MIKROSOCJOLOGIA, Struktura komunikacji w małych grupach, ANETA BARCIŃSKA gr


ANETA BARCIŃSKA gr. I

Temat: „ Struktura komunikacji w małych grupach”

1.Bibliografia:

2. W mojej pracy staram się wyjaśnić jak wygląda struktura komunikacji w małych grupach, jakie są jej typy oraz jakie ma ona znaczenie dla funkcjonowania danej grupy społecznej.

3. Ramowy plan wypowiedzi:

Struktura komunikacji w małych grupach

W procesie socjalizacji istotne znaczenie ma przynależność jednostki do grup społecznych i wywierany na nią ich wpływ. Grupę uważa się za podstawową formę życia zbiorowego, kształtującą społeczne cechy jednostki. Wynika to przede wszystkim z charakteru stosunków społecznych występujących w grupie. Znajomość tych zagadnień stanowi klucz do zrozumienia istotnych aspektów wymienionych już form, jakie przybiera szeroko rozumiany proces socjalizacji.
Zespół ludzi, których łączą stosunki społeczne jakiegoś określonego rodzaju, jakaś odpowiednio doniosła więź społeczna, nazywany jest grupą społeczną.

Florian Znaniecki w swej teorii grupy społecznej posłużył się pojęciem współczynnika socjologicznego. Twierdząc, że właściwością świata kultury jest to, iż jest ona zawsze „czyjaś”(jakiejś grupy społecznej). Dla Znanieckiego grupa społeczna to najbardziej złożony układ społeczny, stąd nie można tego tworu zredukować i rozłożyć do czynności społecznych, gdyż sama grupa społeczna jest powiązana stosunkami (społecznymi) osób wokół wspólnych wartości, do których osoby te jako całość dążą.
Grupą społeczną wg Znanieckiego jest każde zrzeszenie ludzi, które w świadomości tych osób stanowi układ odosobnionych (pewnego rodzaju odrębna całość).
Grupa społeczna istnieje tylko, dlatego że jej członkowie uważają ją za istniejącą w oddzielnym od reszty świecie.

Grupy małe liczą zazwyczaj do kilkunastu członków, co w decydującej mierze wpływa na kształtowanie się ich cech mających szczególne znaczenie dla oddziaływań wychowawczych. Zachodzą w nich styczności bezpośrednie, osobiste. Stosunki w tych grupach, regulowane przez instytucje nieformalne, mają charakter przyjacielski. Wzajemna bliskość i znajomość członków sprzyjają osiągnięciu przez nich pełnej identyfikacji z grupą.

Struktura Grupowa:

W grupie istnieje układ zróżnicowanych pozycji powiązanych ze sobą różnego rodzaju stosunkami, który nazywamy strukturą grupową.

Ze względu na rodzaj stosunków wiążących ze sobą poszczególne pozycje wyróżniamy w każdej grupie:

- strukturę władzy

- strukturę awansu

- strukturę komunikacji

- strukturę socjometryczną

Struktura komunikacji zwana czasami siecią komunikacyjną ze względu na kategorie interakcji związane z przekazywaniem informacji, komunikatów między członkami grupy. Nie powinna być zablokowana, bo jest przyczyną konfliktów, powstają stereotypy rodzące emocje, które blokują komunikację. Struktura komunikacyjna pokrywa się ze strukturą władzy. W różnych badaniach prowadzonych na grupach społecznych stwierdzono, że w jej szeregach można wyróżnić członków lepiej lub gorzej poinformowanych. Jest tzw. elita wiedząca o wszystkim, co w się w grupie dzieje, ale są też jednostki izolowane z małym dostępem do informacji. Tych pierwszych członków określa się jako gwiazdy socjometryczne - najbardziej akceptowane i lubiane jednostki w grupie, tych drugich: outsiderzy - najbardziej nielubiani członkowie grupy. Często osoby zajmujące centralna pozycje w strukturze komunikacyjnej mają duże szanse na to, żeby stać się kierownikiem grupy.

Sieć komunikacyjna funkcjonuje w bardzo prosty sposób. Jeżeli ktoś potrzebuje danej informacji, to kontaktuje się z osobą, która może znać albo tę informację, albo kogoś, kto może tę informację mieć. Osoba, która potrzebuje informacji jest wtedy jak pająk w sieci informacji, którą pobudza i kieruje strumień informacji do siebie. Dzięki używaniu sieci komunikacyjnej, dana osoba zarówno lepiej spełnia swoją rolę, jak i podtrzymuje istnienie samej sieci.

Komunikowanie się rozumiane jako proces prowadzący do "wyrównywania poziomu informacji" należy do centralnych procesów zespołowych. W każdej grupie występuje zróżnicowanie pozycji ze względu na ilość informacji dochodzących do tych pozycji i liczbę kanałów, którymi te informacje są przekazywane, a które łączą ze sobą poszczególne pozycje. Struktura komunikacyjna może mieć wymiar formalny i nieformalny. Struktura formalna obejmuje przepływ informacji poprzez pozycje społeczne i przez instytucje grupowe. W zespole pracowniczym zwykle hierarchia służbowa określa przebieg komunikacji. Zdarza się jednak, że niektóre osoby są pomijane albo wprost wyłączone z obiegu informacji, inne z kolei mają dostęp do informacji, do których ich pozycja nie uprawnia. Komunikacja nieuregulowana przepisami, dokonująca się samorzutnie, między wykonawcami różnych ról społecznych, oparta na wzajemnym zaufaniu i lojalności pomiędzy członkami nieformalnych zespołów tworzy nieformalną strukturę komunikacyjną.

