59407 P1030615

Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza

4$\

litycznego i tak dziej), jaki maj* mężczyźni, kby go osiągnąć, ko-hieea powinna spełnić wcześnie; pewne warunki i „dorównać" mczciytmc. W tym duchu pisał na przykład ojciec liberalizmu -John Sniart Mili. "W drugim ujęciu teoretycznym, charakterystyce nyiń dla falJogoccntrycznych tekstów, pozycja kobiety zdefiniowana jest w ramach założenia o nieprzekraczalnej, esencjalistycznic i asymetrycznie rozumianej różnicy seksualnej. Kobieta zostaje ni zdefiniowana jako istota „z natury" gorsza, w związku z czym nie jest predysponowana „ani do wielkich zadań duchowych, ani fizycznych”⁴³, jak utrzymywali najwięksi mizogini zachodniej filozofii: Arystoteles, Schopenhauer, Nietzsche, Wcininger⁴⁴. Trzecie ujęcie, określane mianem komplementarnego, cieszy się powodzeniem wśród metafizyków o religijnych i mistycznych skłonnościach. Dobrym przykładem są tu nazwiska takie, jak Em-manud Levintf czy Teilhard de Chardin. Kobietę zwykło się określać w te] tradycji jako „równą w różnicy", ale jej odmienność skonceptualizowana jest wobec/dla mężczyzny. Kobieta stanowi dopełnienie mężczyzny i jego podporę na drodze do wyższych celów, wyznaczonych przez specyfikę „męskiej natury”. Koncepcje oparte na idei komplementarności posługują się fetyszami „wiecznej kobiecości" czy „cudu macierzyństwa", widzianymi z wybiórczej perspektywy „męskiego" podmiotu.

Zarysowane tu taf działanie symbolicznej władzy fallogocen-tryzmu składa się z dwóch procesów. Pierwszy z nich; Grosz nazywa procesem wyrównywania. Jego specyfika polega na sprowadzaniu rożnie do jednego, „męskiego” poziomu i na ignorowaniu ich specyfiki. Możemy do niego zaliczyć zarówno „męskie" dyskursy, mówiące o „równości”, jak i te, które opowiadają się za „równością w różnicy", gdyż nie różnią się na głębszym, strukturalnym poziomie. Drugi, proces^hierarchizacji, polega na waloryzowniu jednej płci (męskiej) kosztem drugiej (żeńskiej). Jego dostrzegalnym przejawem są otaczające nas wizerunki kobiety/ciała - mężczyzny/umysłu. kobiety/czło.wic-ka wykastrowanego - mężczyzny/człowieka kompletnego, ko-bicty/natury - mężczyzny/kultury, mężczyzny/człowieka racjonalnego - kobiety/człowieka irracjonalnego.

rownosc ze względu na piec w instytucjach t praktykach społecznych, wyrażana wprost w różnych tekstach (na przykład filozoficznych) wrogość czy pogarda w stosunku do kobiet, naturalistyczne „przesądy”, redukujące kobietę do jej biologicznych funkcji. Postulaty formułowane w ramach feministycznych teorii wielkich opowieści nakierowane są zatem na eliminację konkretnych barier społecznych, ekonomicznych, psychologicznych/utrudniających kobietom dostęp do wszystkich sfer kul tury.. Teorie tego typu mają charakter patchworka i cechuje jc daleko idąca interdyscyplinarność. Ich filozoficzny kształt polega na adaptowaniu istniejących już teorii do feministycznych celów przez odpowiednie uzupełnienie ich o to, CO przemilczały, i wykorzystanie jako narzędzia feministycznej analizy krytycznej. Feministki nowej ^ różnicy, z kolei poświęciły swoje rozważania przede wszystkim fal-Iogocentryzmowi, skupiając się na tym, co niepowiedziane wprost j - na „symptomach” tekstów Wskazujących na ich ukrytą struktu- J rę.lFaflogocentryzm oznacza dla nich, fze „to, co kobiece, jest ukrytą podporą filozo7i!| zrepresjonowańą inną granicą, której filozofia nie tylko nie ma odwagi przekroczyć, lecz nawet jej przedstawiać”⁴⁵. Ambitnym celem feminizmu nowej, różnicy jest więc ujawnienie i dekonstrukcja fundamentów kultury, a nie powierzchowna krytyka jej zewnętrznych przypadłości. Zwolenniczki dekonstrukcji fallogocentryzmu twierdzą, że wiele feministek wielkich opowieści dopiero przez „gorzkie doświadczenia” i „frustracje” przekonało się, że rzeczywista wolność i równoścnie są możliwe bez ujawnienia owej głębokiej struktury, ponieważ „nawet jeśli mężczyzna i kobieta są traktowani tak samo, niemają tego samego znaczenia”⁴⁴ w świecie kierowanyrrtnaczełną zasadą męskiej wyższoścp W tym ujęciu „męski” charakter filozofii nie jest ograniczany do łatwych do zignorowania uwag o kobiecie i prostych do uzupełnienia przemilczeń, lecz stanowi je/jfundą-ment. Innymi słowyJz punktu widzenia feminizmu nowej różni-cyfjlozofia jawi się jako dyskurs, którego istnienie i wewnętrzna