021 (13)

42 Kiedy dziecko i jego rodzice potrzeou;ą pomocy

wane w środowiskach poza domem rodzinnym, na przykład w szkole czy w grupach rówieśniczych.

Nie należy zapominać, źe przemoc emocjonalna łączy się również z fizycznym i seksualnym wykorzystaniem.

Pomaganie rodzicom

Gdy dzieje się źle, jak to niekiedy bywa, kiedy niemowlę z żywym temperamentem lub dziecko niepełnosprawne fizycznie bądź umysłowo stawia przed swymi rodzicami ogromne wymagania, możliwe jest otrzymanie pomocy z zewnątrz. Wielu rodziców szkoli się wówczas w niezbędnych umiejętnościach opiekuńczych i kierowaniu zachowaniem. Najczęściej okazuje się, że dysponują umiejętnościami, których sami nawet sobie nie uświadamiali. W takiej sytuacji każda rodzina może korzystać ze swoich bogatych zasobów umiejętności, aby jej członkowie z pożytkiem mogli się dzielić swoją wiedzą i uczyć się od siebie nawzajem¹⁶. Szczególnie skuteczne są behawioralne grupy szkoleniowe dla rodziców, prowadzone metodą opartą na współpracy*⁷.

¹⁶ Zob. M. Herbert, op. cif,.

'■ Zob. C. Webster-Stralton, M. Herbert, Troubicd Famiłies - Problem Childron: A Collahantiwe Approach, Chichester: Wiley 1994.

Rozdział 5

Ocona jakości rodzicielstwa i potrzeb dzieci

•i/.j. it/;u< h znajdują się formularze i listy kontrolne. Mają Im > \* .Imireny i rokowania dokonywanych na podstawie ob-MufcHi li i wywiadów prowadzonych przez ciebie jako opiekuna • m , u i lub na podstawie samoopisu klienta. Nie mają one ' ..........i u .typować narzędzi oceny stosowanych w twojej pla-

•i I* u mul ujesz swoje oceny, opierając się na obserwacji,

•    •ii iv Inmic ważne jest wyciąganie wniosków dopiero po zaob-

. ..w-umi łporej, to znaczy reprezentatywnej, próby zacho-*n». ' w«*u'i•• i klienta w różnych warunkach i okolicznościach, i 11 ii iu| uprawą jest rozumienie, że skale oceny i kwestiona-

•    u...... i.pi .u ownne do zastosowania w kontakcie z klientem nie

.iv ii i ipt uluuii zonej listy możliwych ustaleń „diagnostyczni*■!." mi lmiial klientów i,lub ich problemów. Odnosi się to ... . i, ..lulu i Im obszarów, w których mamy do czynienia z prze-

...... i wulmv dzieci i depresją. Ani oceny, ani zapisy częstości

.....In Im. .-.nią wyników tego rodzaju, jakie uzyskujemy z te-

»i...\ .. ulmwoKci lub testów mierzących iloraz inteligencji (IQ). i........ Imwv, nie są to w ścisłym znaczeniu tego słowa skale