page0281

277

pierwszorzędnego, to dla hylemorfisty jest rzeczą jasną, iż w jednym i drugim razie zachodzić muszą inne zmiany wewnętrzne w tych samych składnikach, przez co i rezultaty tych zmian, czyli związek chemiczny musi być inny w jednym i drugim razie.

W sposób podobny da się wytłomaczyć ciała polimery-czne, jak acetylen C₂H₂ i benzol C₆H₆, aldehyd octowy C₂H₄0 i octan etylowy (eter octowy) C₄H₈0₂. Z jednej bowiem strony zwiększenie ilości składników, z drugiej zaś czynniki zewnętrzne, które wpływają na ich zmianę wewnętrzną, na stopień osłabienia ich cech specyficznych, nie mogą pozostać bez wpływu na wynik ostateczny całego procesu chemicznego, a tern samem i na własności ciała, któremu ów proces daje początek.

Co do allotropii, trzeba odróżnić dwie jej formy. Niekiedy bowiem pierwiastki allotropowe wykazują tylko nieznaczne zmiany co do swych własności fizycznych; taki wypadek zachodzi co do odmian niektórych węgla bezpostaciowego. Niekiedy jednak pierwiastki zdradzają własności fizyczne różne, i to zależnie od swych odmian. Jak wiemy, zwolennicy atomi-zmu czysto mechanistycznego wyjaśniają allotropię przez niejednakowe ilości atomów w drobinach tego samego pierwiastka; tak np. zwykły tlen ma 2 atomy (0₈), jako ozon 3 (0₈). Otóż to wyjaśnienie mogłoby wystarczyć przy pierwszej formie allotropii, ale nie nadaje się przy drugiej formie. Tak np. fosfor biały posiada gęstość = T82—T84, rozpuszcza się w dwusiarczku węgla (CS₂), krystalizuje, jest silną trucizną, topnieje przy 44'5° a wrze przy 278’S⁰, zapala się przy 60° silnie się łącząc z tlenem; natomiast fosfor czerwony ma gęstość 2T4, nie ma połysku, nie rozpusza się w żadnych rozczynnikach, przewodzi ciepło i elektryczność znacznie lepiej, aniżeli fosfor biały, ogrzany nie topnieje, a pali się dopiero przy 260°. Te własności odmienne hylemorfista wyjaśni sobie bez trudu, ale nie dają się one wyrozumieć w założeniu, że allotropia powstaje przez proste dodanie lub ujęcie atomu jednorodnego z drobiny jednorodnej. Kiedyż to bowiem otrzymujemy z białego fosforu fosfor czerwony? Wtenczas, kiedy albo wystawiamy biały fosfor na działanie długotrwałe światła słonecznego, albo gdy go w ciągu 12-tu godzin będziemy ogrzewać do temperatury 260°, lub gdy go przez kilka minut wystawimy na działanie temperatury

http://rcin.org.pl