Obraz2

■Im

1 U2

Aleksander W. Nocuń, oei<.y o^mayaiaM

i

■■Ił

•if: *

. > i i

h

w

■n

•Ń

i=ij

i

—    Utrzymaj naturalną i odprężoną postawę, wskazującą nu twoje zainteresowanie.

—    Używaj naturalnych gestów, komunikujących zamierzone przez ciebie przekazy.

—Obserwuj oznaki ze strony klienta, lub zażądaj odpowiedzi, która potwierdzi lub zaprzeczy, że parafraza jest trafna i pomocna w poprawieniu rozumienia.    -

—    Odczytuj cały komunikat: uczucia wyrażone wprost, uczu-. cia wyrażone niewerbalnie, za pomocą ciała, a także — U^-cść.

" — Dobierz mieszaninę treści i uczuć, najlepiej dostosowaną do tego by osiągnąć' rozumienie na tym etapie procesu pomagania.    . ir

—    Śledź uważnie tematy oraz tony emocjonalne w wypowiedzi rozmówcy.

—Spostrzegaj zdania lub gesty, które implikują uczucia. Lekcja Brammera, której udziela on doradcom, wyraźnie — naszym zdaniem — wskazuje na to, że w procesach czy to symulacyjnego, czy superwizyjnego kształcenia umiejętności nic jest wystarczające stosowanie w informacji zwrotnej wystandary-zowanych kryteriów wykonania zadania, które służą odbiorcy do . poznania względnie zobiektywizowanej opinii o umiejętnościach, jakie zademonstrował. Powinien on mieć także możliwość poznania spontanicznych i zindywidualizowanych reakcji na swój sposób ^; wywiązywania się z roli doradcy. Przecież to działanie w rzeczywistości wywołuje spontaniczne i zindywidualizowane skutki u różnych klientów. Pouczającym doświadczeniem w zakresie rozpoznawania i stosowania umiejętności poradniczych może być ćwiczenie nr 6.2 zamieszczone na końcu tego rozdziału.

Mediacja

Wspomniane już na początku tego rozdziału utożsamianie mediacji z pracą socjalną w ogóle, jakkolwiek inspirujące do myśle-• nia o godności i prawic do samostanowienia klientów, utrudniałoby określenie roli pracownika socjalnego jako mediatora i jegoj umiejętności przydatnych do interweniowania w przypadkach kon-| krotnych konfliktów, jakie powstają między jego klientami a ichiN otoczeniem społecznym. W codziennej praktyce pracy socjalnej^ bardziej przydatne jest węższe rozumienie mediacji. „Mediacja pisze S. Chandler (1985, s. 348) — zawsze związana jest-z.uczei|

f

j * t:

ii

stnictwem dwu stron w konllikcic. Jest zorientowana na rozwiązanie określonych problemów i planowana jako proces krótkotrwały. Na ogól w sporze najważniejsze są zagadnienia sprawiedliwości i uczciwości, a środki zaradcze są ściśle związane z prawami, jakie każda ze stron przyznaje drugiej. Konflikt w mediacji jest postrzegany nic jako coś negatywnego, ale jako usankcjonowane narzędzie osiągania zmian indywidualnych i społecznych. Odpowiedzialność za skutki procesu zawsze spoczywa na stronach konfliktu”. Uzupełniając charakterystykę mediacji należy podkreślić, że może być ona prowadzona tylko przez osobę, którą akceptują obie strony konfliktu. Tak rozumiana mediacja w pracy socjalnej stanowi zatem tylko jedną z icchnik wspomagających jej klientów w usprawnianiu czy odzyskiwaniu zdolności do satysfakcjonującego funkcjonowania w środowisku społecznym. Ma ona jednak pewną wspólną cechę z innymi technikami pracy socjalnej. Jest nią rozwiązywanie problemów, ponieważ konflikty zawsze są rodzajem problemów, na które natykają się ludzie w dążeniu do swoich celów.

Proces mediacyjny jest zatem tożsamy z procesem rozwiązywania.problemów i wymaga od mediatora odpowiednich umiejętności. '. Jednak szczególna charakterystyka „trójkątnych interakcji" w tym ■procesie wymaga szczególnej jego organizacji. Procedura postępowania mediacyjnego, którą poniżej proponujemy jest zaadaptowana z doświadczeń amerykańskiej pracy .socjalnej (wg J. Bladcs, za Zastrow, 1992, s. 513).

1.    Rozpoczęcie mediacji. Mediator stara się rozpoznać najbardziej dolegliwe dla obu stron sprawy, ich stosunek względem siebie i gotowość do wykorzystania mediacji. Zdecydowany brak zgody choćby jednej strony na włączenie się w spór mediatora wyklucza możliwość zastosowania mediacji. W sytuacji wahania jednej lub obu stron mediator przedstawia alternatywę, którą zwykle będzie długa i kosztowna dla obu stron rozprawa sądowa. Na tym etapie

i przedstawiane są podstawowe zasady mediacji (np. oddzielne nara-' dy mediatora z każdą ze stron: równe prawo głosu dla obu stron, określony czas na spotkania mediacyjne, poufność). Strony konfliktu muszą znać te zasady przed zaakceptowaniem mediatora.

2.    Definicja konfliktu. Obie strony przy pomocy mediatora ; określają obszary zgody i niezgody. Mediator na tym etapie może ' żądać informacji dotyczących przeszłych i obecnych stosunków : pomiędzy stronami.

.3. Negocjacje. Po ustaleniu spraw stanowiących konflikt i zdo-

■M— ti ■■■ ■