WA30879 I862 PRZEGLAD ARCHEOLOGJIF I djvu

sokich nogach z dość długim ogonem i bardzo długą szyją, jak żóraw, bocian lub inne ptaki słońca. — Wszystkie tu wyliczone zwierzęta wedle legend aryjskich, stoją bez wyjątku w bezpośrednim zwi jzku ze słońcem, ogniem i światłem. (Gu-bernatis. op. cit. pg. 56, 74, ,257, 260, 330, 404, 466, 469).

Najliczniej spotykamy sowę. Byłoby rzeczą dziwaczną twierdzić, że już w owe czasy istniał kult Ateny, ale kult tej strony działalności Boga, która się przejawia w rozumie, w jasnem widzeniu wśród gmatwaniny stosunków życiowych, był już wówczas napewno, a cóż mogło lepiej to symbolizować nad ptaka, który w nocy doskonale widzi. Na politeizm daliśmy formułę (§. 19), że to jest upostaciowanie poszczególnych działań jedynego początkowo Boga. Artyzm Greka oblekł w ludzką postać Ateny, odwieczną cześć mądrości Boga, a symbol tej czci — sowa — pozostał bez zmiany.

§. 69. Dajmy sobie teraz odpowiedź na pytanie, jakie są najogólniejsze rysy tej wiary, której symbolikę widzimy przed sobą? — Przedewszystkiem zaznaczmy to, iż o żadnym fetyszizmie czy sabeizmie mowy być nie może. Ani fetyszizm, ani sabeizm nie mogą się żadną miarą pogodzić z taką nieograniczoną zamiennością symbolów, jaką tam na Hisarliku widzimy ciągle. Raz widzimy swastikę na słońcu, drugi raz słońce na swastice. Są przedstawienia, na których niepodobna określić krzyż, czy słońce, czy gwiazdy, są tu pierwszorzędnej wartości ? Czasami gałąź usuwa się na stronę, by dać więcej miejsca krzyżowi, a zaś ten czasami jest tylko zaznaczony przy ogromnej gałęzi; słowem widzi się jawnie, iż te wszystkie symbole co do wartości są tylko drugiego rzędu w stosunku do zasady, która jest ich podstawą, a której formułą muszą być dwa bardzo proste, ale wszystko obejmujące do-gmata (§. 16); a) wiara w wszechmocność Najwyższej Istoty i dlatego taka bezmierna przewaga krzyżów i b) wiara w pochodzenie od Niego duszy naszej, o czem świadczy również przeważny kult mądrości, symbolizowany sową — głównym zaś charakterem tej religii, to ogromna łagodność — nie spotykamy wśród symbolów ani jednego drapieżnego zwierzęcia.