Scan10201 (3)

Prawo podmiotowe jest to sfera możności postępowania w określony sposób (inaczej uprawnienie lub zespół uprawnień) przyznana i z reguły zabezpieczona przez normę prawną wynikająca ze stosunku.

Normatywne postaci praw podmiotowych - są one wyróżnione ze względu na to, w jaki sposób zostaje określona sfera możności postępowania w określony sposób.

Mamy 3 normatywne postaci praw podmiotowych:

1.    Prawa podmiotowe bezpośrednie - uprawnienia są określone w ten sposób że podmiot uprawniony może bezpośrednio własnym działaniem z wyłączeniem innych osób wykonywać swoje prawo. W tej postaci występują głównie prawa rzeczowe.

2.    Roszczenia - podmiot uprawniony zwany wierzycielem może żądać od podmiotu zobowiązanego (dłużnika) spełnienia świadczenia a dłużnik powinien to świadczenie spełnić. Dłużnikowi przysługuje zarzut, jeżeli dłużnik podniesie zarzut przedawnienia, sąd nie może zmusić dłużnika do spełnienia tego świadczenia. Sąd nie bierze z urzędu pod uwagę przedawnienia. Na skutek podniesienia zarzutu przedawnienia świadczenie staje się świadczeniem nie zupełnym.

3.    Prawa kształtujące - uprawniony może wyłącznie własnym działaniem w drodze jednostronnej czynności prawnej doprowadzić do zmiany lub ustania stosunku prawnego np. czynność prawna dokonana pod wpływem błędu. Aby uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego innej osobie pod wpływem błędu należy złożyć drugiej stronie pisemne oświadczenie (art. 88 KC)

Typy a rodzaje praw podmiotowych.

Typy wyróżnia się z uwagi na treść np. własność, użytkowanie wieczyste, zastaw, hipoteka, najem. Te poszczególne prawa różnią się zakresem uprawnień.

Rodzaje praw podmiotowych rozróżnia się w oparciu o pewne kryteria:

1.    Ze względu na zakres skuteczności prawa wobec osób trzecich

•    prawa bezwzględne - są skuteczne wobec wszystkich

•    prawa względne - wywołują skutki prawne jedynie pomiędzy stronami danego stosunku cywilno-prawnego

2.    Ze względu na rodzaj interesu, który bezpośrednio chronią

•    prawa majątkowe - chronią interes majątkowy (ekonomiczny) podmiotu uprawnionego

•    prawa nie majątkowe - chronią interes nie majątkowy (nie ekonomiczny) podmiotu uprawnionego (np. kult zmarłych)

3.    Ze względu na możliwość zmiany podmiotu prawa

•    prawa przechodnie - prawa zbywalne i dziedziczne

•    prawa nie przechodnie - nie zbywalne i nie dziedziczne

Prawo zbywalne - to jest takie prawo, które może przejść z jednego podmiotu na inny podmiot w drodze czynności prawnej między żyjącymi.

Prawo dziedziczne - to takie prawo, które po śmierci podmiotu uprawnionego przechodzi na inne podmioty w drodze dziedziczenia ustawowego bądź testamentowego.