Zarz Ryz Finans R1143

11. Wykorzystanie swapów do zarządzania finansowym ryzykiem cenowym 343

Zabezpieczenie przed ryzykiem zmiany stóp procentowych

Dostępne dane świadczą o tym, że swapy najczęściej są wykorzystywane w celu zarządzania ryzykiem zmiany stóp procentowych. W rozdziale 3 zauważyliśmy, że rynek swapów procentowych jest zdecydowanie największym spośród rynków pozagiełdowych instrumentów pochodnych.

Uczestnicy rynku sądzą na ogól, że swapy procentowe były używane przede wszystkim w celu zabezpieczania pasywów - długu firmy. Jednak swapy służą nie tylko do tego celu. Można je wykorzystywać także do zarządzania ryzykiem zmiany stóp procentowych, na które narażone są aktywa firmy. Dyrektorzy finansowi firm przy projektowaniu swapów coraz częściej uwzględniają wrażliwość na zmiany stóp procentowych, jaką okazują zarówno aktywa, jak i pasywa. Swapy procentowe można wykorzystywać do korygowania przeciętnych terminów wymagalności portfela długów firmy lub jego wrażliwości na zmianę stóp procentowych, aby lepiej odpowiadały one wrażliwości, jaką na zmianę stóp procentowych okazuje strona aktywów bilansu. Postępowanie takie pozwala zmniejszyć stopień, w jakim wartość netto firmy czyjej wartość rynkowa jest narażona na zmianę stóp procentowych.

Prasa branżowa donosiła, że amerykańska firma Kraft, gigant na rynku artykułów spożywczych, aktywnie zarządza ryzykiem zmiany stóp procentowych¹.

Zadłużenie Kraft wzrosło z 600 tys. USD w 1985 r. do 1,6 mld USD w 1987 r., wskutek czego ryzyko zmiany stóp procentowych stało się poważnym przedmiotem troski kierownictwa. Dział finansowy firmy, ujmując jej bilans jako portfel, zastosował techniki przedstawione przez nas w rozdziale 5 w celu ustalenia okresu trwania wszystkich aktywów i pasywów firmy. Uwzględniając oszacowania dotyczące okresu trwania waloru, firma za pomocą swapów koryguje okresy trwania długu, zabezpieczając w ten sposób bilans.

Zabezpieczenie przed ryzykiem zmiany kursów wymiany

Dostępne nam świadectwa wskazują, że swapy walutowe wykorzystuje się przede wszystkim w celu modyfikowania natury emisji obligacji. Firma zaciąga dług w jednej walucie i stosuje swapy, aby zamienić strumień gotówki na inną walutę (zob. raz jeszcze przykład McDonald’s). Swapy walutowe były jednak wykorzystywane również do zabezpieczenia firmy przed ryzykiem zmiany kursów wymiany - przede wszystkim przed ryzykiem transakcyjnym.

I tak na przykład może się zdarzyć, że amerykańska firma produkcyjna zawiera umowę na dostawę produktu do niemieckiego dystrybutora po cenie ustalonej w markach niemieckich. Dopóki wartość dolara wyrażona w mar-

1

Kraft: The Well-Processed Spreadsheet, „Corporate Finance”, wrzesień 1990.