SWScan00027

42 Kontrakty terminowe i opcje

także pewne nieprawidłowości. Jednym z przykładów takiego zaburzenia w normalnym funkcjonowaniu giełdy jest próba „osaczenia rynku" G,cor-ner the market”)' przez grupę inwestorów. Sytuacja taka polega na zajęciu przez grupę inwestorów pozycji długiej o olbrzymich rozmiarach i jednoczesnej próbie wpływania na podaż właściwego waloru pierwotnego. Gdy zbliża się termin dostawy, pozycja nie jest zamykana i w efekcie dochodzi do sytuacji, w której liczba niezrealizowanych kontraktów przewyższa znacznie ilość dostępnego na rynku towaru. Gracze zajmujący pozycje krótkie, zdając sobie sprawę z potencjalnych trudności związanych z dostawą towaru, próbują za wszelką cenę zamykać pozycje. Efektem jest znaczny wzrost zarówno cen terminowych, jak i cen gotówkowych. Przeciwdziałanie tego rodzaju malwersacjom polega zwykle na zwiększeniu wymagań depozytowych, zmniejszeniu maksymalnej liczby kontraktów, jaką może posiadać inwestor, zakazaniu transakcji zwiększających liczbę otwartych pozycji spekulacyjnych, czy wreszcie nakazywaniu zamykania pozycji zajmowanych przez inwestorów.

Innego rodzaju nieprawidłowości dotyczą maklerów działających na parkiecie giełdy. Głośno o nich było na początku 1989 roku, kiedy to ujawniono wyniki dwuletniego dochodzenia prowadzonego przy udziale tajnych agentów FBI na Chicago Board of Trade i Chicago Mercanti-le Exchange. Bezpośrednią przyczyną wszczęcia dochodzenia były skargi dużego koncernu rolniczego. Wśród postawionych zarzutów znalazło się między innymi: zawyżanie opłat giełdowych, niewypłacanie pełnych zysków z transakcji, a także wykorzystywanie przez maklerów poufnych wiadomości dotyczących zleceń klientów w celu zawierania własnych transakcji. Dochodzenie doprowadziło do postawienia wielu maklerów przed sądem federalnym.

Księgowanie i podatki

Szczegółowe omówienie księgowych i podatkowych aspektów transakcji futures wykracza poza zakres tego podręcznika. Inwestorzy zainteresowani dokładnymi informacjami na te tematy powinni konsultować się z odpowiednimi specjalistami.

Dyrektywa FASB (Financial Accounting Standards Board - Rada Standardów Rachunkowości Finansowej) nr 52, Przeliczanie walut obcych (Foreign Currency Translatioń), określa w Stanach Zjednoczonych normy księgowe dotyczące transakcji futures na waluty obce. Dyrektywa FASB nr 80, Księgowanie kontraktów futures (Accounting for Futures Contracts), określa w Stanach Zjednoczonych normy księgowe dotyczące pozostałych transakcji futures. Powyższe dyrektywy wymagają księgowania zmian wartości rynkowej kontraktu w chwili ich wystąpienia, z wyjątkiem transakcji, które można zaklasyfikować jako zabezpieczające.

¹ Prawdopodobnie najbardziej znanym przykładem były działania braci Hunt na rynku srebra w lalach 1979-1980. Począwszy od połowy 1979 do pierwszych miesięcy 1980 ich zabiegi spowodowały wzrost ceny od 9 dolarów za uncję do 50 dolarów za uncję.

Tabela 2.5 Aspekty księgowe i podatkowe transakcji futures.

Z warsztatu inwestora - luty 1994:

Wrzesień 1993: inwestor zajmuje pozycję długą w jednym kontrakcie na kupno 5000 buszli kukurydzy z dostawą w marcu 1994, cena terminowa wynosi 150 centów za buszel.

Koniec 1993: cena terminowa wynosi 170 centów za buszel.

Luty 1994:    zamknięcie pozycji, cena terminowa wynosi 180 centów

za buszel.

W wypadku transakcji spekulacyjnej:

Zysk dla celów księgowych i podatkowych w 1993:

5000 x 20 centów = 1000 dolarów.

Zysk dla celów księgowych i podatkowych w 1994:

5000 x 10 centów = 500 dolarów.

W wypadku transakcji zabezpieczającej:

Zysk dla celów księgowych i podatkowych w 1994:

5000 x 30 centów = 1500 dolarów.

W takich okolicznościach zysk lub strata z transakcji zabezpieczającej są na ogół księgowane wtedy, gdy odnotowywane są zysk lub strata związane z aktywami zabezpieczanymi.

W Stanach Zjednoczonych zysk lub stratę z walutowych transakcji futures traktuje się jako zwyczajny dochód. W wypadku pozostałych transakcji zysk lub strata są uważane w 60 procentach za długoterminowy zysk kapitałowy lub stratę kapitałową, zaś w 40 procentach za krótkoterminowy zysk kapitałowy lub stratę kapitałową. Jeśli chodzi o walutowe transakcje futures traktowane jako transakcje zabezpieczające, zysk lub strata są na ogół odnotowywane wtedy, gdy odnotowywane są zysk lub strata związane z aktywami zabezpieczanymi. W pozostałych transakcjach zabezpieczających zysk lub stratę odnotowuje się w momencie zamknięcia pozycji lub dostawy walorów objętych kontraktem. Wszystkie transakcje, które nie są kwalifikowane jako zabezpieczające, dla celów podatkowych podlegają na zakończenie roku operacji marking to market.

Rozważmy przykład inwestora, który we wrześniu 1993 otwiera długą pozycję w kontraktach na kukurydzę z dostawą w marcu 1994 i zamyka tę pozycję w lutym 1994. Załóżmy, że w chwili otwarcia pozycji cena terminowa wynosiła 150 centów za buszel, z końcem roku 1993 wzrosła do 170 centów za buszel, zaś przy zamknięciu kontraktu osiągnęła poziom 180 centów za buszel. Jeden kontrakt opiewa na dostawę 5000 buszli. Jeśli inwestor zawiera transakcję spekulacyjną, to wartość jego zysku dla celów księgowych i podatkowych wynosi 1000 dolarów (= 5000 x 0,2 $) w 1993 roku oraz 500 dolarów (= 5000 x 0,1 $) w 1994. Jeśli transakcja ma na celu zabezpieczenie zakupu 5000 buszli kukurydzy w 1994, to całość zysku w wysokości 1500 dolarów jest odnotowywana w roku 1994.