UWARUNKOWANIA I BARIERY ROZWOJU SEKTORA MSP NA TLE NOWEGO PROGRAMU POLITYKI RZĄDU WOBEC MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW.
1. WPROWADZENIE.
W wyniku transformacji gospodarczej nastąpił dynamiczny rozwój przedsiębiorczości. W jego efekcie obecnie funkcjonuje ponad 2 mln małych i średnich przedsiębiorstw . Za przedsiębiorstwa małe i średnie uznaje się podmioty zatrudniające do 50 i odpowiednio 250 osób oraz o przychodach netto nie przekraczających odpowiednio 7 i 40 mln. ECU. Przedsiębiorstwa te, podobnie jak w krajach Unii Europejskiej, zaczynają odgrywać kluczową rolę w gospodarce narodowej; z jednej strony stanowią ważne źródło wzrostu gospodarczego, z drugiej natomiast czynnik ograniczania bezrobocia. Rząd, doceniając znaczenie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce narodowej, przyjął w 1995 r. program pt.: "Małe i średnie przedsiębiorstwa w gospodarce narodowej", w którym określił politykę wobec małych i średnich przedsiębiorstw na okres do 1997 r. W przygotowaniu znajduje się nowy programu wobec małych i średnich przedsiębiorstw na następny okres od 1998 r. do 2001 r. W programie tym powinny zostać uwzględnione kierunki działań, które wynikają z dotychczasowej realizacji programu polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw oraz nowe.
Celem głównym polityki będzie wzrost aktywności gospodarczej sektora małych i średnich przedsiębiorstw mierzony wielkością jego udziału w produkcie krajowym brutto.
Małe i średnie przedsiębiorstwa pod względem ilościowym są sektorem dominującym w gospodarce. W 1995 r. stanowiły około 99,7% wszystkich przedsiębiorstw. Mają też duży udział w zatrudnieniu (51,2%). Natomiast ich udział w produkcie krajowym brutto nie jest tak znaczny i nie odpowiada ich przewadze liczbowej, ani potencjalnym możliwościom rozwojowym. W latach 1994-95 małe i średnie przedsiębiorstwa wytwarzały około 1/3 produktu krajowego brutto.
2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW.
Kondycja i perspektywy rozwojowe małych i średnich przedsiębiorstw, jak i innych uczestników życia gospodarczego, uzależnione są przede wszystkim od uwarunkowań makroekonomicznych. Dlatego za podstawowy warunek długofalowego rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw uznać należy prowadzenie przez państwo stabilnej polityki makroekonomicznej, zapewniającej długookresową równowagę gospodarczą, a przy tym prowadzącej do stopniowego obniżania obciążeń podatkowych oraz stóp procentowych.
Rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw w dużej mierze zależy również od wielkości kapitału rozwojowego, który pochodzi z samofinansowania (zasobów własnych przedsiębiorcy) oraz od dostępu do zewnętrznych źródeł (kredyty, pożyczki, venture capital, granty, subwencje itd.). W Polsce zdolność tego sektora, a zwłaszcza przedsiębiorstw przemysłowych, do finansowania rozwoju, zarówno ze źródeł wewnętrznych jak i zewnętrznych, jest nadal ograniczona. Bez zwiększenia tej zdolności szanse konkurencji rynkowej tego sektora, tak w kraju, jak i za granicą będą niewielkie.
Na kondycję ekonomiczną i konkurencyjność ma wpływ wiele czynników i uwarunkowań wewnętrznych (mikroekonomicznych).
Należą do nich przede wszystkim:
wielkość majątku jakim dysponuje przedsiębiorstwo,
zdolność do wdrażania postępu naukowo-technicznego,
sprawność zarządzania zasobami przedsiębiorstwa,
wiedza i przedsiębiorczość kadry,
jakość oferowanych produktów,
ogólny poziom rentowności produkcji,
powiązania kooperacyjne itp.
