WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH062 I

ciwko temu obliczeniu wystąpiono z wielu nieuzasadnionemi zarzutami. Jedni utrzymują, że Nil w dawnych czasach pod samym posągiem Rhamzesa płynąć musiał, inni zaś, że owa skorupa musiała być dobyta z zarzuconej studni lub dawnego stawu, jakby to w tym razie o kawałek pojedynczy chodziło a nie o jeden najgłębiej z tysiąca innych położony. Niektórzy znowu twierdzą, że wskutek budowli wodnych nagromadzają się zwykle w danem miejscu grube warstwy mułu, zapominają jednak o tern zupełnie, że w takim razie to samo musiałoby nastąpić na całej przestrzeni, obejmującej wszystkie cztery rzędy wywierconych otworów, i że podstawa posągu Rhamzesa leży jedynie na wysokości 78’ 3” nad powierzchnią morza, ^x) owa skorupa przeto na 39’ 38” bezwzględnej wysokości znalezioną została. Nawet i zarzut Karola L y e 11, jakoby starożytni Egipcyjanie według Herodota swe świątynie i pomniki wałami przeciwko napływowi Nilu zwykle ochraniali ²), nie wydaje się uzasadnionym, gdyż jeżeli taka zapora została raz przerwaną, wtedy osad w zagłębieniu po za nią tym szybcej się tworzył i strumień mógł w ciągu lat niewielu to nagrodzić, w czem mu od tysiąca lat przeszkadzano. Pomimo to można by owemu obliczeniu ten zarzut zrobić, że grubość pokładu nilowego namułu od r. 1361 przed Obr. nie może z tego powodu służyć za rzetelną miarę, iż porzecza Nilu nie leżą na jednej płaszczyźnie. Sam Homer robi tę uwagę, że gdy Nil dojdzie do znaku 24 łokci na wodnej miarze, na wyspie Rhoda ustawionej, tworzy to głębie 20 stopowe to jednocalowe mielizny, tak wielka jest nierówność po^ erzchni ziemi³). Ztąd wynika, że namulenie dołów prędzej wzrastać musi aniżeli miejsc wyższych, i że, jeżeli Egipcyjanie, jak przypuścić należy, swego kamiennego Rhamzesa na wywyższeniu ustawili, które się szybko obok zagłębienia wytworzyło, dalszy przyrost namułu powierzchnię tylko powoli mógł podnosić. Któżby jednak pomimo to miał jeszcze odwagę zaprzeczać, że owa skorupa, z głębokości 39 stóp dobyta, nie jest 4000 lat przynajmniej starszą od pomnika wielkiego Rhamzesa ?

9ea»-

¹) Horner I. e. str. 56.

Charles Lyell, Antiąuity str. 38. ³) Homer 1, e. str 56.

http://rcin.org.pl