3. Historia rozwoju: * do nauki wprowadził psychologię ekonom. francuski psycholog Gabriel Tarde w 1902r - opublikował 2-tomowe dzieło „Psychologia ekonomiczna” - stwierdził w nim, że bazę rozwoju ekonom. zachowania stanowi założenie, iż człowiek jest istotą wchodzącą w interakcje z innymi. W latach 40. nastąpił wzrost zainteresowania . Badania Ernesta Dichter'a poszerzyły wiedzę sprzedający, kupujący oraz oddziaływanie reklamy. Paul Albon twierdzi, iż zachowanie ekonomiczne to nie tylko konsumpcja ale też praca. 4. Konsument - jest to osoba nabywająca towar na własny użytek (użytkownik) w celu zaspokajania podstawowych potrzeb. W gospodarce rynkowej musi wystąpić możliwość wyboru przez konsumenta danego dobra. # Potencjalnego konsumenta charakteryzują określenia: a) zmienne demograficzne - wiek, płeć, zawód, dochody, rodzina. b) zmienne społeczno - kulturowe - kultura, klasa społeczna i grupa odniesienia. Kultura: jest źródłem wartości, ideałów. Klasy: określają one, to co, akceptowane, pożądane i niepożądane, zakazane w danym kręgu społecznym. c) zmienne indywidualno - społeczne - indywidualny styl życia, etap w cyklu życiowym, aktualnie posiadane zasoby czasu i uwagi poświęconej otoczeniu zewn. d) zmienne indywidualno - osobowościowe - charakter indywidualizacji, zaangażowanie ego, wiedza i doświadczenie, postawy, sposób przetwarzania informacji i indywidualne możliwości w tym względzie. # Kupowanie i motywy wyboru * Tauber rozróżnia 2 grupy motywów leżących u podstaw zakupów: - motywy personalne - potrzeba odgrywania roli kupującego, pragnienie oderwania się od codzienności, chęć zorientowania się w nowych trendach, chęć sprawienia sobie przyjemności, potrzeba symulacji sensorycznej. - motywy społeczne - potrzeba doświadczeń społecznych poza domem komunikowania się z innymi, chęć dorównania grupie odniesienia, przyjemność płynąca z robienia zakupów. Nie każda decyzja o zakupie wynika z przemyśleń i racjonalnych rozważań. Ludzie kupują pod wpływem impulsu (efektywne opakowanie, promocyjna cena). Fakt posiadania i kupowania pełni funkcję określającą status i pozycję konsumenta. # Lojalność konsumentów - wobec ogromnej liczby produktów konsument kupuje ten, do którego przywykł. Na decyzję konsumenta wpływa również cena. # Rola cen i miejsca zakupu - cena, która lokuje się poniżej danej granicy staje się podejrzana (jest to za tanie by mogło być dobre), wysoka cena (produkt jest zbyt drogi by go kupić). Konsument na nowo przystosowuje się do poziomu cen i określa subiektywny obszar ceny akceptowanej. Miejsce gdzie kupuje jest równie ważne jak to co kupuje. Klient ma swoje preferencje co do miejsca zakupu: wybór sklepu, nawyk i czynniki o charakterze społecznym, np.: potrzeby. Głównym motorem zachowań konsumenta staje się tendencja do użytkowności, a popyt na dany produkt stanowi wypadkową jego oceny i gustów konsumenta. 5. Zasady postępowania z klientem. # Klient - jest to osoba, która ma możliwości i najczęściej chce wymienić różne wartości na towar lub usługę. Wymiana ta określana jest jako kupowanie, niezależnie od tego czy jest to dobro czy usługa. Każdy może być klientem, gdyż każdemu możemy coś zaoferować. * rodzaje klientów: - k. zdecydowani - wiedzą co może spełnić ich oczekiwania, posiadają realne środki do zakupu, - k. poszukujący - poszukują towaru który ich zaspokoi, posiadają środki, - k. pragnący nie potrafią określić potrzeby, dysponują środkami, - k. niezamożni - mają specyficzną potrzebę i oczekiwania, szukają kompromisu pomiędzy pragnieniami a możliwościami. # Działania do pozyskania stałych klientów: - dbałość o szeroki asortyment towarów i usług, - asortyment musi być zgodny z aktualną modą i trendami, - traktowanie stałego klienta jak człowieka rodziny a ponadto stosujemy rabaty cenowe, miłą atmosferę. 