interna 6

Nauka efektywnego oddychania

W chorobach obturacyjnych następuje skrócenie fazy wydechu, co upośledza opróżnianie się płuc z powietrza, jego część zalega, klatka piersiowa ustawia się w położeniu wdechowym, dołączają się dodatkowe mięśnie oddechowe, funkcja przepony słabnie. W tej sytuacji należy nauczyć chorego wykonywania wydłużonego, spokojnego oddechu. Nasilony wydech usposabia do zapadania się zanikowe zmienionych oskrzeli. Zalecane jest wówczas wytworzenie dodatkowego oporu w czasie wydechu i oddychanie poprzez „zasznurowane usta" z. wymawianiem głoski „f".

W chorobach układu oddechowego i jamy brzusznej (urazy, zabiegi operacyjne, zapalenie opłucnej), którym towarzyszy ból. występuje spłycenie oddechu, co w konsekwencji prowadzi do niedodmy i wtórnych zmian zapalnych. Z uwagi na to. że intensywny wydech zawsze skutkuje głębokim wdechem, należy działanie ukierunkować na naukę inteasywnego wydechu samodzielnego lub z pomocą fizjoterapeuty - wymuszonego przez warstwę płynu.

W niektórych chorobach płuc dochodzi do rozległego zwłóknienia. Chorzy instynktownie oddychają szybciej i bardziej powierzchownie. Jest to korzystne przystosowanie się do zmienionych właściwości sprężystych tkanki i nic należy tego korygować.

Ćwiczenia skutecznego kaszlu

Celem tych ćwiczeń jest usunięcie z oskrzeli zalegającej wydzieliny. Skuteczny kaszel powinien być wykonywany w okresie najszybszego wydechu jako seria 3 lub 4 bezpośrednio po sobie następujących kaszlnięć. Poprzedza się je ćwiczeniami oddechowymi symulującymi warunki kaszlu. Polegają one na wykonywaniu przerywanego wydechu lub wydechu z wymawianiem gardłowej głoski. Ćwiczenia te pobudzają także do skutecznego kaszlu. Stosuje się również w tym celu inhalacje, oklcpywanie klatki piersiowej dłonią ułożoną w kształcie łódki i pozycje drenażowe.

Ćwiczenia oddechowe

Istotę kinezyterapii oddechowej stanowią ćwiczenia odpowiednich mięśni oddechowych, zwłaszcza przepony, mięśni międzyżebrowych zewnętrznych i mięśni brzucha, biorących bezpośrednio i pośrednio udział w mechanizmie oddychania.

Celem ćwiczeń oddechowych jest poprawa czynności układu oddechowego przez:

-* utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc.

-* zwiększenie ruchomości klatki piersiowej.

-* zwiększenie siły mięśni oddechowych,

-* pobudzenie do efektywnego kaszlu.

Ćwiczenia oddechowe mogą mieć charakter:

*• profilaktyczny - u chorych unieruchomionych po operacjach, uraz czy udarach mózgu i mają za zadanie niedopuszczenie do zabur czynności układu oddechowego wynikających z ograniczenia aktyw ści ruchowej,

-* rozluźniająco-uspokajający - stosowane w czasie wykonywania wx kich ćwiczeń leczniczych.

Przeciwwskazaniem do wykonywania ćwiczeń oddechowych jest nic dolność oddechowa, niedawny krwotok płucny oraz inna przyczyna ust; na przez lekarza.

Ćwiczenia oddechowe mogą być prowadzone jako:

-» ćwiczenia bierne, np. ruchy bierne kończyn górnych wykonywane 1 udziału pacjenta,

-* ćwiczenia czynno-biernc, np. oddech czynny pacjenta wspomagany bi nymi ruchami kończyn górnych i dolnych wykonywanymi przez fizje rapeutę.

-* ćwiczenia wspomagane czynnymi ruchami kończyn górnych i dolnycl -• ćwiczenia wolne - wykonywanie prawidłowych oddechów w najbard; dogodnych pozycjach.

-• ćwiczenia z oporem w czasie wdechu, wydechu lub podczas obu 1 opór mogą stwarzać: odpowiednia pozycja ułożeniowa (np. leżenie łem utrudnia wdech, stanic - wydech), woda, ręka fizjoterapeuty, pr bory (worki z piaskiem), opaczne ruchy kończyn oraz zmniejszenie d gi oddechowej (np. wydech przez rurkę).

Ćwiczenia oddechowe prowadzi się w odpowiednich pozycjach ułożeń wych. Niekiedy stosuje się dodatkowo pozycje drenażowe oraz oklcpywai klatki piersiowej i masaż wibracyjny. Należy nauczyć pacjenta prawidłov go wykonywania ćwiczeń. Rozpoczyna się od nauki wydechu. Stosunek c su wdechu wykonywanego zawsze nosem do wydechu przez usta powini wynosić 1:2, niekiedy 1:3. Trzeba dążyć do maksymalnego wydłużenia cu wydechu. Ćwiczenia powinny być wykonywane torem brzusznym, t/.n. p< czas wdechu brzuch musi się unosić, a podczas wydechu zapadać. Ucz powtórzeń ćwiczeń oddechowych nic może przekraczać 3 lub 4 podczas; rii. Niekiedy do kontroli prawidłowego wzorca oddychania potrzebna j« ręka chorego lub fizjoterapeuty ułożona na brzuchu oraz kontrola wzrok wa. W przewlekłych chorobach układu oddechowego (zmęczenie mięśn w stanach pooperacyjnych, pomrocznych konieczne jest wspomaganie v dcchu poprzez ucisk dłoni fizjoterapeuty na klatce piersiowej zsynchronu wany z wydechem.

Ćwiczenia ogólnie usprawniające i ogólnokondycyjne

W przebiegu chorób układu oddechowego dochodzi do obniżenia sprawn ści i wydolności chorego, do ograniczenia ruchomości w stawach oraz osi hienia siły mięśni biorących udział w oddychaniu. Istotne jest zwiększeń