Obraz9

W języku połskim po wokali zacj i jerów oraz ściągnięciu grup samogłoskowych £, g mogły występować przed samogłoską przednią^, która pochodziła:

1)    z jeru tylnego mocnego b (por. § 35),

2)    ze ściągnięcia dwóch samogłosek rozdzielonych pierwotnie przez j typu aje, oje (por. § 60).

Takie e nie miękczyło poprzedzających spółgłosek, więc k, g w połączeniu z nimi były wymawiane twardo ke, ge₉ np.: *kbh ^ keł, *g'bz’b ^ gez, *vysokoje ^ wysoke, *dl’gajego ^ długego.

W XV w. spółgłoski welame w połączeniach ke, ge oraz ky, gy uległy zmiękczeniu i przeszły odpowiednio w kie, gie oraz ki, gi.

Zmiękczenie to nosi nazwę czwartej polskiej palatalizacji tylnojęzykowych k, g:

	— cr’p
JS.C, gc	> ^ b ^c V, I.?' ^.5-
ky» gy	^> K 1, g 1

Np.: *kbh> ^ poi. keł ^ k’eł, *gbzb ^ poi. gezgez, *vysokbjh ^ poi. vysoky ^ vysok’i, D l.p. *nogy ^ poi. nogy ^ nog’i.

Ostatnio zaczyna się szerzyć wymowa asynchroniczna typu&/e, gje, podobnie jak w wypadku wargowych miękkich (por. § 82):k’jeł, gjez, k’jedy, ogjeń, kjosk, gjońć itd.

§ 84. Rozwój grup spółgłoskowych. Grupy spółgłoskowe ulegały zmianom w różnych okresach: na gruncie prasłowiańskim oraz w poszczególnych językach słowiańskich. Zmiany w grupach spółgłoskowych dokonywały się najczęściej na skutek:

1)    działania prawa otwartej sylaby,

2)    wpływu samogłosek przednich,

3)    wpływuj\

4)    zaniku słabych jerów.

W niniejszym rozdziale przedstawiam rozwój różnych grup spółgłoskowych łącznie, bez względu na to czy dokonywał się on w języku prasłowiańskim, czy też w języku połskim.

Jednym ze sposobów przekształcania sylab zamkniętych zgodnie z prawem otwartej sylaby był ich wtórny podział (por. § 22.2).

Jeżeli w języku wczesnoprasłowiańskim sylaba zamknięta występowała przed spółgłoską, z którą tworzyła grupę spółgłoskową niedopuszczalną w prasłowiańszczyźnie, to w grupie takiej dochodziło do dysymilacji i przekształcenia zbitki spółgłoskowej w dopuszczalną.

71