skan16

230 5. Organizacja i zarządzanie w przedsiębiorstwie

Do zalet wskaźników finansowych można zaliczyć:

—    ich stosunkowo dużą pojemność, co pozwala stosować je jako mierniki syntetyczne,

—    względną łatwość ich obliczania, Co wiąże się z możliwością wykorzystania ewidencji księgowej (bilans przedsiębiorstwa, miesięczne sprawozdania finansowe).

Wadą tych wskaźników jest to, że opierają się na przeszłości odzwierciedlonej w informacjach księgowych, które docierają do oceniających z opóźnieniem. Opóźnienie to jednak ostatnio się zmniejsza w wyniku stosowania ewidencji finansowo-księgowej z zastosowaniem komputerów. Należy też zaznaczyć, że wskaźników finansowych używa się też w projekcji wyników działalności przedsiębiorstwa. Stanowią one wówczas normatywny układ odniesienia dla dokonywanych ocen.

Wskaźniki finansowe dzieli się ogólnie na następujące grupy:

a)    rentowności (zyskowności),

b)    sprawności działania,

c)    płynności,

d)    zadłużenia,

e)    rynku kapitałowego.

Do powszechnie stosowanych wskaźników rentowności zalicza się:

1.    Rentowność kapitału własnego:

zysk netto kapitał własny

gdzie: zysk netto stanowi zysk po opodatkowaniu; na kapitał własny składa się kapitał akcyjny (zakładowy), kapitał zapasowy i inne kapitały plus ewentualny zysk nie rozliczony.

W przedsiębiorstwach państwowych kapitałowi własnemu odpowiadają: fundusz założycielski, fundusz przedsiębiorstwa oraz zysk nie rozliczony.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego odzwierciedla efektywność wykorzystania kapitału właścicieli przedsiębiorstwa.

2.    Rentowność kapitału całkowitego:

zysk netto kapitał całkowity

gdzie: kapitał całkowity jest sumą kapitału własnego i kapitału obcego (w postaci zobowiązań i kredytów).

Wskaźnik ten pokazuje efektywność wykorzystania kapitału (tak własnego, jak i obcego) w przedsiębiorstwie.

3. Rentowność sprzedaży:-

zysk netto sprzedaż netto

gdzie: sprzedaż netto oznacza wartość sprzedaży bez podatku od wartości dodanej (VAT).

Wskaźnik ten wyznacza rentowność sprzedaży; odniesiony do poszczególnych, asortymentów sprzedaży — pozwala ustalić optymalny jej skład.

W grupie wskaźników sprawności działania najczęściej są stosowane

1. Wskaźnik^produld7wni^^    środków trwałych:

sprzedaż netto    j

bródki trwale netto    /

odzwierciedla efektywność wykorzystania środków trwałych.    f

2. Wskaźnik obrotu zapasów:

sprzedaż netto    ^

bredni stan zapasów

pokazuje, ile razy zapasy przedsiębiorstwa są „odnawiane” w ciągu roku — im jest wyższy, tym lepsze gospodarowanie. zapasami.

3. Wskaźnik obrotu należnościami:

sprzedaż netto    ^

przeciętny poziom należności

wykazuje, ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo „odtwarza" stan swoich należności. Im wyższy jest ten wskaźnik, tym efektywniejsze gospodarowanie środkami pieniężnymi (są one krócej zamrożone w postaci należności).

4. Wskaźnik produktywności płac:

(5.7)

(5.8)

sprzedaż netto place

pokazuje stopień efektywności wykorzystania pracowników.

5. Wskaźnik wydajności pracy:

wartość produkcji

średnie zatrudnienie