Jednocześnie istnieją zewnętrzne (makroekonomiczne) uwarunkowania wpływające na kondycję ekonomiczną przedsiębiorstw. Są to ogólny stan i tendencje wzrostu gospodarczego kraju, w tym stan równowagi gospodarczej, dynamika wzrostu gospodarczego, stabilność waluty, poziom popytu i podaży na rynkach krajowych i zagranicznych. Ponadto uwarunkowania te tworzą regulacje systemu finansowo-podatkowego, od których w dużej mierze zależy możliwość akumulowania kapitału przez małe i średnie przedsiębiorstwa w celu samofinansowania bieżącej działalności i rozwoju.
Do elementów silnie oddziaływujących na stan małych i średnich przedsiębiorstw należy zaliczyć czynniki systemu finansowo-podatkowego, takie jak:
realna stopa opodatkowania zysku, decydująca o możliwościach akumulacji finansowej w przedsiębiorstwach,
stawki amortyzacji środków trwałych,
stawki składek na ubezpieczenie społeczne, wpływające na udział kosztów pracy w wartości produkcji,
oficjalna stopa oprocentowania Narodowego Banku Polskiego, kształtująca poziom kosztów kredytów bankowych,
kurs złotego,
wsparcie finansowe i pozafinansowe państwa,
dostępność usług bankowych i ubezpieczeniowych oraz regulacje prawne w zakresie windykacji wierzytelności.
Z dostępnych analiz i ocen wynika, że obecny system finansowo-podatkowy nie tworzy dostatecznej zachęty do gromadzenia środków na cele inwestycyjne, rozwojowe i na promocję eksportu. Konieczne są zatem działania programowe na rzecz wyraźnego obniżania skali podatków i innych obciążeń fiskalnych wpływających na koszty działalności małych i średnich przedsiębiorstw. Działaniem takim może być obniżenie stawek podatku dochodowego kosztem likwidacji istniejących ulg.
Odpisy amortyzacyjne nie zapewniają odnowy środków trwałych, dlatego m.in. odtwarzanie majątku wytwórczego nie występuje w stopniu dostatecznym, co rzutuje na poziom inwestowania.
Związane z wynagrodzeniami narzuty, w tym zwłaszcza wysoka składka na ubezpieczenie społeczne, znacznie zwiększają koszty pracy, wpływają na wzrost cen produktów i ogólny poziom inflacji oraz ograniczają konkurencyjność przedsiębiorstw.
Warunki kredytowania przedsiębiorstw przez banki stanowią jedną z głównych barier rozwojowych małych i średnich przedsiębiorstw. Konieczność korzystania przez małe i średnie przedsiębiorstwa z finansowania bankowego, wobec wysokiej realnej stopy procentowej, niejednokrotnie wiąże się dla przedsiębiorstw z ryzykiem utraty płynności finansowej, a nawet upadłości.
Zakres korzystania MSP z kredytu bankowego jest również w zasadniczy sposób uzależniony od prężności lokalnego rynku finansowego (w Polsce aktualnie występuje koncentracja w dużych miastach instytucji finansowych prowadzących działalność kredytową na rzecz przedsiębiorstw).
Z przeprowadzonych badań wynika, że małe i średnie przedsiębiorstwa mają utrudniony dostęp do finansowania bankowego ze względu na duże wymagania banków w procesie udzielania kredytów (brak historii kredytowej, która ułatwia ocenę wiarygodności przedsiębiorstwa, relatywnie wysokie koszty rozpatrzenia wniosku kredytowego, brak zabezpieczeń wymaganych przez bank do udzielenia kredytu to podstawowe bariery występujące w procesie ubiegania się MSP o kredyt bankowy).
