WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH189 I

173

Wybór tkaniny na odzież zależał zawsze od jakości pożywienia, którą sobie ludy zdobyć zdołały. U ludów myśliwskich i pasterskich używano przeto w tym celu skór zwierząt zabitych. Lecz i to jest wielce pouczającśm, że dar wynalażczy człowieka na bardzo nawet od siebię odległych przestrzeniach na tenże sam sposób przyrządzenia jśj Wpadał. Najprościejszą odzież stanowią, jak powyżej wykazano, liście lub pęki liścia, nanizane na sznur, otaczający biodra. Na takim samym sznurze noszą gdzieindziej, jak np. kobiety papuańskie \v Nowej Gwinei lub na wyspach Palau, nanizane sitowie lub szuwar. Ponieważ w takim razie częste odnowienie tego pokrycia było potrze-bnem, więc zastąpiono liść lub źdźbło sznureczkami z łyka lub rzemienia i tym to sposobem powstał ów pas fręzlowy kobiecy nad rzeką Colorado w północnej Ameryce u ludu Mohare i jego sąsiadów, jako też u mieszkańców Nowej Kaledonii ^])_? i wysp Fidżi, gdzie nosi miano liku, a nakoniec i w południowćj Afryce u Kafirów ²). Wyłączną własnością mieszkańców Polynezyi jest tapa, nie przedstawiająca, jak wiadomo, nic innego, tylko przez bicie zmiękła korę papierowćj morwy (Broussonetia, papyrifera). Plecienie koszów i rogoż poprowadziło w dalszym rozwoju tam, gdzie zbytek się rozwinął i wyższe roszczenia się obudziły, do sporządzenia tkanek. Gdy polynezcy Maorowie do Nowej Zelandyi się przesiedlili, przynieśli tam z sobą już tajemnicę wyrabiania plecionek. W liściu nowozelandzkich konopi (phormium tenax) zastali oni w tej nowej ojczyźnie swojej jak najdoskonalsze włókno i wynaleźli samodzielnie sztukę przyrządzania i wyrabiania rodzaju płótna. Użyteczność bawełny uznaną została na obu półkolach, gdyż mieszkańcy Ameryki przyszli przez własne zastanowienie, nie nauczeni wcale przez obcych, do znajomości przędzenia nici z własnej bawełny i wyrabiania z nich tkani. W starożytnym Egypcie rodziła się również bawełna i używano jej do wyrobu tkanin³). Lecz zamiłowanie w płótnie lnianćm wyrugowało ją zupełnie z użycia. Nawet w Syryi znaną była bawełna od najdawniejszych czasów. Wyraz niemiecki Kattun, pochodzi od angielskiego cotton, a ten od keton, oznaczającego z małą odmianą samogłosek we wszystkich semickich językach bawełnę i brzmiącego jeszcze dotąd w nowoarabskim kut?B).

1) Por. Knoblauek w Ausland 1866, str. 447.

²) Zob. dziewczynę Żulu u G. Fritsch. Die Eingebornen Sudafrikas str. 24.

³) Ebers. Burch Gosen zum Sinai, str. 418.

⁴) H. Brandes, antike Namen der Baumwolle. Fiinfter Jahresbericht des Ver. f. Erdkunde in Leipzig 1866, str. 108, 110, 116

http://rcin.org.pi