Magazyn6001

64

NIEMCY

ustawę z i. VIII. 1934 o głowie państwa, łączącą w osobie Hitlera stanowisko prezydenta Rzeszy i kanclerza, ustawę z 1. XII. 1933 o zabezpieczeniu jedności partji i Rzeszy, która uczyniła z partj i narodowo-socja-listycznej monopoliczną korporocję prawa publicznego, ustawę z 15. IX. 1935 o obywatelstwie Rzeszy, która zasadniczo ugruntowała oparcie sytuacji jednostki Rzeszy Niemieckiej na kryterjum rasowości, rozporządzenie wodza i kanclerza Rzeszy z 18. X. 1936 o planie czteroletnim, w którego wyniku przelano na pełnomocnika dla planu czteroletniego Goeringa władzę wydawania norm ogólnych w zakresie spraw gospodarczych. Obok tych ustaw cały szereg innych reguluje kwestję struktury Trzeciej Rzeszy.

III. Ustrój polityczny.

1. Zasady naczelne. Program partji naro-dowo-socjalistycznej (N ationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei), uchwalony 24. II. 1920 i uznany za niezmienny, jest w sprawach ustrojowych bardzo lakoniczny. Żąda, aby obywatelem państwa mógł być jedynie ten kto jest „krwi niemieckiej'*, wykluczając wyraźnie Żydów; żąda dalej, aby do obywateli państwa należała decyzja „w sprawach kierownictwa państwa i ustaw pań-stwowych**, aby zlikwidowano wpływ par-tyj politycznych na rządy państwem, aby istniała silna władza centralna w formie „bezwzględnego autorytetu politycznego parlamentu centralnego** i, aby wykonywanie ustaw ramowych Rzeszy w poszczególnych krajach związkowych należało do Izb stanowych i zawodowych. Program więc jest rasistowski, jeżeli idzie o kryterjum obywatelstwa, centralistyczny, jeśli idzie o zagadnienie federalizmu, demokratyczny, choć antypartyjny, jeśli idzie o naczelną władzę państwową Rzeszy, którą widzi w parlamencie politycznym, w strukturze zaś krajów Rzeszy staje na stanowisku kor-poracjonizmu zawodowo-stanowego.

Z tych zasad programowych zachowano w pełni zasadę rasistowską oraz hasła centralistyczne, znikły natomiast hasła supremacji demokratycznego parlamentu i zastąpione zostały zasadą wodzostwa występującą wyraźnie już w „Mein Kampf“ a więc w 1924. Wpłynął na to szereg czynników. Przedewszystkiem więc liczny udział w ruchu hitlerowskim organizacji zarówno byłych kombatantów jak i młodzieży (Bundęj, opartych na zasadzie przewagi „wodza** jako decydującego czynnika wiernej mu „dru żyny“. W tym kierunku dalej oddziaływał wpływ ustroju faszystowskiego, rozwijającego bardzo silnie zasadę wodzostwa. Nie bez wpływu również pozostał fakt, iż w partji przez cały okres bojowy, walczący o wła dzę przeciw wszystkim innym ugrupowaniom, konieczna była bezwzględna dyscyplina, a rolę decydującą musiały odgrywać jej bojówki (oddziały szturmowe — S. A., oraz sztafety ochronne — S. S.). Pewien wpływ wkońcu wywarł fakt, iż do hitleryzmu przyłączył się również szereg grup neokonserwatywnych, głoszących kult moralno-ustro-jowej tradycji pruskiej, opartej właśnie na zasadzie, iż rządzący jest wprawdzie pierwszym sługą państwa, ale sam decyduje, co leży w interesie państwa.

W konsekwencji zasady ustrojowe Trzeciej Rzeszy można określić jako: zasadę rasistowsko podbudowanego nacjonalizmu w przeciwstawieniu do dawnej zasady egalitarnego demokratyzmu, zasadę wodzostwa w przeciwstawieniu do zasady podziału władz, zasadę supremacji woli wodza w przeciwstawieniu do zasady formalnego legalizmu, zasadę monopolu jednej partji w przeciwstawieniu do zasady wielopartyj-nego parlamentaryzmu, zasadę jednolitości Rzeszy w przeciwstawieniu do jej federacyjnej struktury. Naczelną logicznie zasadą jest wśród nich zasada rasistowsko podbudowanego nacjonalizmu, praktycznie i pozytywnie naczelną zaś jest zasada wodzostwa.

2. Zasada wodzostwa. Nieznana pierwotnemu programowi partji, zasada wodzostwa występuje wyraźnie już w „Mein Kampf“ (1924), programowem dziele władcy dzisiejszych Niemiec. Odrzuca on już wtedy „zasadę większości, wskutek której wódz zde gradowany jest do roli wykonawcy woli i poglądów innych ludzi. Ruch (hitlerowski) od najdrobniejszych do najważniejszych spraw wyznaje zasadę bezwzględnego autorytetu wodza połączonego z jego najwyższą odpowiedzialnością**. Zasadę tę przeprowadził też Hitler w strukturze partji przy jej ponownem założeniu (po rozwiązaniu 9. XI. 1923 założono partję ponownie 24. II. 1925). W partji „niema wydziałów głosujących, są tylko wydziały pracujące**, niema wyborów, są tylko nominacje zgóry, a „jedynie ze względu na prawo o stowarzyszę-