6. Negocjacje - komunikacja perswazyjna, czyli jedna strona chce przekazać i przekonać drugą do podjęcia decyzji, które uważa za słuszne. * podstawowe określenie negocjacji to sekwencja wzajemnych posunięć, poprzez które strony dążą do osiągnięcia możliwie korzystnego rozwiązania częściowego konfliktu interesów, przy czym muszą one posiadać świadomość częściowej................ interesów bez czego nie byłoby możliwe rozpoczęcie rozmów. Mechanizmem porozumienia jest wymiana ustępstw, koncesji, wzajemne stawianie warunków, których spełnienie określa postępowanie stron. *na przebieg negocjacji mają wpływ: cechy osobowościowe (negocjacyjne), sytuacja w jakiej dochodzi do procesu przetargowego, kontekst społeczny, założenia strategiczne. 7. Komunikowanie się z ludźmi # Komunikacje - to wymiana różnych przekazów zawierających informacje, oceny i sugestie działania, dzięki którym uzgodnione jest stanowisko obu stron. *dobra komunikacja - oznacza taki sposób rozmawiania, który umożliwia rozumienie się i prowadzi do zgodnego rozwiązania problemu. Mówienie to jedynie część aktywności nadawczej, gdyż przesyła się sygnały niewerbalne poprzez gesty, mimikę, dźwięki parajęzykowe, jakość wypowiedzi oraz elementy środowiska fizycznego. *słuchanie - to nie bierne odbieranie drugiej strony, ale aktywna reinterpretacja i bezsłowne, za pomocą ciała, komentowanie tekstu ( ziewanie, gdy czujemy znudzenie). *wzorzec przebiegu komunikacji interpersonalnej: źródło - kto?; przekaz - co?; kanał - jak?; odbiorca - komu?; skutek - efekt. # Negocjacje należy podejmować, gdy: - obie strony są gotowe do zawarcia umowy (istnieje pewien wspólny obszar zainteresowań i przychylne nastawienie) - istnieje zarówno zgodność, jak i konflikt (pełna zgoda, nie ma powodu do negocjacji. - dysponuje się kompetencjami decyzyjnymi (władzą), dla dobra rozmów trzeba, by każdy negocjujący miał zakres możliwości decyzyjnych. # Negocjacji nie należy podejmować, gdy: - nasze szanse są znikome, tzn. gdy nie mamy do zaoferowania nic na czym zależy drugiej stronie i nie możemy zbyt wiele wynegocjować - opanowało nas podniecenie emocjonalne, gdyż utrudnia to obiektywnego spojrzenia na sytuację, gdy wdajemy się wtedy w rozmowę trzeba liczyć się z możliwością strat - istnieją inne możliwości zaspokojenia potrzeb czy realizacji zachowań; chodzi o sprawdzenie czy istnieją alternatywne sposoby postępowania. # Style negocjacji a) ze względu na tematykę - handlowe, polityczne, zawodowe, społeczne, itd. b) ze względu na rodzaj stron - małżeńskie, rodzinne, kupieckie, bankowe, itd. c) od strony technicznej - negocjacje prowadzone bezpośrednio przez zainteresowanych, przez ich reprezentantów lub osoby trzecie, zawodowych negocjatorów (prawników). d) partnerski lub nierówny układ sił między stronami. # Najważniejszy wymiar rozmów to nastawienia: - n. kooperacyjne - to gotowość poszukiwania rozwiązań korzystnych dla obu stron - n. rywalizacyjne - uwzględnia interes obu stron z akcentowaniem własnej strony, mniej istotne jest uzyskanie straty czy korzyści. - n. indywidualne - celem jest uzyskanie możliwie dużych korzyści finansowych. 8. Marketing - to proces gospodarczy, w ramach którego struktura popytu na dobra i usługi jest antycypowana, rozszerzana i zaspokajana przez innowację, aktywizację sprzedaży i wymianę dóbr i usług. Marketing obejmuje większość drogi dóbr i usług. Marketing to produkt, opakowanie, cena, dystrybucja i promocja.
