Kompendium Wiedzy geografii31

—    niejednolita polityka krajów zachodnich wobec Rosji,

—    zmiany na Bliskim i Środkowym Wschodzie,

—    polityka Chin.

Nie jest wykluczone, że w przyszłości Zachód będzie liczy! na partnerstwo geopolityczne Rosji w stosunkach z kra jami azjatyckimi, co wzmocni w tym państwie zwolenników lansujących, jako jedynie słuszną, koncepcję curazjatyzmu. (Patrz hasła: Geopolityczne doktryny. Potęga państwa).

FEDERALIZM, FEDERACJA

Federalizm (z łac. foedus, „przymierze") jesi strukturą polityczną jednoczącą oddzielne państwa lub inne byty ustrojowe w ramach większego systemu politycznego, tak aby każde z nich zachowało własną niezależność polityczną w podstawowych sprawach (według F.ncyclopaedia Britannica). Systemy federacyjne charakteryzują trzy cechy wspólne:

1)    stosunki federacyjne, ustanowione lub potwierdzone przez trwałe porozumienie o związku, zawarte zazwyczaj w konstytucji:

2)    ustrój polityczny odzwierciedlający w konstytucji faktyczne rozproszenie władzy (decentralizację);

3)    demokracja terytorialna.

Federalizm zapewnia decentralizację władzy i pewną autonomię sfederowanych jednostek przestrzennych; w tym znaczeniu stanowi on przeciwwagę zbyt silnej centralizacji. Bardzo rozpowszechniony jest pogląd, że stosowanie federalnego systemu władzy służy lepiej rozwiązywaniu problemów regionalnych i etnicznych, czyli wzmacnia demokrację terytorialną.

W istocie federalizm może być rozpatrywany w dwóch aspektach:

1.    Jako forma rządzenia w państwach federalnych, lecz homogenicznych pod względem etnicznym, składających się z obszarów różniących się historycznie i o odmiennych tradycjach — np. ustrój federalny Niemiec i Austrii.

2.    Jako forma rządzenia w państwach wieloetnicznych i wielorasowych. Ten sposób sprawowania władzy zapewnia pokojowe współistnienie różnych etnosów i grup mniejszościowych. Poszczególne jednostki federalne zazwyczaj nie są wewnętrznie zróżnicowane w sensie etniczno-kulturowym, ale tó/.nią się pod tym względem od pozostałych jednostek federacji (np. byle federacje socjalistyczne — ZSRR. Jugosławia. Czechosłowacja). Powstałe w ich miejsce kraje naj-i/ęfciej dążą do stworzenia scentralizowanych państw narodowych.

Powszechnie uważa się. żc federacje są w stanic dobrze rozwiązywać problemy etniczne, jednak przed ich powstaniem (tle ma na to żadnych gwarancji. Mieszanie się grup etnicznych I migracje wewnętrzne między poszczególnymi jednostkami wchodzącymi w skład federacji mogą powodować konflikty pomiędzy ludnością autochtoniczną a napływową. Szczególnie JcM to widoczne w obszarach stykowych grup etnicznych I w dużych miastach.

Powstające konflikty w krajach federalnych najlepiej rozwiązywane są przez stosowanie polityki decentralizacji władzy i mullikulturowości — czyli pionowego i poziomego równouprawnienia różnych kultur. W przypadku istnienia konfliktów na tle etnicznym pewnym wyjściem z sytuacji jest Musowanie pluralizmu zewnętrznego lub wewnętrznego. Pluralizm zewnętrzny polega na kultywowaniu przez grupę etniczną własnego życia kulturowego, a poszczególne etnosy Murują się zachować własną homogeniczność kulturową, nie wchodząc w konflikty z innymi.

Pluralizm wewnętrzny również nie zakłada fuzji kulturowej, lecz inicjuje intensywną wymianę międzykulturową pomiędzy członkami różnych grup etnicznych na zasadzie współdziałania i kontaktów dwustronnych.

Do federacji o orientacji multikulturowcj należą np. Szwajcaria. Kanada. Australia i współczesna RPA.

Federacja — to związek jednostek terytorialnych zaakceptowany przez ich ludność. Jednostki te razem tworzą państwo federalne, częściowo rezygnując z własnej suwerenności (najczęściej dotyczy to stosunków zagranicznych, obrony, systemu finansowego). Jednocześnie kompetencjom jednostek federalnych podlegają sprawy bezpieczeństwa, praworządności, obrony kraju, systemu ubezpieczeń, ochrony zdrowia i oświaty.

Pluralizm

zewnętrzny

Pluralizm

wewnętrzny

Federacja