Obraz7 (55)

1•»(•*	• a h. 1. pi.	**»*•, 3. pr
	ni rt»«l ,	»»MI, 3.	W Mlii BU, i,	> • >.	11.
				tlił	SI
»»«*•	'•■•1. U.		• #, zi. nitr		•I JM

■llaralkli l • my* !■

■ • I ( •

-r

Rya. 17. Schemat instalacji do wyodrębniania karotenu z marchwi

Sok z pierwszego i drugiego prasowania filtruje alf, po czym ogrzewa się ęo do temp. 90°C w celu wytrącenia karotenu wraz z ciałami białkowymi. Osad przemywa się alkoholem, a następnie suszy w suszarni protniowsj. Suchy półprodukt rozdrabnia się i przeprowadza ekstrakcję karotenu za pomocą benzyny. Z zagęszczoneęo ekstraktu, po ochłodzeniu solanką, krystalizuje karoten. Przechowuje się go w zatopionych ampułkach wykonanych zs szkła oraniowego. Z 1000 kę marchwi uzyskuje się 50 g karotenu. Wyodrębnienie go następuje z wydajnością około 50%. Karoten, obok wykorzystania w farmacji, stosowany jest rOwniel do witaminlzowanie i barwienia produktów spożywczych, np. margaryny.

Liozne rośliny i ich owoce są Źródłem witaminy C, otyli kwasu H askorbinowego o wzorzei    I

Hoy—pOH

OC^ yClh-CH (oh)—CH_aOM .

Duże ilości tej witaminy zawierają owoce dzikiej róży, igły sosnowe, czarne porzeczki, jak tez owoce cytrusowe. Z surowców roślinnych produkuje się koncentraty zawierające witaminę C. Na potrzsby lecznictwa kwas askorbinowy produkuje się syntetycznie z D-glukozy.

Szeroko rozpowszechniona w świacie roślinnym jaet również witamina £ (tokoferole, wielkocząsteczkowe fenole o ró2nym poloteniu grup metylowych), która występuje m.in. w olejach roślinnych, zbotaoh i szpinaku. Znaczne ilości tej witaminy zawierają kiełki pszenicy, stanowiące naturalny surowiec do jaj produkcji. Witaminę wyodrębnia się poprzez ekstrakcję, stosując benzynę jako czynnik ekstrakcyjny.

W olejach roślinnych występuje witamina P, będąca mieszaniną trzech nienasyconych kwasów tluszazowychi linolowego, linolsnowego i arachidowego.

Z olejów roślinnych wyodrębnia się witaminę P przez ekstrakcję. Stosuje się ją w lecznictwie w przypadku chorób skóry oraz w kosmetyce jako dodatek do mydeł, kremów, maści i past.

Substancje chemiczne o działaniu leczniczym występujące w roślinach zielarskich

Liczne rośliny zawierające czynne,substancje wykorzystuje się w zielarstwie. Około 16 tys. gatunków roślin ma działanie terapeutyczne, które wynika z obecności w nich określonych związków chemicznych. O wartości rośliny jako czynnika leczniczego decydują następujące aktywne substancja: alkaloidy, glikozydy, aaponldy, garbniki, gorycze, witaminy, fitoncydy, sole mineralna, olejki eteryczna 1 śluzy. Substancje o działaniu terapeutycznym mogą gromadzie eię w różnych częściach rośliny, np. w korzeniach, kłączach, bulwach i cebulach, korze, liściach, kwiatach i kwiatoeteneoh, nasionach i owocach.

Obecnie w medycynie*etosuje się około 1000 gatunków roślin. Od czasu odkrycia antybiotyków do roalin leczniczych zalicza aię tez grzyby I drobnoustroje (pisanie)' niezbędne do ich otrzymywania na drodze biosyntezy. Na rya. II prsedatawiono wzory i nazwy kilku wybranych związków chemicznych wykazujących działania* lecznicze, które występują w roślinach zielarskich.

Surowcem roślinnym zawierającym alantoinę jeat korześ iywokostu lekarskiego. Alantoinę pobudza podział komórek, e więc przyspiesza zierninowanie 1 gojenia aię ran. Stonowana jeat jako składnik zaaypek i maści na trudno gojąca się rany.

92