|
Podstawowym założeniem marketingu jest szukanie niezaspokojonych potrzeb w dziedzinie gospodarki i tworzenie dóbr i usług zapełniających tę lukę. # Jak zapewnić sukces rynkowy produktu? - firmy rozwiązują to przez skomplikowane badania, analizy i działania (marketing). Podstawą tych działań jest zrozumienie konsumenta, motywów i mechanizmu jego działań i decyzji. Aby wyjaśnić zachowania konsumenta psychologowie sięgnęli do badań nad motywacją opartych na założeniach psychologicznych, zastosowali założenia teorii uczenia się i dane na temat przetwarzania informacji przez człowieka oraz wykorzystali koncepcje z psychologii społecznej, np. psychologia zmiany postaw. *Składniki prowadzące do gwarantowanego sukcesu: - produkt, którego nie ma; - produkt, którego wszyscy potrzebują; - produkt wyceniony aby się sprzedał; - produkt wyceniony dla zysku. # Badania rynku - są powszechną metodą charakterystyki rynku - określają potrzeby i oczekiwania klientów w stosunku do oferowanych produktów. Wyróżniamy badania: formalne, oficjalne, przeprowadzane, osobiście, przez telefon, listownie, jako forma rozmów ze znajomymi. Stosowanie badań rynkowych w ramach strategii marketingowej pomaga w upewnieniu się zarówno przedsiębiorcy jak i inwestora, że pierwotny pomysł był słuszny. # Najważniejsze elementy strat. market.: badanie rynku; segmentacja rynku; produkt i opakowanie; znak fabryczny; cena; usługi sprzedażowe i posprzedażowe; współpraca z konsumentem i otoczeniem; kanały dystrybucji; systemy sprzedaży. Znaczenie segmentacji wynika z faktu, że nie występuje przeciętny klient i konsument, który mógłby być odniesieniem przy formułowaniu kierunku działania. Podział konsumentów: wg dochodu; wieku; płci; czynnika przestrzeni; postawy nabywcy wobec nowego produktu, sposób reakcji na reklamę. # Najczęściej stosowane strategie cenowe: zwyczajowe; „dziwne ceny” (99); wiązane (kilka w jednym opakowaniu); prestiżowe (wysokie); ustalane wg krzywej doświadczenia. # Metody badań marketingowych *Badania marketingowe - to gromadzenie przetwarzanie, przechowywanie i wykorzystanie informacji w celu doskonalenia procesów decyzyjnych. Dane te uzyskuje się różnymi drogami. Są to dane istniejące w różnych komórkach własnych i obcych zebrane dla innych celów nazwane danymi pośrednimi lub wtórnymi.; bądź są to dane, które badający musi zebrać bezpośrednio od respondentów nazwane danymi bezpośrednimi. * badania dotyczące popytu wśród konsumentów prowadzi się metodą ankietową: kwestionariusz, wywiad, badania telefoniczne, za pośrednictwem radia i TV. Najczęściej stosowane są: - wywiady bezpośrednie - polegają na czynnym uczestniczeniu ankietera; - wywiady telefoniczne - wtedy, gdy zasięgamy opinii w sprawie wąskich tematów; - ankiety prasowe - największa liczba odpowiedzi. W badaniach marketingowych wykorzystuje się informacje uzyskane za pośrednictwem panelu - jest to zbiorowość próbna dobraną metodą reprezentacyjną do wielokrotnych badań prowadzonych w regularnych odstępach czasu i o tym samym zakresie przedmiotowym. Techniki projekcyjne celem jest dotarcie do osobowości, postaw, motywów działania badanych osób, na podstawie tego co mówią i piszą o innych. Jest to droga pośrednia. Stosuje się szereg testów - jest to rodzaj zadania do wypełnienia, taki sam dla wszystkich. Testy dzielą się na papierowe i aparaturowe, zbiorowe i indywidualne, werbalne i manualne. 