94295101

FIZYOLOGIA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH KOBIECYCH 635

Podobnie jak przy badaniu wydzielania jądra, zwrócono i tu w studyach doświadczalnych szczegółową uwagę na skutki kastracyi. Szczególnie interesujące były wyniki kastracyi wczesnej, t. j. wykonanej przed dojściem osobnika do rozwoju płciowego. Okazało się, że po usunięciu u tych młodych indywiduów gonady następuje zatrzymanie dalszego rozwoju cech płciowych, że więc nie rozwijają się dalej, a nawet cofają się w rozwoju narządy stanowiące wtórorzędne cechy, jak macica, pochwa, sutki, że menstruacya wcale się nie zjawia i że trzeciorzędne cechy płciowe również do pełnego rozwoju nie dochodzą. Kastraty takie nie przybierają jednak cech typu męskiego, stanowią raczej pewien typ, któryby można nazwać aseksualnym. To samo odnosi się i do cech psychicznych, które nie nabierają typu męskiego, zatracając cechy dla płci żeńskiej charakterystyczne. Tak u zwierząt jak i ludzi dominuje spoky i_ociężałość. U cieląt, po usunięciu jajników, wzrost kości długich w kończynach trwa dłużej, u jagniąt miednica zatraca typ żeński.

Skutki kastracyi po ukończeniu rozwoju płciowego spostrzegamy nierzadko u operowanych kobiet. Są one znacznie mniej wybitne odnośnie do szkieletu, który już zmienić się nie może i do cech psychicznych, które osiągnęły pełny rozwój. Na macicę wywiera kastracya wpływ potężny; narząd ten zaczyna zaraz po usunięciu jajników zmniejszać się, podobnie jak w latach starczych, a menstruacya ustaje w zupełności. Pochwa zwęża się. zwłaszcza w sklepieniach, trąbki stają się cienkie, wargi sromowe okazują podobny do starczego zanik, podobnie jak sutki.

Wybitny wpływ kastracyi spostrzegamy też w przemianie materyi U mniej więcej połowy kastrowanych kobiet objawia się skłonność do tycia z powodu zmniejszenia dysassymilacyi o 14—20%. Zmniejszają się też procesy oksydacyjne, a granica assymilacyi cukru obniża się, podobnie, jak w ciąży i po klimakteryum. Czynność innych narządów o wewnętrznem wydzielaniu nie pozostaje bez zmian. Nie przytaczając szczegółów, nadmienię tylko, że sy^ stem adrenalinowy zdaje się zyskiwać po kastracyi przewagę, przez co tonus nerwu sympatycznego jest wzmożony. Temu to właśnie przypisać należy obniżenie się granicy asymilacyi cukru.

Te, do grupy negatywnych należące dowody, okazują daleko idącą analogię między jajnikiem a jądrem i przemawiają za tern, że wydzielanie wewnętrzne istnieje, że działa protekcyjnie na pełny rozwój drugo- i trzeciorzędnych cech płciowych, na przemianę ma-