0013201

R z.

( 222 )

R z-

swego upodobania. Takowe poważenie Rzymian skłoniło Jtidę Machaheu-sza , iż wyprawił do Rzymu dwóch posłów dla 'uczynienia przymierza z niemi i dla zjednania ich pomocy przeciw Assyryjczykom, którzy chcieli podbić sobie naród żydowski, i zniszczyć ich religią. Posłowie byli dosyć dobrze przyjęci w Rzymie, i te dw a narody uczyniły między sobą przymierze , przez które przyrzekały sobie 'wzajemną pomoc przeciw swym, lak jednych jak drugich, nieprzyjaciołom. Po niejakim czasie Jonatas brat i następca Judy odnowił to przymierze, a Synion również brat i następca obudwdeh otrzyma) potwierdzenie togo przymierza od senatu...— Rzymianie zdobyli po trzy razy Jerozolimę raz przez wojska Ponipejusza, drugi raz Lefinsza, a ostatnim razem przez Tytusa, który zburzył do szczętu to miasto, i kościół w perzynę obrócił.

Nazwisko to Rzymianin: znaczy także w piśmie obywateli kolonij Rzymskich. Jmnintiul morem, r/nem non licet nobis suscipore, net/ue faeerc , oh/) stmus Romani. Bierze się jeszcze za obywatela Rzymskiego, który otrzymał prawo takowego obywatelstwa. Timnemnt, .-ludito: i/uod Ro-K<mi e.ssent. Święty Paweł był urodzony w Tarsis mieście mtmicypalnem, które używało prawa obywatelstwa Rzymskiego. (List ś. Pawła do Rzymian.) Ten -lisi jest na czele wszystkich innych listów tego Apostoła, nie podług porządku czasu, ale z po -wodo dostojności kościoła Rzymskiego, do którego był pisany, czyli też z powodu wielkości i ważności przedmiotu tego listu, który nim jest objęty. — Zamiarem Pawła ś. w pisanin tego listu było, zdziałać to: ażeby ustały niektóre zatargi i sprzeczki, które różniły żydów nawróconych, od niewiernych, którzy zostali Chrześcianami. Żydzi dumni strojem urodzeniem, i dla obietnic uczynionych przodkom ich, domagali się, że prawo było dane tylko dla nieb, że Messyasz przyszedł jedynie dla ich zbawienia, ażc niewierni nie otrzymali tylko przez szczególniejsze miłosierdzie, waijśeie pomiędzy towarzystwo wiernych. Nawróceni z pogan do wiary, przeciwnie zrażeni zarzutami żydów, utrzymywali , iż zasługi ich mędrców' i filozofów' tę im łaskę zjednały, wysławiali czystość swej moralności, i swoję w ierność av zachowaniu prawa naturalnego. Obwiniali w tymże samym czasie żydów o niewierność ich ku Bogu , iż odrzucili, i sromotnie ukrzyżowali Mes-syasza, i że tyle przez złość swoję zasłużyli, iż za odrzucenie ich, ci-któ-rzv byli uiewiernemi, zostali powołani do wiary. Święty Paweł dla położenia końca tym zakłóceniom i sprzeczkom, usiłuje nasamprzód oddalić równic od jednych jako i od drugich, podnietę wyniosłości zasadzającej się na własnej zasłudze. Zawstydza najprzód niewiernych, dając im poznać ślepotę i bezbożność ich filozofów ; a potem żydów, okazując im, że to czynili, co potępiali w poganach, okazuje : jednym i drugim , iż nie mając żadnej zasługi, nie mają też żadnego powodu do chełpienia się, ani wynoszenia się nad innych, ze swego po-

Rz.

( 223 )

Rz.

wołania, które jest jedyną Jaską Boga. Daje im poznać przez przykład Abrahama : iż nikt nie zostaje usprawiedliwiony, jako utrzymywali żydzi : przez uczynki prawa, ogołocony z łaski , ale przez wiarę w Jezusa Chrystusa ożywioną miłością i połączoną z dobrem i uczynkami. Tlómaczy on głębokie badanie o powołaniu darmo daućm, o odrzuceniu żydów, niewiernych, i pogan, A łącząc do tajemnic wiary budujące obyczaje, ustanawia wszystkie zasady i wszystkie powinności życia, i pobożności Clirze-ściańskiej, Ten list był pisany r. p. 58 w mieście Koryntu, zkąd święty Paweł zaraz miał wyjeżdżać dla zaniesienia do Jerozolimy zebranych jal-mużn od wiernych. Tercius napisał go po Grecku, a Fcba Dyakonissa kościoła w Ccncłiris, miała'zlecenie zanieść go do Rzymu.

Komf.c Tomu Trzecieo.o.