9. Reklama # Główne zasady reklamy: zastanów się kto może być twoim klientem i staraj się go poznać; znajdź sposób na krótką prezentację firmy; wybierz właściwy sposób rozpowszechniania reklamy (nie tylko radio, TV, prasa); znajdź unikatową cechę wyrobu i zastanów się jak ją przedstawić; pomyśl twórczo o produkcie; określ w jaki sposób przekonać klienta do tego co oferujesz; użycie środków specjalnych (humor, literatura); postaraj się przyciągać odbiorcę przez oryginalną formę; stworzenie jak najbardziej zwięzłego komunikatu; język musi być potoczny i bliski do języka odbiorcy, a także zdecydowany; staraj się unaaczniać najważniejsze elementy; ustalenie taktyki reklamy; sprawdzenie ocen innych. # Reklama - definicja: 1. Konieczny - 1938r 2. Strużycki - 1976r - „reklama: zawiera elementy informacji i sugestii; wskazuje na pozytywne cechy towaru; jest prowadzona przez jednostki zajmujące się produkcją i dystrybucją; łączy się z planem zbytu i obrotu; często różnicuje towary z tego samego źródła; jest cząstkowa i nierównomierna. Działania te można podzielić wg kryteriów: a) cele reklamy - jakie są motywy podjęcia działań reklamowych; b) adresaci - do kogo?; c) przedmioty reklamy; d) podmiotów reklamujących; e)stosowanych środków reklamy; f) miejsca reklamy; g) fazy reklamy (wprowadzająca, utrwalająca, ....); h) więzi z towarem (bezpośrednia, pośrednia, jawna, ukryta); i) charakter (informująca, sugerująca, edukacyjna); j) indywidualizacja (zbiorowa, indywidualna); k) kierunku; l) czas trwania reklamy (długofalowa, sezonowa, doraźna). 3. wg Stysia - 1992r - Kryteria : a) nadawcy (reklama producenta, handlowca, polityczna); b) przedmiotu - reklama produktu (koncentrująca się na promocji konkretnych dóbr i usług); # Cele reklamy : a) informowanie (reklama pionierska) - mówienie o istnieniu i rozmieszczeniu; b) przekonywanie (persfazja) - reklama konkurencyjna; c) przypominanie (reklama utrwalająca); # Funkcje reklamy : a)ekonomiczne - dotyczą kształtowania popytu, jego racjonalności podnoszenia kultury handlu i kontaktów pomiędzy sprzedającym a kupującym oraz wpływu na ekonomikę firmy handlującej. b) społeczne - polegają na kształtowaniu procesów percepcji konsumentów, stanów ich zadowolenia. # Modele reklamy : 1) SLB - Stań Zobacz Kup; do zadań reklamy należy: zwrócenie uwagi konsumenta na dany towar i jej zatrzymanie; doprowadzenie do obejrzenia i poznania towaru; spowodowanie zakupu. 2) AIDA - Uwaga Zainteresowanie Życzenie Działanie: model sugeruje dążenie do oddziaływania na nabywcę, przyciągania jego uwagi, wywoływanie zainteresowania produktem, pobudzanie ..............................., spowodowanie zakupu. 3) DAGMAR - Definiowanie Celów Reklamy do Mierzenia Rezultatów: założenie, że reklama stanowi jeden ze środków komunikowania się, jedną z sił oddziaływujących na konsumenta. 4) DIPADA - Określenie Rozpoznanie Udowodnienie Akceptacja Pragnienie Działanie. W modelach: od uświadamiania konsumentom ich potrzeb, do tego, że dany towar, jest im potrzebny, a przedmiot reklamy czymś do nauczenia się. 5) ATR - Uświadamianie Próbowanie Wzmacnianie: główna rola reklamy polega na wzmacnianiu satysfakcji konsumenta. 6) wg KRUGMANA: duży wpływ reklamy TV należy tłumaczyć jej dostępnością i małym wysiłkiem, jaki wkłada się w proces uczenia. Formuła: Działanie Wiedza Emocje - założenie, że reklama zmienia i wpływa na zachowanie. 