Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (43)

44 III. Przedsiębiorstwo turystyczne...

Kryteria specjalizacji przedsiębiorstw turystycznych

Różnorodność przedsiębiorstw obsługujących turystów sprawia, że mamy niekiedy kłopoty ze zrozumieniem istoty ich specjalizacji i powiązań między nimi. Dlatego posłużymy się prostym schematem, przy pomocy którego wyodrębnimy najważniejsze typy przedsiębiorstw. Analizę każdego z nich dokonamy biorąc pod uwagę:

• rodzaj świadczonych usług,

• system dystrybucji,

• możliwość prowadzenia innych działań marketingowych,

* udział majątku trwałego i jego wpływ na efektywność funkcjonowania oraz - tam gdzie okaże się to konieczne - systemy kategoryzacyjne.

Ze schematu wynika, że podstawową rolę w systemie podaży usług turystycznych odgrywają tour operatorzy oraz bezpośredni wytwórcy usług. Rysunek ten przedstawia jedynie proces organizowania świadczenia usługi, natomiast nie uwzględnia procesów marketingowych (czyli działań skierowanych od wytwórcy czy tour operatora do klienta). Prowadzenie takich działań jest niezbędne dlatego, że klient ma w zasadzie dwie możliwości wy bom, tzn.: 1) zakupienie gotowego produktu turystycznego od tour operatora lub działających w jego imieniu dystrybutorów albo

2) zakupywanie pojedynczych usług turystycznych bezpośrednio od wytwórcy, kompletując niejako samodzielnie produkt turystyczny.

Jest jeszcze oczywiście droga pośrednia, tzn. wykupienie cząstkowego pakietu usług, np. tylko noclegów, wyżywienia, a resztę dokupując samodzielnie, np. własny przejazd, ski passy, itp.

Generalnie jednak w większości przypadków w literaturze przedmiotu tour operatorzy traktowani są jako hurtownicy, kolekcjonujący niejako produkt bezpośrednich wytwórców¹. W rzeczywistości ich rola jest znacznie bardziej aktywna.

Kim wobec tego jest tour operator? Tour operator to ten, który sam tworzy lub promuje jako swój własny - produkt turystyczny w postaci gotowego pakietu usług. Może to być wycieczka, całkowicie zorganizowany pobyt turystyczny, pielgrzymka, wyjazd na konferencję lub kongres.

Patrz J. Altkom, Marketing..., op. cit., s. 130-131; A Rapacz, Przedsiębiorstwo turystyczne, podstawy i zasady działań, PWN, Warszawa 1994, s. 80-83; A. Czubała, Pośrednicy w kanałach dystrybucji, AE Kraków, s. 13.