page0120

IT4 SZKOŁA JONSKA.

może nie dożył filozof, jest jednym z najboleśniejszych wypadków w dziejach oświaty, bo przerwało bogaty rozwój naukowy, artystyczny i literacki, który zapowiadał najświetniejsze owoce. Odkąd Persowie zajęli Azyą Mniejszą, położenie miast greckich stawało się z każdym rokiem nieznośniejszem. Nareszcie intrygi Histyeusza i arogancya królewskich satrapów wywołały powstanie, które nawet przy zupełnej zgodzie, nie miało żadnćj nadziei udania się. A miasta jońskie były bardzićj niezgodne niż kiedykolwiek. To też powstanie stłumione na Cyprze i w Karyi, ograniczyło się do Miletu i kilku miast innych Złowroga burza zemsty zawisła wkrótce nad niemi. Wtedy Arystagoras pospieszył do Sparty, aby wyżebrać ratunek dla zagrożonćj ojczyzny, jednakże, ani jego wymowa ani mapa geograficzna, która niegdyś zrobił Anaxymander, nie przekonały Spartanów; podziwiali obraz wysp greckich i wybrzeży azyatyckich, ale pochód od morza do stolicy perskićj, wydawał się im szaleństwem. Ze Sparty pośpieszył Arystagoras do Aten, gdzie doznał lepszego przyjęcia, bo obywatele tego miasta łatwo zapalali się do szlachetnych czynów. Wyprawili 20 statków, które prawdopodobnie przybyły, gdy Milet już był oblegany. Wtedy powstańcy razem z Ateńczykami, postanowili wykonać silną diwersyą, 1 ukazali się przed Efezem; gdy ten jednak pozostał neutralnym, wyprawa straciła swoje podstawę strategiczną i musiała wylądować poniżćj Efezu w małym porcie. Przypuściwszy, że powstańcy mieli 350. statków, to mogli najwięcej 15—18000 hoplitów na ląd wysadzić. Szczupły korpus doszedł szczęśliwie do Sardes i zajął miasto, ale nie-zdołał zdobyć grodu. Przypadkiem wzniecony pożar 1 zewsząd nadciągające oddziały perskie, zmusiły Greków do odwrotu, który, jak można było przewidzieć, przy braku konnicy i dwuznacznej postawie Efezu, zakończył się klęską zupełną. Tylko niedobitki przedarły się do floty. Wtedy siły perskie na nowo zwróciły się przeciw Miletowi Flota jońska zajęła pozycyą przy wysepce Ladę, ale pobitą została przez dwa razy liczniejszą fenicką. Po rozpaczliwćj obronie, Milet szturmem wzięty, żołnierze w pień wycięci, starcy, kobiety i dzieci osiedlem nad ujściem Eufratu. Okropny ten wypadek miał miejsce w r. 496. i wywołał rozpacz w całćj Grecy i. Gdy w Atenach Fry-nichos przedstawił w teatrze upadek największego z miast greckich, taki powstał lament, taka żałość na wspomnienie wielkiej klęski narodowćj, że poeta skazany został na karę za wywołanie tak gwałtownych emocyj. Z Miletu pozostały ruiny, złota nić tradycyj nau-

http://rcin.org.pl