Istnieje ścisły związek wysokości zadłużenia MSP z atrakcyjnością inwestycyjną regionu, w którym znajduje się firma. Na skalę zewnętrznego finansowania małej przedsiębiorczości ma w dużej mierze wpływ jakość infrastruktury i łączności, dostępność komunikacyjna, chłonność rynku oraz stopień rozwoju zaplecza biznesu i zaawansowanie przekształceń własnościowych. Uaktywnienia więc wymagają działania podnoszące atrakcyjność regionu dla MSP, szczególnie tam gdzie występuje wysoki poziom bezrobocia.
Wobec trudności w uzyskaniu dostępu do finansowania zewnętrznego decydujący wpływ na funkcjonowanie i rozwój MSP ma ich płynność finansowa, dlatego opóźnienia w płaceniu należności i przewlekłość postępowań sądowych wpływają szczególnie niekorzystnie na MSP.
Rynek kapitałowy w Polsce jest mało przychylny niewielkim spółkom akcyjnym, gdyż charakteryzuje się bardzo wysokimi wymaganiami wobec emitentów. Koszty korzystania z publicznego rynku kapitałowego są również bardzo wysokie, natomiast obrót papierami wartościowymi na rynku pozagiełdowym jest w początkowym etapie rozwoju i ma wciąż marginalne znaczenie dla sektora MSP.
Na rozwój sektora MSP hamująco wpływa również brak aktywnych form wspierania innowacyjności, badań wdrożeniowych, inwestycji produkcyjnych, promocji rzemiosła oraz instytucji otoczenia biznesu, zwłaszcza na szczeblu lokalnym i regionalnym.
Istotną przeszkodą jest również brak regulacji prawnych dotyczących zasad wykupu przez przedsiębiorców lokali użytkowych będących w gestii samorządów lokalnych.
Występują także przeszkody o charakterze biurokratycznym utrudniające podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej oraz powiększające jej koszty. Związane są one między innymi z trudnymi do spełnienia warunkami, kryteriami i procedurami udzielania koncesji i zezwoleń, a także z niejasnością i koniecznością uzyskiwania dodatkowych interpretacji przepisów prawa gospodarczego, finansowego, podatkowego i administracyjnego.
Brak jest ponadto rozwiązań systemowych określających m.in. zasady i warunki odszkodowań dla przedsiębiorców dotkniętych skutkami klęsk żywiołowych, które zmniejszyłyby ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.
Analizując poziom eksportu MSP można wnioskować, że zwiększa się liczba przedsiębiorstw, które potrafią sprostać konkurencji międzynarodowej. Jednak w ofercie eksportowej MSP przeważają jeszcze towary niskoprzetworzone, a ich konkurencyjność polega w dużej mierze na niskich kosztach pracy.
Postępujący proces integracji Polski z Unią Europejską oraz liberalizacja wymiany handlowej z zagranicą powodują konieczność szybkiego przystosowania polskich przedsiębiorstw do rosnącej konkurencji. Niezbędne jest zatem osiągnięcie przez sektor MSP wyższego poziomu zdolności konkurowania zarówno na rynku krajowym jak i międzynarodowym.
3. ANALIZA WSKAŹNIKÓW EKONOMICZNYCH SEKTORA MSP.
W 1996 r. małe i średnie przedsiębiorstwa stanowiły 99,73% wszystkich zarejestrowanych przedsiębiorstw w całej gospodarce.
Zwiększenie się liczby przedsiębiorstw w tych latach wpłynęło w znacznym stopniu na wzrost zatrudnienia w sektorze MSP i było jednym z głównych czynników ograniczających bezrobocie w kraju.
Udział sektora MSP w liczbie pracujących w całej gospodarce szacuje się na 60%.