7) VAUCH - systemowa reklama: reklama oddziałuje na ludzi w różny sposób, poznawczo, afektywnie, zależnie od stosunków klienta do produktu. Biorąc pod uwagę kryterium zaangażowania i reakcji konsumenta są 4 modele reklamy: a) ekonomiczny - Wiedza Emocje Działanie: sytuacja zakupu domu lub samochodu; duże zaangażowanie, reakcja na reklamę -poznawcza. b)psychologiczny: decydującym czynnikiem są emocje. c) behawioralny - Działanie Wiedza Emocje: produkty codziennego użytku, niski poziom zaangażowania d) społeczny - Działanie Emocje Wiedza: zaangażowanie konsumenta znikome, zainteresowanie krótkotrwałe np.: słodycze.
|
10. Praca i bezrobocie: # Praca wg ekonomistów: (zatrudnienie) - jeden z czynników produkcji, stanowi istotne ogniwo w obiegu pieniędzy i zasobów pomiędzy przedsiębiorstwami i gospodarstwami domowymi. Członkowie gosp. dom. dostarczają przedsiębiorstwom siły roboczej, otrzymują w zamian pieniądze, których używają do zakupu towarów i usług jakie świadczą firmy. # Praca wg psychologów: praca stanowi część łańcucha zachowań instrumentalnych będących podstawową kategorią analizy ludzkich zachowań ekonomicznych. Pracę jednostki nagradza się pieniędzmi i dzięki nim staje możliwa aktywność instrumentalna, czyli kupowanie. # Powody podejmowania pracy: - w celu otrzymania pensji (zewn. nagrody); - wewn. przyjemność - silne źródło zadowolenia; - samorealizacja - zadowolenie zainteresowań i spożytkowanie ich zdolności; - społeczne kontakty. # Funkcje pracy: * Teoria JAHODY - ukrytych i jawnych funkcji pracy - pozwala lepiej zrozumieć problem doświadczanych utratą pracy. W myśl tej teorii jawna funkcja pracy to dostarczenie środków do życia; ukryta funkcja pracy - struktualizacja czasu, zapewnienie kontaktów z ludźmi, dostarcz poczucia sensu i celu, umożliwia doświadczenia i dostarczenia poczucia twórczości i mistrzostwa; jest źródłem statusu społecznego jednostki, jej rodziny oraz tożsamości jednostki, źródło aktywności jednostki. # Teorie motywacji do podejmowania pracy: a) ekonomiczne - wyboru: praca, odpoczynek, wiążą pracę z dochodami i konsumpcją. Teoria ta zastosowana jest do zagadnień motywacji pracy, zakłada, że ludzie będą pracowali, by zaspokoić potrzeby psychologiczne i potrzebę bezpieczeństwa a później nabierze znaczenia motywacja społeczna - potrzeba prestiżu i szacunku w społeczeństwie. Kiedy zostaną zaspokojone potrzeby społeczne, dojdą do głosu potrzeby wszechstronnego rozwoju osobowości i jednostki. b) psychologiczne (kategorie) - potrzeby wg Maslow'a, wzmocnień, procesów poznawczych- Froyd. Potrzeby należą do czynników dynamizujących zachowania jednostki. Potrzeba - wg psychologów - powstaje na podłożu zaburzenia równowagi między organizmem a środowiskiem, wynika często z braku czegoś, co sprawia, iż organizm nie może normalnie funkcjomować. Pobudzanie potrzeby ma miejsce wtedy, gdy między oczekiwaniami jednostki a zaistniałą sytuacją powstaje rozbieżność. Jednostka dąży do zlikwidowania tego, czyli do zaspokojenia potrzeby. # Konsekwencje utraty pracy: * utrata pracy prowadząc do obniżenia samooceny wpływa na: choroby fizyczne i psychiczne, oczekiwania jednostki dotyczące możliwości powtórnego zatrudnienia, pogarsza to adaptację bezrobotnych, odbiera wiarę we własne siły, zmniejsza szansę znalezienia pracy i potwierdza wcześniejsze negatywne założenia i sądy dotyczące własnej osoby. Analizy pokazują, że samopoczucie jednostki obniża się zaraz po utracie -pracy, w II lub III miesiącu bezrobocia następuje poprawa samopoczucia, miedzy IV a VI miesiącem bezrobocia następuje znaczne obniżenie nastroju i stabilizacja