PICT6386

skanych dzięki nim wyników. Dąży on. do naświetlenia czy ujawnienia istnienia niepożądanych zjawisk stanowiących ważny problem społeczny. Do zjawisk, które nierzadko przysparzają społeczeństwu wiele problemów i zmartwień, zaliczyć należy: szybko wzrastającą liczbę dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznic, sięgających po narkotyki; spożywających alkohol, papierosy, środki odurzające, itp. nasilające się szybko zjawisko przemocy i agresji nic tylko dzieci wobec dzieci, ale także i dorosłych, zjawisko nietolerancji, wandalizmu, malwersacji, przestępczości, brutalizacja życia codziennego, itp. wzrastająca systematycznie liczby kradzieży, zabójstw, samobójstw, itp. Badacz, podejmujący tego rodzaju problematykę badawczą, chce najczęściej zapoznać społeczeństwo z tym zjawiskiem, uczulić je na te problemy i skłonić pewne grupy społeczne, instytucje oraz organizacje do podjęcia działań, zmierzających do przeciwdziałania lub zapobiegania tym negatywnym zjawiskom jak i wskazać na metody i środki ograniczające ich występowanie.

Niekiedy takie niepożądane społecznie zjawiska, jak np. bezrobocie, bezdomność, bieda i ubóstwo, nierówność społeczna, zaniedbania, sieroctwo, osamotnienie, itp. mogą także stanowić inspirację dla podjęcia badań. Są one nic tylko pożądane społecznic, ale celowe z punktu widzenia procesu wychowania, gdyż sprzyjają usprawnianiu pracy wychowawczej, co zawsze związane jest z pewnymi wymiernymi korzyściami społecznymi oraz wzrostem prestiżu zawodowego nauczyciela w środowisku i otoczeniu. Podejmując badania tego rodzaju, badacz kieruje się głównie chęcią udzielenia odpowiedzi między innymi na takie pytania: .Jakie są przyczyny wzrastającej patologii społecznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży?"; „Co robić, aby wyeliminować lub osłabić chociażby, tego rodzaju niekorzystne tendencje?";,Jakie stosować metody, aby przeciwdziałać patologiom społecznym, wzmacniając jednocześnie procesy pozytywne?”, itp.

2.2. Preferencje osobiste

Chęć poszerzenia wiedzy nt. coraz częściej napotykanych przez nauczycieli trudności w pracy wychowawczej i dydaktycznej, stanowi także istotną przesłankę do podjęcia badań naukowych. Mogą to być badania zmierzające do doskonalenia przez nauczycieli własnego warsztatu pracy zawodowej, sprawdzenia zasadności stosowanych metod nauczania i wychowania czy poszukiwania nowych sposobów i form postępowania z dziećmi i młodzieżą. Niekiedy mogą to być badania zmierzające do poznania przyczyn niskiej efektywności pracy dydaktyczno-wychowawczej, niskiego poziomu nauczania, braku znaczniejszych osiągnięć dydaktycznych, itp. Tego rodzaju problemy wymagają nie tylko postawienia diagnozy pedagogicznej, ale także i przeprowadzenia eksperymentów weryfikujących skutki wdrażanych w szkole zmian programowych, organizacyjnych, innowacji pedagogicznych, itp.

Osobiste zainteresowania i preferencje problemami szkolnymi nauczycieli, są ważnym wewnętrznym impulsem do ich twórczej pracy. Podjęcie badań, które wynikają z osobistych zainteresowań, wspierają najczęściej młodych nauczycieli w ich pracy, dając im niemałą satysfakcję wewnętrzną i wiarę we własne możliwości rozwiązywania niektórych ważnych dla szkoły i dla kształcenia i wychowania kwestii. Ponadto wnoszą zawsze coś nowego do istniejącej już wiedzy pedagogicznej, pełniąc tym samym ważną rolę regulacyjną, gdyż eliminują z praktyki te teorie czy nawyki, których przydatność w praktyce jest znikoma bądź żadna. Jednak bezgraniczne prowadzenie i poświęcenie się takim badaniom, może zaowocować obniżeniem jakości pracy nauczycieli i zaniedbaniem realizowania przez nich ich podstawowych obowiązków.

2.3. Doskonalenie praktyki

Potrzeba unowocześniania i doskonalenia praktyki pedagogicznej jest istotnym motywem do podejmowania badań, zmierzających do poznania i wyjaśnienia specyficznych problemów edukacyjnych, niepodejmowanych przez szkoły wyższe, placówki naukowo-badawcze czy nauczycieli. Nie wszystkie przecież teorie czy zalecane metody i sposoby sprzyjające rozwiązywaniu pojawiających się wciąż nowych problemów związanych z wychowaniem, są uzasadnione i akceptowane w praktyce. Niektóre z nich okazują się mało przemyślane a nawet szkodliwe, inne nie rozwiązują żadnych istotnych dla wychowania problemów, a jeszcze inne są mało przydatne a nawet nieprzydatne z punktu widzenia kształtowania osobowości młodych ludzi. Nauczyciele podejmujący się poznać tego rodzaju problemy, kierują się nic tylko chęcią opisania występujących w szkołach zjawisk i problemów odnoszących się do wychowania, lecz także chęcią doskonalenia praktyki i dostarczenia wiedzy o tym. jakimi działaniami można wywołać zjawiska uznawane za pożądane lub też uniknąć następstw niepożądanych. Zazwyczaj, tego rodzaju badania użytkowe nie znajdują zainteresowania wśród pracowników naukowych i dlatego są przedmiotem zainteresowania samych nauczycieli. Dzieje się tak wówczas, gdy sami nauczyciele dochodzą do wniosku, że stosowane czy zalecane im metody pracy, podręczniki czy środki zaradcze, w praktyce, nie przynoszą żadnych pozytywnych rezultatów.

2.4. Weryfikacja teorii

Jeżeli praca nauczycieli ma znajdować oparcie w teorii, to jest to możliwe tylko wówczas, gdy podejmowane będą badania, które dostarczą przekonujących argumentów na występowanie zależności pomiędzy podejmowanymi działania-

S9