k=UQ/(-nk_d)+D^' k'_d (tabl. 17.1.1).

Dń=D o+2 c; c - wymiar ścięcia w korpusie (rys. 17.1.3), wyznacza się wg tabl. 8.4.5, przujmując d_mi =D_n;

-    wysokość kołnierza nakrętki, mm A_k=(0,20...0,25) h;

-    warunek wytrzymałości kołnierza na ścinanie

r=<?/(tt D_nh_k)$k_s, MPa; k_s (tabl. 17.1.1).

4.5.    Moment tarcia na podporowej powierzchni nakrętki, Nmm r_to = Qf(D³k-D;³)/[3(D_k²-D;²)].

4.6.    Warunek nieruchomości nakrętki 7^ > r_tgw, N mm. Niespełnienie tego warunku potrzebuje blokady nakrętki momentem T_bi = T_{gw- T_m, N mm lub zwiększenia jD_k-

4.7.    Realizacja blokady nakrętki:

-    wkrętami obliczanymi na ścinanie

rys. 17.2.5a t=4-2 T_bl /(Z?„7r dŹ_k)<k_s, MPa, rys. 17.2.5b t=2 T_bl /(D_nt/_wkŁwk) $ k_s, MPa, gdzie d_wk, L_wk - średnica i długość wkręta, mm;