Podręcznik Zaręby4

W 2004 r. Organizacja Społeczna „Eko i Agroturystyka”, dzięki zaangażowaniu Eleny Wietrowej, stypendystki Programu Kirklanda, przy współpracy z Fundacją Partnerstwo dla Środowiska, rozpoczęła projekt tworzenia na Białorusi szlaków dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego (zielone szlaki - greenways)¹². W kilku regionach kraju organizowane są oryginalne oferty ekoturystyczne oparte na idei greenways. wykorzystujące siec gospodarstw gościnnych oraz różne talenty, umiejętności i bogata wyobraźnię członków stowarzyszenia. Nie bez powodu nazywa się je inicjatywami ..z białoruską duszą”. Są to np.: ścieżki konne w Smilowiczach (rejon czerwieński), spływy kajakami „Szlakami wodnymi Wielkiego Księstwa Litewskiego” po rzekach Griwda i Szczara (rejon brzeski) oraz Niemen aż do Grodna, pieszy szlak przyrodniczo--dydaktyczny nad Niemnem w historycznej wsi Dokudowo z XIV w. (rejon lidski). wyprawy śladami zwierząt w Puszczy Poozierskiej w rezerwacie „Krasny Bor" w rejonie rossońskim, szlak greenways rowerowo-wodny „Błękitny Naszyjnik Ros-sonów” oraz zielony szlak przyrodniczo-historyczny w rejonie lepelskim.

Jednym z najbardziej aktywnych regionów w dziedzinie rozwoju zielonych szlaków jest rejon rossoński - północno-wschodni kraniec Białorusi położony przy granic) z Rosją, 45 km na północ od historycznego miasta Połock. Jest to typowy obszar wiejski, gdzie 56% mieszkańców żyje na wsi. Na tym pięknym polodowcowym pojezierzu, pokrytym w 70% przez lasy, znajduje się ponad 190 jezior (największe to jez. Nieścierdo, położone w centrum regionu) połączonych mniejszymi i większymi rzekami, takimi jak Drissa, Nieścierda czy Niszczą. Rejon rossoński to prawdziwa ostoja nieskażonej, dzikiej przyrody, położona na granicy dwóch fitoregionów - tajgi od północy i borów szerokolistnych od południa.

Symbolem zwierzęcym tutejszej przyrody jest jenot. Spotkać można także wilki, rysie, niedźwiedzie, łosie, bobry, wydry, głuszce i in. Charakterystyczne są także rozsiane po okolicy historyczne miejsca bitew oraz urokliwe wioski, w których okna drewnianych domów maluje się na niebiesko. W Rossonach urodził się wybitny pisarz polsko-białoruski - Jan Barszczewski, który wprawdzie pisał po polsku, ale odnosił się do tradycji, legend i kultury białoruskiej. Jego twórczość jest wykorzystywana jako skarbnica wiedzy i inspiracja do tworzenia szlaku dziedzictwa zwanego „Błękitnym Naszyjnikiem Rossonów” (fo.iyóoe oaccpenbe Poccoit).

Główną oś szlaku długości 200 km tworzą: pętla rowerowa otaczająca cały region z siecią tras łącznikowych oraz szlak wodny dla kajaków i łodzi prowadzący systemem naturalnie połączonych ze sobą jezior i rzek. Liderami projektu są właściciele dwóch gospodarstw gościnnych „Choreń” w Klasticach (prowadzone przez Ałę Choreń) i „Krolowa Chata” w Zaborju (prowadzona przez Aleksandra Krolla i jego rodzinę ). Szlak łączy najbardziej atrakcyjne zakątki przyrodnicze oraz wsie znane z tradycji rzemieślniczych, muzycznych i kulinarnych. Imprezą promującą szlak jest czerwców) Festiwal Zaborski z targami lokalnych produktów.

¹² Wg Fundacji Partnerstwo dla Środowiska Zielone Szlaki - Greenways to ekoturystyczne tras\ dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, tworzone wydłuż rzek, tradycyjnych, historycznych tras handlowych, naturalnych korytarzy przyrodniczych. Są to szlaki rowerowe, piesze, wodne i in., służące niezmotoryzowanym formom transportu i podróżowania (zob. www.grecnways.pl).

150