bierze udział w marszu na Belweder. Do końca nie opuszczają go jednak woœci. Dla jej dobra składał w ofierze własne życie lub przyjmował rolę
wątpliwoœci. Nic wie, co należy uczynić, żeby Polska niepndlegta stała się przywódcy.
krajem sprawiedliwym. Bohater stat się symbolicznym wcieleniem postaw f Każdy bunt przeciwko niesprawiedliwemu œwiatu kojarzy się w pew-
i poszukiwań młodych, dążących w imię sprawiedliwoœci społecznej do ; nym stopniu z postawą bohaterów romantycznych. Przykładem może być
przebudowy œwiata. W Warszawie obserwował rzeczywistoœć, miotał się powstanie w getcie warszawskim. Hanna Krall w książce "Zdąży4 przed
wœród sprzecznych idei i poglądów, by odrzucić wszystkie. W odruchu Panem Bogiem" pisze, że żydowscy powstańcy szli na pewną œmierć, nie
buntu i rozpaczy Baryka przyłączył się do manifestujących robotników, !;' C mieli co do tego żadnych wątpliwoœci. Czuli się jednak wolni przez sam
ale kroczył sam - prosto w stronę uzbrojonych żołnierzy. Cezary to fakt, że to oni sami decydują o wyborze sposobu umierania - godnie,
bohater dynamiczny, zmieniąjący się wewnętrznie pod wpływem kolej- z karabinem w dłoni.
nych doœwiadczeń, ale zawsze mąjący jakieœ marzenia, idee. Potrafi Sądzę, że kontynuatorów postawy buntu i ofiarnictwa nie zabraknie
buntować się przeciw brutalnoœci policji, torturowaniu więŸniów, przemo- w przyszłym œwiecie historycznym i literackim.
cy i niesprawiedliwoœci społecznej. !i
;f
Buntownikami i ofiarami są "Kolumbowie", którzy w czasie I1 wojny ,r
œwiatowej wykazywali się niezwykłym patriotyzmem. Jak romantycy
- "szczęœcia w domu nie znaleŸli, bo go nie było w ojczyŸnie...". Dramat bohatera, ktory musi wybierać między szczęœciem
Maturzyœci i studenci z rocznika dwudziestego postanowili poœwięcić osobistym a obowiązkami wobec innych -
życie dla ratowania ojczyzny. Wykazywali się wielkim heroizmem w cza- wykorzystaj literaturę polską i obCą
sie powstania warszawskiego. Nie było im dane żyć w normalnym
œwiecie, ich młodoœć została gwałtownie przerwana. Przedwczeœnie doj- Człowiek to podstawowa jednostka każdego społeczeństwa zespolona
rzali, musieli całe swoje życie przeżyć w kilka lat. Nie akceptowali ze œwiatem i innymi ludŸmi. Żyjąc w œwiecie musi nieustannie bronić
niewoli, buntowali się przeciw agresji niemieckiej i rosyjskiej. Reprezen- swojej egzystencji i wówczas przyjmuje różne postawy. Literatura polska
tantem pokolenia "Kolumbów" jest Krzysztof Kamil Baczyński, który był i obca daje przykłady bohaterów, którzy buntują się i aktywnie przeciw-
poetą, ale nie oszczędzat się - walczył jako żołnierz i zginął 4 sierpnia stawiają zagrożeniu.
" "
1944 r. Wiersze: "Z głową na karabinie , "Ten ezas , "Pokolenie" i inne Między szezęœciem osobistym a obowiązkiem wobec innych musieli
wskazują na okrucieństwo wojny i na czynniki, które pozwalały zachować wybierać bohaterowie "Dżumy" Alberta Camusa. Doktor Rieux pozo-
godnoœć i człowieczeństwo. Były to wspomnienia z dzieciństwa, miłoœć stawił w sanatorium chorą żonę, ale postanowił podjąć walkę z epidemią
i œwiat romantycznych marzeń. Baczyński wykazał się zrozumieniem dżumy. Mógł przecież zarazić się i umrzeć, przyjął jednak postawę godną,
chwili historycznej, która łączyła się z koniecznoœcią wyboru między wynikającą z głębokiego humanitaryzmu. Jako lekarz wiedział, że nie da
stanowiskiem artysty a obowiązkiem narodowym. się pokonać całkowicie choroby, lecz aktywnie przystąpił do jej likwidacji.
Dotychezasowe rozważania pozwalają stwierdzić, że romantycy stali się Podobnie postąpił Tarrou, który celem swojego życia uczynił walkę ze
wzorem postawy patriotycznej. Sądzili, że niezawodnym œrodkiem "wybi- ą; złem. Zawsze stawał po stronie ofiar i twierdził, że każdy człowiek ma
cia się na niepodległoœć" jest bezgraniczne poœwięcenie się jednostki za w sobie bakcyl dżumy, więc musi ezuwać także nad sobą, żeby nie szerzyć
naród. Pojawiło się wówczas wielu ofiarnych rewolucjonistów (Piotr zła, lecz je zwalezać. Wykazał się niezwykłym zaangażowaniem w czasie
Wysocki, Romuald Traugutt) i konspiratorów, tzw. romantycznych stra- epidemii i w momencie, gdy zło zostało zażegnane, umiera. W walce
ceńców, których życie przekształciło się w legendę, a w œlad za tym r z zagrożeniem ludzie nauczyli się pomagać innym i odnieœli zwycięstwo,
zostały podobnie ukształtowane biografie wielu bohaterów literackich nadali sens swojemu istnieniu. Ojciec Paneloux początkowo twierdził, że
(Konrad Wallenrod, Konrad, Ordon, Kordian). Osamotniony buntownik dżuma jest karą za grzechy, ale póŸniej zmienił zdanie i pomagał
stawał się wcieleniem wartoœci uniwersalnych i służył narodowej zbioro- cierpiącym. Ważnym przykładem jest postawa dziennikarza, który chciał
76 a 77