wmp0004

jrjmizucja życia wiecznego zmienia dziś swój charakter na całym śwjócie7.państwa dawniej ekonomicznego, dbającego o dobrobyt i potęgę gospodarczą i ynki zbytu, kolonie, cia) na państwo wychowawcze. które stara sic wychować własne społeczeństwo w duchu określonej ideologii, pcdujogi/ując w tym kierunku wszystkie swoje instytucje, urzędy, prawo, tądy, wojsko, szkolnictwo, oświatę, kulturę, środki masowej komunikacji, jak prasę, radio, telewizję dla planistycznego i racjonalizatorskiego przetwarzania wszystkich swych obywateli.

l*raca wychowawcza w takiego typu państwach na całym święcie odbywa się pod n: -aclnym hasłem: „stworzenie nowego człowieka”", aby pr/ezosiągnięcia przemiany mentalności, postaw życiowych i nawyków wszystkich le iz.i w danym społeczeństwie utrwalić osiągnięcia rewolucyjnej prze rud owy ustroju społecznego, gosjłodarczego i politycznego oraz przeobrażeń dokonanych w kulturze naukowej, artystycznej i moralne; gdyż ma to być istotna droga do zapewnienia liul/kości lepszej jv- zyszłości. Wprawdzie samo hasło „stworzenie nowego człowieka” (;>alrz: Hz 8.21; l J 3,2) nie błyszczy absolutną nowością, ponieważ _:>o raz pierwszy przynosi je chrześcijaństwo, które w sformułowaniu św. Pawia wymaga od wiernych: „odnawiać się duchem w waszym umyśle i przyoblec człowieka nowego, stworzonego według (wzoru) 1; : ga w sprawiedliwości i świętości, polegającej na prawdzie” {Ff 4,2' -24). Jednakże krytykując chrześcijaństwo za jego bezskuteczne, jak . ię wydaje, wysiłki wychowania nowego człowieka współczesność podejmuje się tego samego zadania w zupełnie inny sposób. Ludzkość żulem stoi w obliczu nowych prób i eksperymentów pedagogicznych, których wyniki i warlość przyszłość najbliższa będzie mogła ocenić. Współcześnie tylko notujemy podejmowane zamiary nowego wychowa••.ia, planowane programy, konstruowane modele i ideologie wychowawcze.

Podstawę p]<r.::wuuia i racjonalizacji wychowawczego działania współcześnie łworry specjalna minka o wychowaniu, czyli pedagogika.

’ E. Fiedler. .Wiry człowiek - 12 szkiców na lana! dudm iw.ie$o j/okolenia pi. r iiicm.), Kurki* 535; J. Katyński, O teftbauumir nowego tduwieka. Płock 1937; J. Piwowarscy k Iw.. Wychodnie nmiegoczłowieka, ..'tygodnik Powszechny" 19-Wni3i; H. ile J. i: '•l-S.I,S.-iRcclKrdteiTtmhMtuntnouYeau,..Etudes’’ 1947(nrj 10; część tiumac/ona pl. •"■:.\zukh*txix itan-ego człowieka, „Kierunki’' 1957 nr Z; J. H asicy, L‘VNESCO, set !>uu cisu phiłoytphie. 1.o»ńon 1916; M. M. K ozem bał, fludiiwufejHY) 1'jcjaiizt.', i mroikiiw mwrjpi człowieka (li. ?. ros.), Wnraniw* 1951.

?A

c. Kw/ncwm    - '* ; i^v

* A-s-n

Wielkie zadania przebudowy natury człowieka, jego przemiany wymagają wszechstronnych badań i studiów przede wszystkim obecnego stanu, sytuacji wychowawczej młodzieży i społeczeństwa, a następnie przeprowadzanych cksj>eryinemów i reform działania różnych instytucji pedagogicznych, by ustalić obiektywnie ich wyniki, ocenić i ulepszyć. Ta potrzeba naukowej pomocy ze strony pedagogiki przyspiesza jej dojrzewanie metodologiczne jako nauki.

POJĘCIE PEDAGOGIKI JAKO NAUKI

Poznanie pedagogiki jako nauki o wychowaniu wymaga najpierw pcKlęjścia metodologicznego, które wyjaśnia co to za nauka, jaki jest jej charakter naukowy, zanim określi się dokładniej jej przedmiot, czyli wychowanie, którym się pedagogika zajmuje. Metodologia ogólna tutuki, muiko/Jiawstwo określa wszelką naukę jako społecznie zorganizowaną działalność "poznawczą ludzi, która systematycznie stawia i metodycznie, w sposób przemyślany rozwiązuje problemy (pytania wymagające operacji poznawczych, zebrania materiału i jego opracowania) tak teoretyczne (pojęciowo wyjaśniające dane zjawiska), jak praktyczne (skutecznie ułatwiające działanie)¹. Stawianie problemów w naukach wymaga specjalnego języka naukowego, czyli terminologii jako zespołu nazw o ściśle ustalonym znaczeniu w zależności od charakteru teoretycznego, czy praktycznego danej nauki. Dlatego w metodologicznym poznaniu pedagogiki jako nauk i będziemy zaczynali od jej podstawowego narzędzia, jakim jest terminologia tak podstawowa jak i dalsza oraz. próby określenia jej charak teru naukowego.

1. Podstawowe terminy i nazwy zjawiak

W naukowym traktowaniu spraw wychowania stosujemy dwa podstawowe terminy: pedagogia i pedagogika. Obydwu pochodzą ral wyrazugreckiego paidtigogos. znaczącego niewolnika w- Grecji starożyl-

25

1

S. K u news ki. Probtniiutyka nwioiMogicsiui jonbuwiuin imigiosnutego. „Dydaktyka Szkoły Wyższej*': 1970 /.. .1 s. 206. 21-1-213. 216 217.