Odnotowano także stały wzrost przychodów MSP ze sprzedaży produktów i towarów. W ostatnim okresie tym powiększył się także udział MSP w przychodach ze sprzedaży produktów i towarów w całej gospodarce z 40% w 1993 r. do 46% w 1996 r by w 1998 zbliżyć się do 50%. Wskaźnik rentowności obrotu brutto w ostatnich latach w przedsiębiorstwach do 50 osób pracujących kształtował się na poziomie 2,5%, a w przedsiębiorstwach o liczbie pracujących od 51 - 250 osób na poziomie 3,5%. Udział podatku dochodowego w wyniku finansowym brutto w przedsiębiorstwach MSP kształtował się w tym okresie na poziomie 29 - 33%. Od 1993 obserwuje się wzrost poziomu nakładów inwestycyjnych. Jednakże jego udział w ogólnokrajowych nakładach inwestycyjnych przedsiębiorstw nie odzwierciedla roli i znaczenia sektora MSP w gospodarce.
W wyniku transformacji gospodarczej nastąpił dynamiczny rozwój przedsiębiorczości. W omawianym okresie systematycznie wzrastała wielkość eksportu sektora MSP. Jednakże jego udział w eksporcie ogółem miał tendencję malejącą (w 1994 r. stanowił 23%, a w 1997 r. 20%).
Również import towarów realizowany przez sektor MSP w tym okresie uległ znacznemu zwiększeniu. Podobnie jak w przypadku eksportu, udział importu towarowego sektora MSP w imporcie towarowym całej gospodarki w 1997 r. w stosunku do 1994 r. zmniejszył się o 2 punkty procentowe.
Według szacunków Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych GUS i PAN udział sektora MSP w tworzeniu PKB zbliża się do 50%.
Powyższe dane wskazują, że przedsiębiorstwa te, podobnie jak w krajach Unii Europejskiej, zaczynają odgrywać kluczową rolę w gospodarce narodowej. Stanowią one ważne źródło wzrostu gospodarczego i czynnik ograniczania bezrobocia.
4. BARIERY ROZWOJU SEKTORA MSP w POLSCE
Rozwój sektora MSP związany jest z pewnymi szczególnymi uwarunkowaniami odnoszącymi się do tej grupy podmiotów gospodarczych.
Wśród najważniejszych barier rozwoju przedsiębiorczości należy wymienić:
bariery rynkowe
związane z regionalnym zróżnicowaniem popytu - spadek liczby zamówień oraz trudności w znalezieniu nowych rynków zbytu; (MSP związane są z rynkiem lokalnym i regionalnym, wobec tego są wrażliwe na spadek popytu lokalnego, wynikającego z pogorszenia dochodów finansowych miejscowej ludności; szukanie zbytu poza regionem jest utrudnione ze względu na brak środków i wiedzy w zakresie marketingu);
związane z silną konkurencją na rynku - zarówno ze strony podobnych małych firm działających na rynku lokalnym, jak również ze strony dużych sklepów zagranicznych przedsiębiorstw handlowych; (obecnie wielkopowierzchniowe placówki handlowe zagranicznych przedsiębiorstw - w tym supermarkety - postrzegane są jako zagrożenie bytu, głównie dla małych firm krajowych);
bariery finansowe
związane z finansowaniem startu działalności gospodarczej - ograniczone uzyskanie środków finansowych z banków lub innych instytucji finansowych, przede wszystkim ze względu na wysoką stopę oprocentowania kredytów i pożyczek oraz wysokie wymagania formalne dla ich uzyskania;
związane z finansowaniem rozwoju - utrudniony dostęp do zewnętrznych (zarówno krajowych i zagranicznych) źródeł kapitału;
związane z leasingiem jako formą finansowania inwestycji - brak unormowania instytucji leasingu;
związane z brakiem rzetelnej informacji o kontrahentach - rozproszenie rejestrów gospodarczych utrudniające pozyskiwanie informacji o przyszłych partnerach gospodarczych;
związane z systemem podatkowym - wysokie obciążenia podatkowe, częste zmiany obowiązujących przepisów, brak stabilności systemu podatkowego, skomplikowane procedury naliczania, poboru i zwrotu podatku VAT, wysokie obciążenia o charakterze parapodatkowym związane z pracą, w tym opłaty na ubezpieczenie społeczne, nadmierne wymagania wynikające z ustawowych regulacji stosunków pracy;
