WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH088 I

ny mózgowój. Każdy anatom obierał sobie tutaj własną, i nową drogę, bez względu na swych poprzedników; używał nawet tychże samych nazw dla kątów, które poprzednio mny w innóm miejscu określił. Wyniki rozmaitych sposobów wymierzania nie dadzą się przeto z sobą porównać, a przykry widok tój pełnój ciemności dziedziny przeciwieństw zjednał kraniologii niebardzo może niezasłużoną pogardę, gdyż często nietyłe usiłowanie do uzyskania dla nauki o ludach użytecznych liczbowych czynników, jak raczej chęć znalezienia w tych wymiarach poparcia swych teoryj morfologicznych, było pobudką do obmyślenia coraz to sztuczniej szych sposobów mierzenia.

W takióm położeniu rzeczy może Antropologia za tym jedynie pójść anatomem, który naj więcej czaszek wymierzył, t. j. za Wel-ckerem, którego postępowanie właśnie, szczęśliwym przypadkiem, aczkolwiek nie jest zupełnie doskonałóm, jak to sam przyznaje, i nie wymagającem poprawek, oczekiwaniom jednak naszym najlepiej za-closyć uczynić jest w stanie Welcker nie wyszukuje wcale poziomej płaszczyzny, tylko stara się na części twarzowćj oznaczyć położenie pewnych punktów i to bez względu na kość czołową.

Wyraz zwierzęcy ludzkiego oblicza jest następstwem wysunięcia ku przodowi kości szczękowych, a wielkość tego wysunięcia da się najlepićj za pomocą wymiaru kątów obliczyć. Już Virchow objawił przed Welckerem jeszcze tę myśl, że prognatyzm, czyli kształt pyskowy oblicza, jest zawisłym od kształtu podstawy czaszki, chociaż on sobie tę zawisłość inaczej wyobrażał, aniżeli z wymiarów Welcker a wypadło. Welcker przekonał się bowiem, że wysunięcie

http://rcin.org.pl