skanuj0034 (116)

68 Metody nauczania i wychowania

uczniów. W klasach I-III będzie chodziło o kształtowanie opinii uczniów, wdrażanie do poprawnego wartościowania postępowania ludzi, różnych ich zachowań.

Drugim ważnym aspektem jest kształcenie stosunku do wytworów ludzkiej kultury. Kształcimy postawy twórcze i odtwórcze.

Użycie dwóch nazw na ten typ metody wynika z następujących uwarunkowań: określenie waloryzacyjne wskazuje na podstawę, jaką jest proces wartościowania, oceny zarówno wartości społecznych, jak i estetycznych. Nim jednak dojdzie do waloryzacji, musi nastąpić ekspozycja określonych wartości, stąd czasem nazwa „eksponujące⁷'. Niektórzy nauczyciele każdą metodę powiązaną z pokazem nazywają eksponującą, gdy tymczasem ważne jest to, co dzieje się po pokazie, chodzi o proces wartościowania, wyrażania własnego stosunku do ekspozycji. Pokaz jest częścią wielu metod np. podających, operacyjnych, poszukujących.

Biorąc pod uwagę właściwą tej grupie metod drogę prowadzącą do ocen wartości, do kształtowania emocjonalno-woli-cjonalnych komponent postaw, od ekspozycji aż po ocenę, słuszniejsza wydaje się nazwa — metody waloryzacyjne.

4.2. Metody wspierania edukacyjnego

Edukacja wczesnoszkolna zorientowana przede wszystkim na program szkolny oraz wiadomości i (lub) umiejętności uczniów preferuje metody nauczania, a zorientowana głównie na ucznia oraz jego potrzeby i oczekiwania poznawcze i działaniowe preferuje tzw. metody wspierania edukacyjnego. R. Więckowski podkreśla, że w edukacji wczesnoszkolnej opartej na śladach mówimy o metodach nauczania, natomiast w opartej na oczekiwaniach mówimy o metodach wspierania aktywności edukacyjnej dziecka⁷⁴.

'' Więckowski R„ Metody ws/iiernnia aktywności edukacyjnej dzieci. „Życie Szkoły" 1992, nr 8, s. 451.

1’rcferujący metody nauczania spełnia funkcję kierowniczą, i wykorzystując metody wspierania edukacyjnego występuje roli równoprawnego partnera uczniów.

Wspierając wysiłki uczniów nauczyciel wchodzi z nimi < pewien rodzaj interakcji społecznej, która może cechować się lym, że:

zostaje podjęta przez jedną lub obie strony (uczestników tej interakcji) w sytuacji problemowej lub trudnej, w toku tej interakcji dochodzi do wymiany informacji, wymiany emocjonalnej, wymiany instrumentów działania lub wymiany dóbr materialnych,

—    wymiana ta może być jednostronna lub dwustronna (kierunek „dawca-biorca" może być stały lub zmieniać się w różnych czasowych odstępach, poczynając od bardzo małych),

—    w dynamicznym układzie interakcji wspierającej można wyróżnić osobę wspierającą (pomagającą) i odbierającą wsparcie,

—    dla skuteczności tej wymiany społecznej istotna jest odpowiedniość między rodzajem udzielanego wsparcia a potrzebami odbiorcy wsparcia,

—    celem interakcji wspierającej jest spowodowanie u jednego lub obu uczestników tej interakcji zbliżenia do rozwiązania problemu, osiągnięcia celu, przezwyciężenia sytuacji trudnej (konkretyzacja celu wsparcia zależy od rozpoznania problemu i diagnozy trudności⁷'’).

W każdym typie współdziałania nauczyciela z uczniami oraz uczniów między sobą, opartego na jakiejkolwiek metodzie wspierania edukacyjnego (podającej, niepodającej) proces udzie-I.mia pomocy powinien cechować się dwustronnością, a stosunki między uczestnikami edukacyjnej interakcji powinny być: równoprawne, partnerskie, zrównoważone, przyjemne, mobilizujące do edukacyjnego wysiłku itp.⁷⁶.

” Sęk H., Wsparcie społeczne — co zrobić, aby siało sif pojęciem naukowym? „Przegląd Psychologiczny" 1986, I. XXIX, nr 3, s. 793-794.

ⁿ Kujawifiski J., Metody edukacji toczesnoszkolnej. „Życie Szkoły" 1995, nr 1, s. 19.