bariery związane z polityką rządu
związane z wprowadzaniem aktów prawnych w życie - nadmierna zmienność przepisów, nadmierne delegowanie uprawnień regulacyjnych do aktów wykonawczych, krótkie vacatio legis;
związane z niejasnością regulacji w prawie gospodarczym - skomplikowane i nieprecyzyjne regulacje ustawowe;
związane z koncesjonowaniem działalności gospodarczej - rozszerzanie koncesjonowania działalności gospodarczej;
związane z polityką regionalną - brak określonych zasad polityki regionalnej Państwa, niewykorzystane możliwości samorządów lokalnych
bariery związane z produkcją
związane z czynnikami produkcyjnymi - niski stopień nowoczesności wyposażenia, ograniczone moce produkcyjne, brak właściwego zarządzania firmą, utrudnione pozyskiwanie nowych technik i technologii produkcji, niedostateczny rozwój umów franchisingowych;
związane z zatrudnieniem - niedostateczne kwalifikacje i brak motywacji pracowników do legalnej pracy, stosowanie przez państwo zbyt socjalnej polityki w zakresie rynku pracy; (wpływa to negatywnie na przemieszczanie się i przekwalifikowywanie pracowników; ponadto w strukturze wydatków z Funduszu Pracy przeważają zasiłki a nie finansowanie aktywnych form wspierania zatrudnienia bezrobotnych; znaczącą barierą w tym zakresie jest też brak większej dowolności kształtowania warunków umów o pracę między pracodawcą a pracobiorcą w świetle obowiązującego Kodeksu Pracy);
związane z infrastrukturą techniczną i barierą lokalową - niski stan infrastruktury technicznej, zbyt mała powierzchnia zajmowanych pomieszczeń, koszt ich użytkowania;
bariery związane z dostępem do informacji na szczeblu lokalnym - niski stopień dostępności do różnych form i zakresów informacji prawnej, ekonomicznej, technicznej, o podmiotach i dostępnych na danym terenie usługach biznesowych.
5. CELE POLITYKI RZĄDU WOBEC MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW
Strategicznym celem polityki makroekonomicznej państwa jest trwały, zrównoważony wzrost gospodarczy. Wokół tego celu winny być skoncentrowane wszelkie polityki cząstkowe, o krótszym horyzoncie czasowym, do których zaliczyć należy także politykę wobec małych i średnich przedsiębiorstw.
Analizując w tym kontekście globalne wskaźniki, charakteryzujące udział małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce narodowej, można stwierdzić, że potencjał rozwojowy tego sektora nadal nie jest w pełni wykorzystany. Udział sektora MSP w liczbie pracujących ogółem (59,2%) jest znacznie wyższy niż udział w przychodach ze sprzedaży (46%). Wynika z tego, że miejsca pracy w MSP są znacznie mniej produktywne, niż w przedsiębiorstwach dużych. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać między innymi w niskim poziomie nakładów inwestycyjnych małych i średnich przedsiębiorstw (udział MSP w nakładach inwestycyjnych w gospodarce narodowej wyniósł 37%).
Z drugiej jednak strony, począwszy od 1994 r. zaobserwować można wyraźne trendy wzrostu udziału sektora MSP zarówno w przychodach ze sprzedaży, jak i w nakładach inwestycyjnych w gospodarce narodowej. Polityka Rządu wobec MSP powinna stwarzać warunki dla kontynuacji i wzmacniania tych pozytywnych trendów. W nadchodzących latach przyrost wartości dodanej wytworzonej w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw winien być wyższy, niż w sektorze przedsiębiorstw dużych, czyli wzrost gospodarczy powinien być generowany przede wszystkim w sektorze MSP. Taka właśnie sytuacja występuje obecnie w krajach Unii Europejskiej, gdzie małe i średnie przedsiębiorstwa wytwarzają około 2/3 wartości dodanej gdy tymczasem w Polsce małe i średnie przedsiębiorstwa wytwarzały tylko około 1/3 .
