�egna�ek5

154

Gon mott obejmować jedno lub kilka powiązanych ze sobą zagadnień, dzięki czemu n ■. i lad stanowi łofiicznie uporządkowaną i merytorycznie spójną całość.

w wykładzie mogą występować równie^{1 2} elementy opisu, zwłaszcza jeśli będzie on wspierany pokazem jakichś eksponatów <np. lampy naftowej) lub m o dc -lami (np. model ustroju politycznego, model zarządzania oświatą, model budowy atomu itp.).

Ponadto elementy wykładu mogą występować w różnych rodzajach zajęć prak-iycai>rh (np. w czasie zajęć w warsztatach szkolnych, w czasie wycieczek. ..zielonych szkól", podróży historycznych itp.). a także w czasie pokazów. Nie ma on wówczas postaci wykładu akademickiego. Stanowi wówczas tylko uzupełnienie imtwh metod.

\V praktyce dydaktycznej spotyka się wiele odmian wykładu. W zależności od przyjętego kryterium podziału wymieniane są różne jego rodzaje. !>o podstawowych kryteriów klasyfikacji wykładów należą:

-    zakres przekazywanych treści;

-    stopień aktywizacji, studentów (uczniów);

-    przeznaczenie wykładu;

-    sposób ujęcia treści.

Według zakresu przekazywanych treści wykłady dzielą się na kursowe i monograficzne. Wykłady kursowe mogą przyjmować postać wykładów wprowadzających, systematyzujących lub uogólniających.

Z kolei ze względu na stopień aktywizacji słuchaczy (studentów) wyróżnia się trzy rodzaje wykładów: konwencjonalne (Informacyjne), problemowe i konwersatoryjne

Natomiast według kryterium sposobu ujęcia treści lub przekazywania wykładu wymieniane są następujące wykłady: panelowe, komentujące, konsultacyjne, gościnne i inauguracyjne.

W literaturze pedagogicznej można spotkać się jeszcze z innymi klasyfikacjami wykładów i różnymi ich nazwami. Na przykład W. Okoń wymienia jeszcze wykład improwizujący². T. Nowacki wśród metod charakterystycznych dla szkolenia zawodowego wymienia wykład praksyjay'. W wykładzie takim przedstawia się (wyjaśnia) t analizuje konkretne działania oraz jego uwarunkowania. Jego treścią są na ogół doświadczenia z praktyki związanej z danym działaniem, n celem — dalsze doskonalenie tego działania. Jednak ten typ wykładu - twierdzi T. Nowacki — jest mało znany w szkole Można spotkać się jeszcze z nazwą — wylclud zespołowy, pozywany też wykładem panelowym

Bardzo interesujące poglądy na temat wykładów i ich klasyfikacji, prezentuje S. Nuloahowaki, który uważa, że wykład zajmuje szczególne miejsce wśród metod

plitcgo te1 rulety JUŻ w szkole wdrażać ucmiów dokoRjMmfczwykMłY

Biorąc pod uwagę dobór wiadomości do wykładu, wyróżma ob dwa jego ro-j^jc; wykład pełny i niepełny². Pierwszy z mchobejiaojr pelty O* j^s wiadomości wchodzących w zakres danego tematu lekcji. WjtM akpełty •awimasi nie obejmuje wszystkich informacji, jakie składają się na tematykę ditydl ₀jęi, Pozostałe wiadomości są wówczas przekazywane w trakcie tych zajęć przy „korzystaniu innych metod.

Wymienia on ponadto dwie odmiany wykładu niepełnego:

. wykład wprowadzający w temat;

- wykład przedstawiający rezultaty przeprowadzonych przez twfcś i poszukiwań;

Pierwszy służy jako wprowadzenie do tematu łckcji <ajęc( i dktego zawien tylko tyle wiadomości, ile jest to tego potrzebne. W drugiej części lekcji ipfljfljbo mcm uczniowie prowadzić różnego rodzaju obserwacje, eksperymenty, stołować teksty‘tp-

Druga odmiana wykładu niepełnego stosowana jest do przedstawiania wyników pracy ucznia z tekstem, wyników uzyskanych w toku prowadzonych obserwacji

i eksperymentów itp.

Wykład pełny jest rzadko stosowany na niższych etapach edukacji p szkoli wyższa. W szkole podstawowej, gimnazjum i średniej mamy zazwyczaj do czynienia z wykładami niepełnymi, które w obu typach tych szkół różnią nfiSfl nicpełności, wyższy w szkole podstawowej, nieco mzszy w gimnazjum I Bfezy w szkole średniej.

Niektóre z wykładów wyszczególnianych w różnych klasyfikacjach są w swej istocie bardzo do siebie podobne, choć różnią się nazwą. Przykładem muc być wykład konwencjonalny \ kursowy,

Dla lepszego rozeznania się w problematyce dotyczącej metody wykładu uon-dnionc wydaje się być przedstawienie krótkiej charakterystyki poszczególnych ich rodzajów.

Wykład kursowy

Wykład kursowy, nazywany też kursorycznym, prowadzi się w celu zapoznania studentów (uczniów) w sposób lystcmotyczny i możliwie całościowy z przemd/u-pyro w programie kształcenia tematem (zagadmemem). Prowadzący wykhd itfcny (omawia) kolejno zagadnienia składające się na temat wykłada W każdym ftfam wykładzie przedstawia się synietyczmc. He w miarę wyczerpująco, częśc probłcim-tyki wchodzącej w skład danego przedmiotu, czyli odpowiedniej dyscypliny hdfe dziedziny nauki. Całość wykładów kursowych powinna dać ogólny przegląd wiedzy

' S NjUUowiki, Metody nauaMfe, Wyd Ada*\UranM, Toraś *IUdcnu,9,V

1

*    W. Oto² —.©p UL.S »B7

2

   T Nnsaftl, OydmktyĄ² dtimśtomołrmtm tuwttdmnju. Ossolineum. Wr«—I—r Woir/owa Kraków -GdaftOt i²W,s »I5-