page0050

ZAGADNIENIA OGÓLNE

Omówione wyżej badania stały się podstawą słowników etymologicznych nazw osobowych i miejscowych, głównie regionalnych, oraz przygotowaniem do opracowania atlasów toponomastycznych. Dostarczyły argumentów w dyskusji na temat praojczyzny Słowian oraz przeszłości ziem śląskich i północnych.

Podjęto próbę opracowania metodologii językowej analizy nazw własnych, zwłaszcza opisu wzorów słowotwóczych. Zaowocowało to m.in. powstaniem językowych klasyfikacji i typologii nazw osobowych i miejscowych. W badaniach nad nazwami własnymi uwzględniono też aspekt geograficzno-historyczny, kulturowy i socjolingwistyczny. W niektórych opracowaniach zastosowano kompleksową metodę badawczą obejmującą analizę językową w powiązaniu z historią i kulturą.

Przedmiotem badań była budowa słowotwórcza nazw własnych. Analiza słowotwórcza nazw miejscowych stanowiła komponent monografii toponimicznych. Budowie słowotwórczej nazw osobowych poświęcono oddzielne prace. Szczególną uwagę zwrócono na budowę słowotwórczą staropolskich dwuczłonowych imion męskich i żeńskich, form pochodnych od staropolskich męskich imion dwuczłonowych i od męskich i żeńskich imion chrześcijańskich, staropolskich odmiejscowych nazw osób na -ski, antroponimów występujących na niektórych obszarach Polski w okresie od XVI do XVIII w. Badano też budowę słowotwórczą współczesnych przezwisk. Opisywano poszczególne typy słowotwórcze nazw osób, np. zakończone na sufiksy o podstawie -l-ll-l-, formy hipokorystyczne imion współcześnie używanych, polskie imiona ludowe, antroponimię regionalną. Rezultatem tych badań jest kilka fundamentalnych opracowań, zwłaszcza dotyczących budowy morfologicznej staropolskich nazw osobowych.

Prowadzone były badania nad historycznymi procesami kształtowania się systemu nazewniczego w Polsce. Badano powstanie systemu imion polskich, ewolucję nazwiska polskiego w różnych warstwach społecznych w zestawieniu z ewolucją innych nazwisk słowiańskich. Badano też zjawiska nazwotwórcze, jak adaptacja obcych nazw własnych do języka polskiego, powstawanie, a następnie powielanie wzorów słowotwórczych nazw, zmiany w budowie morfemicznej toponimów polskich. Ukazano powstanie kategorii imienia i nazwiska polskiego.

Badano imiennictwo współczesne w aspekcie socjolingwistycznym i prawnym, np. używanie nazw w dialogu, motywacje nadawania imion, popularność poszczególnych imion w różnych regionach kraju, zmiany nazwisk, zmiany nazw miejscowości, ulic i innych obiektów.

46