na niższym poziomie. * Proces przystosowania się do bezrobocia obejmuje fazy: początkowy szok →okres optymizmu →pesymizm, poczucie beznadziejności →fatalizm i bezradność. * Czynniki wpływające na radzenie sobie z bezrobociem: a) czas trwania bezrobocia: zaraz po stracie pracy występuje okres krytyczny tzw. okres adaptacji dowolnego czasu, negatywne konsekwencje narastają z czasem; b) struktualizacja czasu: utrata pracy zmienia sposób spędzania wolnego czasu, wzrastają formy zachowań →prace w domu, domowe pasje, obniża się aktywność związana z pieniędzmi i konsumpcją; c) społeczne wsparcie: pomoc rodziny lub grup społecznych - bufor dla efektów stresu życiowego, brak wsparcia pogarsza negatywne konsekwencje sytuacji stresowych; d) .różnice indywidualne czyli osobowościowe - najłatwiej radzą sobie bezrobotni, których charakteryzuje silne poczucie własnej wartości, którzy są aktywni, dostrzegają swój problem mniej fatalistycznie (potrafią sobie radzić); e) różnice demograficzne - wiek, płeć, wykształcenie, religia; f) czynniki makroekonomiczne - poziom inflacji, wysokość zasiłków. 11. Przedsiębiorczość: jest to proces tworzenia czegoś nowego, wartościowego. Ryzyko finansowe, psychologiczne i społeczne. Rozwijanie przedsiębiorczości oznacz w praktyce trening rozmaitych cech, np.: umiejętność podejmowania działań ryzykownych, zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji, sztuka negocjacji, umiejętność słuchania innych, zdolność rozwiązywania problemów interpersonalnych. Zwykle przyjmuje się że tym co wyróżnia jednostki określane mianem przedsiębiorczych jest podejmowanie przez nie działań wykraczających poza ustalone schematy, czy ograniczenia związane z rolą zawodową. # Przedsiębiorca: lit. psychologiczna analizuje różne czynniki w poszukiwaniu cech wyróżniających przedsiębiorców i nieprzedsiębiorców. W porównaniu z populacją ogólną przedsiębiorcy mają ojców, którzy również byli przedsiębiorcami. Przedsiębiorcami stają się często członkowie grup mniejszościowych, w wieku 30-35 r życia. # Przedsiębiorczość w psychologii: * p. w świetle teorii motywacyjnych: jest funkcją cech indywidualnych →instynktów, potrzeb oraz cech sytuacji i czynników otoczenia czyli poziomu rozwoju społeczno - ekonomicznego społeczeństwa. - teoria motywacji osiągnięć - jest teorią makropsychologiczną, spełnia oczekiwania ekonomistów wobec psychologii, dając czytelny obraz zależności pomiędzy zmiennymi psychologicznymi a rozwojem ekonomicznym społeczeństwa. Przedsiębiorca w ujęciu teorii motywacyjnych odgrywa dużą rolę, jest skuteczne w opracowywaniu programów szkoleniowych dla przedsiębiorców i menagerów. * teorie poznawcze ujmują przedsiębiorczość w kontekście zmiennych związanych z poznawczym funkcjonowaniem jednostki→ umiejscowienie poczucia kontroli, postawa adaptacyjno - innowacyjna oraz percepcja ryzyka. * teoria umiejscawiania kontroli ROTTER'a --1966r - opiera się na założeniu, że człowiek spostrzega przyczyny sukcesów i porażek albo sobie w samym, albo w czynnikach zewn. od siebie niezależnych. 