tomI (248)

250 Podstawy fizjoterapii

lacja”. W tej sytuacji zwiększa się też „przestrzeń bezużyteczna”, jako że część powietrza pęcherzykowego nie bierze udziału w wymianie gazowej.

A    B    Cj

Ryc. 109. Wentylacja a krążenie płucne (A wentylacja i krążenie prawidłowe, B daremna wentylacja, C - daremne krążenie) - wg Z. Lejmbach.

Zaburzenia transportu gazów i oddychania tkankowego

wykazują związek z zaburzeniami krążenia i z innymi zaburzeniami ogólnoustrojo-wyrni. Dla jasności obrazu, ich opis będzie tu pominięty, natomiast wracając raz jeszcze do zagadnienia niewydolności oddechowej, warto zatrzymać się nad dworna jej podstawowymi objawami - dusznością i sinicą.

Duszność (dyspnoe) jest to stan, który subiektywnie wyraża się uczuciem „braku tchu” czy „braku powietrza”, obiektywnie zaś - przyspieszeniem oddychania z pogłębieniem oddechów (czasem spłyceniem). Duszność może się również objawiać zaburzeniem rytmu oddechowego (np. oddech Biota, Chayne-Stoksa czy Kussmaula). Niekiedy towarzyszy jej uczucie lęku oraz przyjmowanie przez chorego specyficznych pozycji. Duszność może być spoczynkowa, napadowa lub wysiłkowa oraz wdechowa lub wydechowa. Pod względem przyczyn rozróżnia się duszność pochodzenia płucnego, sercowego lub mózgowego. Przyczyną duszności może być też niedokrwistość.

Sinica (cyanosis) polega z kolei na szaroniebieskim lub niebieskoczerwonym zabarwieniem skóry i śluzówek. Powodem lego jest zwiększenie się ilości hemoglobiny zredukowanej (ponad 5 g na 100 ml krwi). Rodzaj zabarwienia powłok zależy tu od stanu naczyń obwodowych. Skurcz naczyń daje bowiem obraz sinicy szarej, rozkurcz natomiast - czerwonej. Ponadto, rozróżnia się sinicę tętniczą (centralną) i żylną (obwodową). Przyczyny sinicy mogą być różne. Może ona powstać w wyniku niedostatecznego wysycenia krwi tętniczej tlenem w płucach lub nadmiernego odtlenienia krwi żylnej w tkankach (np. z powodu zastoju żylnego). Występuje ona więc w niewydolności oddechowej oraz w niektórych wadach serca (z przeciekiem żylno-tętniczym), a także w niewydolności krążenia pochodzenia sercowego i naczyniowego. Przyczyną sinicy mogą też być zmiany w obrębie samej hemoglobiny.