Głównym celem programu polityki Rządu wobec MSP na najbliższe lata powinno być kształtowanie warunków dla tworzenia i pełnego wykorzystania potencjału rozwojowego sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Szczegółowa analiza uwarunkowań rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw pozwala na dokonanie podziału sformułowanego powyżej celu ogólnego na trzy cele pośrednie (cząstkowe):
- Zwiększenie konkurencyjności sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Przyrost sprzedaży towarów i usług wytwarzanych przez małe i średnie przedsiębiorstwa będzie możliwy o tyle, o ile będą one w stanie sprostać konkurencji innych wytwórców krajowych i zagranicznych. Tymczasem, w wyniku procesu integracji naszego kraju z Unią Europejską oraz postępującej liberalizacji wymiany handlowej Polski z zagranicą, konkurencja na rynku wewnętrznym staje się coraz silniejsza. To samo zjawisko można zaobserwować na rynkach zewnętrznych. Zwiększenie konkurencyjności sektora małych i średnich przedsiębiorstw jest zatem koniecznym warunkiem dla wzrostu jego udziału w tworzeniu produktu krajowego brutto.
Działania Rządu, służące zwiększeniu konkurencyjności sektora MSP, powinny polegać przede wszystkim na:
zmianach legislacyjnych służących obniżeniu kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników,
finansowym wsparciu przedsięwzięć innowacyjnych i wdrożeniowych podejmowanych przez przedsiębiorstwa, w tym przedsięwzięć służących wprowadzaniu systemów jakości,
rozwoju infrastruktury gospodarczej, w tym m.in. sieci doradztwa gospodarczego,
tworzeniu sieci zapewniających powszechny dostęp przedsiębiorców do informacji istotnych z punktu widzenia prowadzonej przez nich działalności gospodarczej,
ułatwianiu przedsiębiorcom dostępu do wiedzy w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa.
Wzrost eksportu sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Udział małych i średnich przedsiębiorstw w eksporcie ogółem wykazywał w ostatnich latach tendencję malejącą. Odwrócenie tej tendencji, czyli wzrost sprzedaży MSP na rynki zewnętrzne stanowić będzie istotny komponent służący realizacji głównego celu programu.
Działania Rządu służące wzrostowi eksportu sektora MSP powinny polegać m.in. na:
dofinansowaniu środkami budżetowymi udziału przedsiębiorstw w zagranicznych imprezach wystawienniczych,
rozbudowie systemu informacji o możliwościach eksportowych, opartego między innymi na informacjach gromadzonych przez polskie placówki ekonomiczno-handlowe za granicą,
upowszechnianiu wśród przedsiębiorców wiedzy o regulacjach obowiązujących na jednolitym rynku europejskim,
dofinansowywaniu udziału polskich przedsiębiorstw w programach Unii Europejskiej, służących nawiązywaniu transgranicznej współpracy handlowej,
uproszczeniu zasad, warunków i procedur ubezpieczeń kredytów eksportowych przez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE) w celu ułatwienia dostępu MSP do tych ubezpieczeń.
Wzrost nakładów inwestycyjnych w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw.
Inwestowanie jest nieodzownym warunkiem rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Tymczasem udział MSP w nakładach inwestycyjnych w gospodarce narodowej jest relatywnie niski. Realny wzrost nakładów inwestycyjnych w tym sektorze jest więc niezbędny dla wzrostu jego zdolności wytwórczych, a tym samym dla wzrostu jego udziału w tworzeniu produktu krajowego brutto.
