PICT0071 (3)

158 J. Bendkowski. G. Radziejowska

miirriah*. Z tego wzgl«<ki istotne jest określenie, które materiały mają duży wpływ na wartość łącznego zużycia. Użytecznym podziałem materiałów (zapasów) z punktu widzenia •ch „cennałci" jest metoda ABC, oparta na regule Parcia 80/20. Zgodnie z metodą ABC materiały dzieli się na 3 grupy;

•    grupa A obejmuje materiały najdroższe, o udziale wartościowym sięgającym 70 — 80 % całości i stanowiących 10 — 20% ogólnej masy,

•    grupa B obejmuje materiały pośrednio wartościowe, ich udział w ogólnych kosztach materiałowych wynosi 15%, a udział ilościowy kształtuje się na poziomie 30%,

•    grupa C obejmuje materiały o charakterze masowym o niskiej wartości, ich udział w ogólnych kosztach materiałowych wynosi 5%, a udział ilościowy wynosi 50%. Graficzną prezentację podziału materiałów przedstawiono na rys. 6.1.

Rys, 6.1. Podział materiałów na grupy ABC

Zależność pomiędzy udziałem wartościowym i ilościowym poszczególnych grap materiałów przedstawia na rys. 6.2 krzywa korelacji Lorenza.

Z punktu widzenia zaopatrzenia najważniejszą grupę stanowią materiały gn gdy2 mają one największą wartość i / lub duży udział w kosztach materiałowych <

Nłetody wspomagające podejmowanie decyzji w zaopatrzeniu_139

przez co wpływają bezpośrednio na koszty produkcji. Wymagane są tutaj precyzyjne zamówienia (ilość, jakość, termin). Ważne jest również minimalizowanie zapasów, gdyż ich wysoka wartość oznacza zamrożenie dużego kapitału i dlatego nawet kilkuprocentowe oszczędności przynoszą wymierne korzyści. W przeciwieństwie do materiałów z grupy A, materiały grupy C mają małą wartość, dlatego postępowanie w stosunku do nich może być znacznie uproszczone. Można sobie pozwolić na liberalniejsze zasady zamawiania i tworzenia zapasów, a nakłady na materiały można ograniczyć np. poprzez wyznaczenie limitów finansowych. Trudno natomiast podać względnie proste zalecenia dla materiałów grupy B. Z praktyki wynika, że dla grupy B można sformułować zalecenia dopiero po przeprowadzeniu dodatkowo klasyfikacji XYZ [12].

Klasyfikacja materiałów z wykorzystaniem metody XYZ

Metodę ABC często poszerza się o badania regularności zużycia materiałów (nazywane metodą XYZ). Podstawą metody XYZ jest podział materiałów na grupy, które opisują strukturę ich użytkowania [22]. Wyodrębnia się następujące grupy:

X - Regularne zużycie, wahania okazjonalne < 20% stałego zużycia. Możliwe jest stosowanie prostych metod statystycznych ze względu na dużą dokładność prognoz zużycia. Nie są potrzebne wysokie zapasy bezpieczeństwa, gdyż zaopatrzenie jest zsynchronizowane z procesem produkcyjnym.

Y - Zmienne zużycie na skutek sezonowości, wahania wynoszą 20-50% stałego zużycia. Stosuje się wybrane metody statystyczne. Wskazane jest utrzymywanie określonego poziomu magazynowych.

Z - Bardzo nieregularne zużycie, wahania wynoszą 50% stałego zużycia, uniemożliwiają stosowanie metod statystycznych. Określając wielkość zapasów należy rozważyć dwie możliwości: koszty utrzymania wysokich zapasów lub koszty specjalnych zamówień.

Połączenie metod ABC i XYZ przedstawia tab. 6.2

Tabela 6.2

Połączenie metod ABC i XYZ

MUhM HafM,	Wartość materiałów
	A	B	C
X	Wysoki poziom wartości zużycia. wysoka dokładność prognozy	Średni poziom wątłości zużycia, wysoka dokładność prognozy	Niski poziom wartości zużycia, wysoka dokładność prognozy
Y	Wysoki poziom wartości zużycia, średnia dokładność prognozy	Średni poziom wartości zużycia, średnia dokładność prognozy	Niski poziom wartości zużycia, średnia dokładność prognozy
Z	Wysoki poziom wartości zużycia, niska dokładność prognozy	Średni poziom wartości zużycia, niska dokładność prognozy	Niski poziom wartości zużycia, niska dokładność prognozy

Źródło: [22]