0929DRUK00001705

193

RUCH SŁOŃCA

Jak wynika z powyższej dyskusji,'w częściach powierzchni ziemi, zawartych pomiędzy równikiem a kolami biegunowemi, słońce w tiiągu całego roku codziennie wschodzi i zachodzi. Koła biegunowe stanowią granicę, poza którą, w kierunku wzrastających (bezwzględnie) szerokości, słońce przynajmniej w ciągu jednego dnia na rok nie ukazuje się nad horyzontem. Ten okres niewidzialności słońca trwa tem dłużej, im bardziej miejsce spostrzoźeń zbliżone jest ku biegunom. Na samych biegtmach slońfb pozostaje pod horyzontem przez pól roku, mianowicie przez cały czas trwania jesieni i zimy na danej półkuli.

Jeżeli w szerokości geograficznej ? w jakimś dniu jpst h₂ j> 0°, to znaczy, że słońce przez całą dobę znajduje się tam nad horyzontem. Aby to było możliwe, musi być spełniony .warunek 90° < <p -f- $©'; gdy więc T > 0°, musi być o® ; - 90° — <p. Warunek ten może być spełniony tylko, gdy 2>0°; wówczas w szerokościach, spełniających warunek <p ;>'90° — 3©, słońce jest stale naokolobiegunowem przez cały ten tzas, gdy 8© od wartości 90° — <p wzrasta do -f- s i maleje z powrotem do 90° — cp. Okres ten jest tem dłuższy, im mniejszą wartość ma 90° — cp, ai tem krótszy, im bardziej 90° — cp zbliża się do -f-s. ^jieeja]-nie gdy T = + 90°, t. j. na biegunie pólnoc-ńym, słońce przez cały czas, gdy o© zmienia swą wartość od 0° do -f- s i z powrotem od -f s do 0°, to znaczy od równonocy wiosennej do równonocy jesiennej Jetale znajduje się nad poziomem. W szerokości geograficznej <p = 90° — s, t. j. na północncm kole bie-gunowem, słońce jest naokołobiogunowem tylko w tym jednym dniu, gdy 3© = -f-s, a więc w dniu, gdy słońce znajduje się ha zwrotniku Raka w swem stanowisku letniem.

Widzimy więc, że słońce jeśrt przez pewną cześć roku na-okołobiegunowem w tych samych szerokościach geograficznych, w których przez pewną część roku stale przebywa pod poziomem. Stale nad horyzontem znajduje się tam słońce przy dodatnich wartościach o©, z których najmniejsza zależy od wartości ¥; podobnież stale pod horyzontem znajduje się tam słońce przy ujemnych wartościach 3©, i najmniejsza z tych wartotpi, uważana bezwzględnie, jest ta sama, co wyżej wspomniana wartość dodatnia.

Gdy weźmiemy pod uwagę miejscowości, leżące poza ko-

Astronomja sferyczna.    13