5

38 Nowoczesna elehroterapia. Wybór zagadnień

spastyczności, jest fałszywy. W pracy swej podał, że stymulacja nerwów we wczesnym okresie po urazie rdzenia nie wpływa na przyspieszenie procesu powstawania spastyczności

Richardson i wsp. (121) stosowali stymulację dolnej przestrzeni lędźwiowej elektrodami implantowanymi nadoponowo. Donieśli o osiągnięciu dobrego wyniku przociwspastyczncgo u 4 chorych (na 6 stymulowanych). Sceratti i wsp (125] implantowali elektrody nadoponowo (Th I-Th 10) u 5 osób zc s pasty czn ością i osiągnęli obniżenie spastyczności u 3 z nich.

Vodovnik i wsp (147,148) stymulowali 7 chorych zc spastycz-nym kolanem (spastic knee) Stymulacja była naprzemienna na mięsień czworoglowy uda i ścięgno rzepki Otrzymali obniżenie spastyczności u 5 chorych.

Sharkcy i wsp. (128] stymulowali chorych po urazie rdzenia z wykorzystaniem elektrod implantowanych nadoponowo, z przodu, tyłu i boku rdzenia kręgowego Donieśli o pozytywnych skutkach stymulacji w zwalczaniu spastyczności oraz o polepszeniu stanu pęcherza neurogennego. lecz tylko przy tylnym umieszczeniu elektrod Badania wykonali z wykorzystaniem próby ślepej i podwójnie ślepej. Podali, że osiągnęli całkowite i pewne wyeliminowanie efektu placebo Zwrócili przy tym uwagę na powikłania po im plantacji i na samoistne przemieszczanie się elektrod

Waldron i Tallis (152) stymulowali 13 chorych na stwardnienie rozsiane. Elektrody także implantowano. Autorzy wykazali poprawę neurologiczną w ok. 50% przypadków

Klinger i wsp. (86) stymulowali chorych z urazem rdzenia, ze stwardnieniem rozsianym, miclopalią itp Elektrody implantowali. Stwierdzili redukcję spastyczności i dolegliwości bólowych oraz wzrost wydolności chodzenia. Ostrzegali jednak przed powikłaniami związanymi z implantacją elektrod u osób zc stwardnieniem rozsianym

Solomonow i wsp (138) stymulowali nerwy kulszowc dorosłych kotów, wywołując kurcze foniczne mięśni, a następnie blokowali je innymi impulsami elektrycznymi. Zauważyli - w pewnym zakresie częstotliwości impulsów blokujących - łatwość obniżenia kurczów fonicznych mięśni. Podali ścisłe parametry elektryczne obu rodzajów impulsów. Badacze ci sugerują, żc ich metoda może być wykorzystana u ludzi.

Jak widać, w większości przypadków clcktrostymulację stosuje się w rehabilitacji ogólnej u chorych z porażeniami i niedowładami na różnym tle (87,139), przy czym autorzy prac okazjonalnie spostrzegają pewien korzystny wpływ tych stymulacji na spastyczność (13,24,25, 26,39.84,86,93,97,109,112.128,152J. Niewiele opracowań poświęcono badaniom bezpośredniego wplvwu dcktrostvmulacji na zwalczanie spastyczności (3,9.23,33,35,49.59,71.72,75,93,99.104.121,125,129,138, 147.150).

Wydaje się, żc istotny dla osiągnięcia ostatecznego efektu jest zarówno dobór metodyki aplikacji i punktów aplikacji, jak też dobór prawidłowej struktury impulsu leczniczego (44,51,68). Dobór teoretyczny powinien być zweryfikowany doświadczalnie i zoptymalizowany. Zazwyczaj jednak badacze posługują się gotowymi stymulatorami produkowanymi seryjnie (9,25,59,86,109,121,125,128,152), zwykle generującymi prąd o przebiegu prostokątnym, skupiając się głównie na doborze punktów aplikacji Jeśli nawet są zgodni co do tego. żc należy regulować amplitudę przebiegu, to do rzadkości należy zainteresowanie pasmem częstotliwości, jego doborem i wyznaczeniem innych parametrów (np. czasu narastania czoła impulsu). Niektóre prace WTęcz pomijają te dane¹

Dotychczasowe metody elektrostymulacji można podzielić na dwie grupy:

a)    metody z elektrodami implantowanymi (zazwyczaj w celu stymulacji rdzenia kręgowego).

b)    metody stymulacji przczskómcj (w których pobudzenie rdzenia odbywa się w sposób pośredni, pobudzenie zaś mięśni i nerwów w sposób bezpośredni).