12. Pieniądz w życiu człowieka: - pieniądz stanowi bezpośredni środek wyrażający wiele ekonomicznych działań: ekonomiczne podejście do pieniędzy opiera się na racjonalnym, abstrakcyjnym modelu człowieka. Psychologowie twierdzą, iż ludzie nie zawsze zachowują się zgodnie z zasadami teorii ekonomicznej. # Ekonomiczne funkcje pieniądza: powszechnie akceptowany środek wymiany; magazynowanie siły nabywczej; miernik wartości lub jednostka obliczania. * Pieniądz jako środek wymiany góruje nad handlem wymiennym, w celu spełnienia tej funkcji musi: mieć wysoką wartość; być łatwo podzielny; być trudny do podrobienia→ wszystkie te funkcje spełnia złoto. * Pieniądz jako miernik wartości jest narzędziem pomiaru. Wszystkie towary są porównywalne dzięki temu, że ich wartość można wyrazić w pieniądzu. * Pieniądz pełni funkcję pieniądza światowego, dotyczy to: ilości złota w każdej walucie; kursu walutowego; rozliczeń międzynarodowych; rezerw walutowych; zadłużenia międzynarodowego. # Psychologiczne ujęcie pieniądza: * Teoria psychoanalityczna: odchody są pierwszą porównywalną do pieniędzy własnością małego dziecka i jednym z jego pierwszych zabaw. Dla psychologów pieniądz to symbol odchodu. * Behawioryzm: Uczenie się znaczenia pieniędzy - pieniądz jest ................................... jest symbolem związanym z nielicznymi dobrami konsumpcyjnymi, które służą jako wzmocnienie zasobów. Teoria wymiany zasobów (klasy jakimi ludzie się nagradzają): miłość; status; informacje; pieniądze; dobra; usługi. Teoria ta pomaga przewidywać i wyjaśniać, która wymiana zasobów jest najodpowiedniejsza. * Teoria Piagetowska - ekonomiczna socjalizacja dzieci - etapy: - stadium rozwoju |
dzieci - dzieci nie rozumieją roli pieniądza w transakcjach, wiedzą, że musi być użyty, lecz jako obrzęd lub nakaz moralny; nie znają pojęcia wymiany; - w następnej fazie rozumieją bezpośrednią wymianę, ale nie sieć wymian, które składają się na ............... - w ostatniej fazie orientują się we wszystkich typach wymiany pieniędzy, łącznie z pojęciem korzyści inwestycji. # Wielowymiarowe znaczenie pieniądza: - pieniądz zawiera wiele znaczeń związanych z jego pochodzeniem (źródłem), sposobem pozyskiwania, formą. Pieniądze zarobione a otrzymane w prezencie mają różne znaczenie dla człowieka. Pieniądze zarobione są jako źródło ekonomicznego zabezpieczenia. Pieniądze podarowane są jako źródło niezaplanowanych przyjemności. # Właściwości pieniądza: * ekonomiczne - płynność, odwracalność, przewidywalność. * psychologiczne - pochodzenie, „czystość” wg Froyd'a. - Znajomość właściwości pieniądza może mieć praktyczne znaczenie dla ekonomii: zmiana formy pieniądza, który reprezentuje siłę nabywczą bywa dla rządu jednym z najtańszych sposobów wpływających na zachowania ekonomiczne. Zastępowanie banknotu monetą pobudzi do wydawania pieniędzy, wypłacanie na rachunki bankowe sprzyja oszczędzaniu i inwestycjom. 13. Socjalizacja ekonomiczna: - część procesu społecznego i poznawczego człowieka , dotyczy rozumienia świata ekonomicznego; - dziecko konstruuje i testuje teorie odnoszące się do rzeczywistości ekonomicznej, doświadczając ich w praktyce; - znaczenie ekonomiczne mają interakcje ze światem społecznym; o jej przebiegu decyduje zakres doświadczeń; - przebieg socjalizacji ekonomicznej zależy od warunków wychowawczych, płci, klasy społecznej, zależy od doświadczeń, interakcji; - socj. ekonom. charakteryzuje stabilność, progresywny charakter procesu. 14. Dawanie: motywuje się troską o zasób dóbr ekonom. kogoś innego i przejawia się oddaniem części własnego dochodu oraz z rezygnacji z niektórych działań podwyższających dochód własny. * Dawanie jako zachowanie ekonomiczne, forma zachowania altuistycznego - przekazywanie darów najbliższym, ofiarowywanie datków na cele dobroczynne, ochotniczą pracę na rzecz organizacji nie przynoszących korzyści, np.: szpitale.Jednostka dostarcza korzyści innym, kosztem własnych zasobów. # Grupy darów wg Moles'a: a) zapłata - płacić za usługę - dawać dar; b) prezent (urodziny, święta); c) dar symboliczny - wymiana przedmiotów o zbliżonej wartości; d) biznes - dary nie mogą być zbyt osobiste, ale wartościowe; muszą przypominać o dostawcy. 