Obraz3 3

44 Gleby litogeniczne

Jeżeli gleby te występują pod lasem, to typowy jest dla nich las liściasty, z próchnicą typu muli kalcimorficzny lub las mieszany, z próchnicą mull-moder, w terenach górskich — las górski Fagetum carpaticum.

Na pagórkach morenowych i niektórych kemach o mniejszym nachyleniu stoków mogą to być użytki orne o potencjalnej przydatności rolniczej bardzo różnej, uzależnionej od uziarnienia.

Pararędziny właściwe występują najczęściej na pagórkach morenowych i niektórych kemach zlodowacenia bałtyckiego oraz na fliszu karpackim, na stokach nie narażonych na silną erozję. Budowę profilu pararędzin właściwych zapisuje się symbolami: ACca-Cca.

Przez analogię do rędzin, na skałach zwięźlejszych (marglach, iło-łupkach, ilastych osadach morenowych) w terenie płaskim lub w obniżeniach sprzyjających wytworzeniu się głębszego poziomu próchnicznego można wyróżnić pararędziny czarnoziemne w przypadku gdy poziom próchniczny ma grubość większą niż 25 cm. Jednak wyróżnienie pararędzin czarnoziemnych, aczkolwiek teoretycznie uzasadnione, stworzyłoby trudności przy ich terenowym rozróżnianiu od czarnych ziem i gleb deluwialnych.

Dlatego też gleby mające poziom próchniczny głębszy niż 25 cm, wytworzone ze skał zasobnych w węglany, należy zaliczyć do czarnych ziem właściwych lub do gleb deluwialnych.

c. Pararędziny brunatne

Pararędziny brunatne mają poziom próchniczny A typu mollic o grubości 10 — 20 cm pod lasami i nie większej niż 25 cm w glebach użytkowanych rolniczo. W poziomie Ap występują śladowe ilości węglanów, głównie w postaci okruchów. Części ziemiste mogą nie zawierać węglanu wapnia, wykazywać niedużą kwasowość hydrolityczną i pH od 6,0 do 7,2. Stopień wysycenia kationami zasadowymi wynosi 80% lub więcej. Pozostałe właściwości poziomu A są takie jak w rędzinach brunatnych.

Pod poziomem próchnicznym widać początki procesu brunatnienia, wyrażające się barwą szarobrunatną lub żółtobrunatną w stanie świeżym, wzbogaceniem w tlenki żelaza i ił.

Ogólna zawartość węglanów w tym poziomie jest nie większa niż 5%. Poziom ten z reguły jest nieciągły. Proces brunatnienia zachodzi gniazdowo. Przejście do skały macierzystej stopniowe. Skała macierzysta, z reguły o luźniejszym uziarnieniu i pozostałych cechach takich, jak w poprzednich pod-typach.

Jeśli są to gleby pod lasami, to typowym zbiorowiskiem jest las liściasty, z próchnicą typu muli, lub las mieszany, z próchnicą typu mull-moder. W gruntach ornych przydatność rolnicza jest zróżnicowana i uzależniona od uziarnienia. Budowę profilu pararędziny brunatnej zapisuje się symbolami: A-BbrCca-Cca.