Działania Rządu służące wzrostowi nakładów inwestycyjnych w sektorze MSP powinny polegać m.in. na:
wzmocnieniu proinwestycyjnego oddziaływania systemu podatkowego, w tym poprzez wprowadzenie korzystniejszych regulacji dotyczących amortyzacji,
poprawie możliwości akumulacji wewnętrznej w nowopowstających przedsiębiorstwach poprzez odraczanie płatności obciążeń parapodatkowych w początkowej fazie działalności,
rozbudowie i dokapitalizowaniu systemu funduszy poręczeń kredytowych, ułatwiającego przedsiębiorcom dostęp do finansowania bankowego,
promowaniu rozwoju pozabankowych instytucji finansowego otoczenia sektora małych i średnich przedsiębiorstw, takich jak: fundusze typu venture capital, kasy pożyczkowe (unie kredytowe), pozagiełdowy regulowany rynek papierów wartościowych.
6. PROCES INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ A PERSPEKTYWY ROZWOJU SEKTORA MSP.
Rynek europejski jest rynkiem o dużym nasileniu konkurencji dlatego też dążenie Polski do członkostwa w Unii Europejskiej wymusza konieczność szybkiego przystosowania polskich przedsiębiorstw do konkurowania na rynku wewnętrznym.
Małe i średnie przedsiębiorstwa mają bardzo ważne znaczenie dla gospodarki wspólnotowej. O znaczącej roli sektora MSP w gospodarkach krajów rozwiniętych świadczy skala udziału małych i średnich firm w strukturze zatrudnienia, strukturze podmiotowej gospodarki, produkcie narodowym czy poszczególnych sferach tych gospodarek.
Małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią 99,8% wszystkich firm działających na obszarze UE, dokonują około 65% obrotu w tym ugrupowaniu. W ponad 15 mln małych i średnich przedsiębiorstw zatrudnionych jest około 66% siły roboczej.
Małe i średnie przedsiębiorstwa odgrywają ważną rolę w rozwoju lokalnym i regionalnym i są najbardziej elastyczne pod względem dostosowań do zmieniających się warunków rynkowych.
Przesłankami wzrastającej roli MSP, a jednocześnie pozytywnym wkładem tego sektora w gospodarkę są:
wysoka efektywność działania,
duża elastyczność działania,
kooperacja z dużym przedsiębiorstwami,
wzrost zatrudnienia,
Rola sektora jest szczególnie istotna z punktu widzenia wzrostu konkurencyjności przemysłu europejskiego i tworzenia nowych miejsc pracy.
Politykę wspierania sektora MSP w UE prowadzi się na szczeblu ponadnarodowym oraz stwarzając ramy ekonomiczno-prawne na szczeblu narodowym. Zgodnie z założeniami sformułowanymi przez Komisję Europejską w Opinii nt. polskiego wniosku o członkostwa w UE Polska powinna podjąć kroki niezbędne do stworzenia korzystnej dla sektora MSP infrastruktury, uprościć legislację odnoszącą się do MSP, zwiększyć przejrzystość systemu podatkowego oraz zwiększyć dostęp MSP do źródeł finansowania zewnętrznego, a także poprawić koordynację pomiędzy ministerstwami i innymi instytucjami, w tym pozarządowymi, odpowiedzialnymi za politykę wobec MSP.
Dla polskiego sektora MSP uczestnictwo w strukturach Unii Europejskiej jest zarówno szansą jak i zagrożeniem. Wiązać się będzie ze wzrostem konkurencji i norm jakościowych ale i z rozszerzeniem rynków zbytu oraz zwiększeniem dostępności kapitałów. O tym czy Polska skorzysta z nadarzających się szans i uniknie zagrożeń zadecyduje sumienność realizowania polityki rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Bibliografia:
Na podstawie opracowania Ministerstwa Gospodarki w Departamencie Rzemiosła, Małych i Średnich Przedsiębiorstw pt. "Wyniki ankietyzacji przeprowadzonej w sektorze MSP w 1998 roku”
„Polityka rządu wobec małych i średnich przedsiębiorstw do 2002 roku” - PROJEKT DOKUMENTU z dnia 12.11.1998 r. opracowanie Ministerstwa Gospodarki.
1