15. Dobroczynność: (filantropia): - rodzaj dawania, nie wiąże się bezpośrednio z zasadą wzajemności; - dokonywanie świadczeń w postaci darów na rzecz osób niespokrewnionych lub organizacji; - pozorna dobroczynność - uniknięcie krytyki, pozyskanie aprobaty społeczności; - przykładem dobroczynności jest darowanie krwi. 16. Oszczędzanie: * natura - oszczędności dostarczają środków, którymi rodziny gospodarują w ciągu życia i w krótkich odcinkach czasu; zabezpieczają się finansowo, np.: na wypadek utraty pracy, emerytury. *definicja wg psychologów - 1991r - dochód - psychologiczne zmienne - oszczędzanie; potocznie: dochód musi być albo wydany albo oszczędzany. Dochód = Konsumpcja + Oszczędzanie - odnosi się do jednostki i całej ekonomii. * Dlaczego ludzie oszczędzają - teorie: a) dochód i oszczędzanie (największy dochód→ największa aktywność), różnice w preferencjach - zmienne psychologiczne; b) odsetki zgromadzone z ............................ c) oszczędzanie z myślą o przyszłej konsumpcji; d) oszczędzanie dla spadkobiercy; e) oszczędzanie jako cel sam w sobie. 18. Podatki: wpływają na wydatki, konsumpcję, podaż pracy, na sposób głosowania w wyborach. - Podatki są zróżnicowane pod względem stopy procentowej. * Strukturę stopy podatkowej opisuje się jako: a) progresywną - wzrasta odpowiednio do wzrostu dochodu; b) proporcjonalną (neutralną) - oparte na stałej określonej proporcji dochodu; c) regresywną - obejmuje malejącą proporcję dochodu wraz z jego wzrostem. 19. Dobrobyt społeczno - ekonomiczny: * wg ekonomistów: obiektywistyczne - oparte na zewn. kryteriach ekonomicznych; definiowanie dobrobytu w terminach posiadanych dóbr, finansowych wpływów, poziomu zadłużenia, wskaźników funkcjonowania w skali społecznej, np.: dochód narodowy, poziom inflacji, zanieczyszczenie środowiska. Poziom dobrobytu jednostki oparty jest na zewnętrznych kryteriach ekonomicznych. * wg psychologów: subiektywistyczne - psychologia stanu i właściwości podmiotu; określa to co czuje dana jednostka z chwilową sytuacją ekonomiczną, aspiracje, uczucia, percepcje, oczekiwania, ocena warunków w jakich się znajduje i jaką odgrywa w nich rolę. Aktywność zewnętrzna i wewnętrzna jednostki. Psychologiczne definicje dobrobytu odwołują się do treści: poczucia szczęścia, satysfakcji, dobrostanu, emocji, ogólnej jakości życia. 20. Sprawiedliwość podziału dóbr: - w sytuacji podziału dóbr, których jest za mało rodzi się poczucie niesprawiedliwości. Ekonomia zajmuje się rzadkimi dobrami i zasobami, są one wyczerpywalne i w ograniczonej ilości. Wartość rzeczy, dóbr wzrasta proporcjonalnie do ich niedostatku, rzadkości a zmniejsza się z nadmiarem; względną rzadkość dóbr wyraża ich cena. - pojęcie niedoboru w praktyce w odniesieniu do rynku konsumentów → konsumenci mający uzasadnione roszczenia do pewnych dóbr, nie mogą otrzymać tego czego potrzebują, ze względu na ograniczoną ilość tych dóbr. # Definicja niedoboru wg HORNEY'a: - określa on niedobór jako sytuację, w której fizyczna podaż towarów nie osiąga poziomu zaspokojenia potrzeb u ludzi. # Zasady podziału dóbr wg TOMBION'a: a) proporcjonalności (wysiłek w wytwarzaniu); b) zdolności; c) produktywności; d) możliwości (szans na uzyskanie dóbr); e) wiedzy; f) równości; g) wyników. * wg potrzeb: biologiczna, podstawowa (potrzeb fizjologicznych), funkcjonalna. |