page0143

139

niedaleko Paryża i uczeń jego Spurzheim, który myśli mistrza dalej rozwijał i jego zapatrywań bronił').

Frenologia upatruje najściślejszy związek między ukształtowaniem głowy a duchowymi objawami i przymiotami człowieka, tak, że z kształtów, wypukłości, guzów napotykanych na czaszce, sądzi o charakterze jakiejś osoby. Jeżeli się bowiem uważnie przypatrzymy budowie czaszki, powiadają frenologo-wie, to odkryjemy, że nie zawsze ma gładką powierzchnię, ale gdzieniegdzie pewne podniesienia, pagóreczki, guzy (pro-tuberances), wskazujące, że ich właściciel posiada jakiś przymiot, jakąś skłonność, mniejsza o to, czy dobrą, czy złą, w stopniu wyższym niż inni ludzie, którzy takich guzów albo wcale nie posiadają, lub nie w tym samym stopniu. Chcąc się

0    tern przekonać, trzeba poddać czaszkę oględzinom, a ta czyn ność nazywa się kranioskopią (od greckiego wyrazu: ó %pdvos? = czaszka i cotoirśoj = patrzyć).

Dr. Gall dla udowodnienia swej teoryi, zgromadzał w swym domu ludzi najniższej kategoryi: fiakrów, posługaczy, tragarzy, a zyskawszy sobie ich przychylność datkiem pieniężnym, robił na nich doświadczenia w ten sposób, że ich upajał, chcąc się dowiedzieć na zasadzie: in vino reritas, jakie są ich usposobienia, skłonności, przymioty. Gdy wino zaczęło objawiać cnoty lub wady tych ludzi, wówczas Gall zbliżał się do nich i zręcznie badał ich czaszki, znacząc sobie każdy guz

1    mające temuż odpowiadać skłonności. Puścił się nawet w podróż, zbierając wszędzie dowody na poparcie swej teoryi; nieraz najcudaczniejsze opowiada historye w swej książce, i to z przejęciem i zapałem godnym lepszej sprawy; zaglądał i do muzeów, badając biusta znanych z charakteru osobistości; nawet obrazy nie uszły uwagi jego badawczego oka! Wreszcie owocem tych badań było, że w przedniej części mózgu umie-

') Patrz: Gaet. Sauseverino: „Elementa philosophiae christianae“, vol. III, str. 226; dr. Al. Stockl: „Eehrbuch der Philosophie“ II. Abt,., 382; dr. Surbled op. c., chap. XXVI, str. 229 — 247.

http://rcin.org.pl