Według Sztompki pojęcie struktury jest podstawową kategorią w stosunkach społecznych i oznacza ukrytą sieć regularnych i trwałych powiązań pomiędzy składnikami jakiejś dziedziny rzeczywistości, która istotnie wpływa na przebieg obserwowanych w tej dziedzinie zjawisk.

Pojęcie struktury zawiera 4 zasadnicze idee:

Sztompka wymienia 4 wymiary struktury:

Badania eksperymentalne Alexa Bavelasa oraz Harolda Leavitta i Sidneya Smitha pozwoliły wyróżnić cztery najczęściej występujące typy struktur komunikowania się:

  1. Struktura koncentryczna (gwiazda), charakteryzuje się wysokim stopniem symetryczności, cztery pozycje są pozycjami peryferyjnymi a jedna centralną. Ta ostatnia może kontrolować przebieg całego procesu komunikowania, ponieważ żadna z osób zajmujących pozycje peryferyjne nie może komunikować się z pozostałymi bezpośrednio. Charakterystyczne jest, więc tu uzależnienie informacyjne od osoby zajmującej centralna pozycję.

  2. Struktura pozioma (łańcuch). W porównaniu z kołem słabiej scentralizowana, bo żadna z pozycji nie ma statusu dominującej (zdolnej kontrolować proces przepływu informacji w grupie), jednak w takim układzie istnieją dwie pozycje peryferyjne.

  3. Struktura "Y" (hierarchiczna, "rak"), jedna pozycja zdecydowanie bardziej peryferyjna od pozostałych. Umiarkowanie scentralizowana.

  4. Struktura (koło) - zależność liniowa i powiązanie komunikacyjne miedzy wszystkimi osobami w grupie. Brak pozycji centralnej, dominującej, mającej zdolność ze względu na swoje umiejscowienie w strukturze do kontrolowania całości lub części grupy. Struktura zdecentralizowana. Niekiedy jako odmianę koła traktuje się strukturę COMCON - układ pozycji w strukturze ten sam, co w kole, jednak wszyscy członkowie grupy mają możliwość bezpośredniego kontaktu ze sobą - struktura zdecentralizowana.

Ważne jest, zatem pytanie, jakie są następstwa poszczególnych typów struktur komunikacyjnych dla jednostek i działania grup jako całości? Wyniki badań eksperymentalnych wskazują na związki pomiędzy stopniem scentralizowania struktury komunikacyjnej a poziomem satysfakcji członków grupy, jej efektywnością i rodzajem zadania.

1. W strukturach zdecentralizowanych jednostki są bardziej aktywne, przesyłają więcej informacji, bez względu na rodzaj zadania. Badania organizacyjne ujawniły związek pomiędzy pozycją, jaką jednostka zajmuje w strukturze komunikacyjnej a poziomem zadowolenia. Im bardziej peryferyjna pozycja jednostki tym niższy poziom satysfakcji. Dlatego z punktu widzenia pracownika struktury okręgu i COMCON jako najskuteczniej likwidujące peryferyjność stanowisk uznawane są za najkorzystniejsze, a struktura pozioma (łańcuch) za najmniej korzystną.

2. Struktura okręgu jest jednak zawodna, jeśli za punkt odniesienia przyjąć efektywność grupy. Grupy oparte na zdecentralizowanej strukturze komunikacyjnej popełniały najwięcej błędów w rozwiązywaniu zleconego im zadania i potrzebowały znacznie więcej czasu niż grupy ze strukturą scentralizowaną. Struktura zdecentralizowana zawiera, bowiem wiele hamujących połączeń: zbyt wiele dróg przekazu zmniejsza efektywność komunikowania się w grupie. Gdy działanie wymaga ciągłego kierownictwa i podejmowania decyzji korzystniejsza jest struktura Y lub koncentryczna, gdyż informacje wychodzą i spływają w nich z jednego ośrodka. Z kolei struktura pozioma (łańcuchowa) spełnia swoją rolę w grupach, w których działania mogą być z góry zaplanowane i podzielone, czynności każdego stanowiska zuniformizowane i niewymagające stałej wymiany informacji ani podejmowania bieżących decyzji.

3. Wysoce scentralizowane struktury najlepiej sprawdzają się przy rozwiązywaniu prostych problemów: Struktury zdecentralizowane przynoszą lepsze wyniki przy opracowywania zadań złożonych.

Struktura komunikacyjna może mieć wpływ na pojawienie się plotki, szczególnie, jeśli cechuje ją brak dostępu do informacji dotyczących istotnych kwestii. Ważność sprawy i niejasność poznawcza to, jak twierdzi Leon Festinger, główne czynniki warunkujące powstawanie i rozpowszechnianie plotki. W obrębie struktur organizacyjnych plotki rozchodzą się albo na tym samym poziomie hierarchii organizacyjnej albo z dołu do góry, natomiast nie są przekazywane w dół hierarchii. Wynika to z tego, iż struktura komunikacyjna pokrywa się ze strukturą władzy. Wyniki badań Festingera wskazują również, że struktura komunikacyjna pokrywa się ze strukturą socjometryczna (przekazuje się informację przyjaciołom).

Wzorem relacji pomiędzy obiektami społecznymi, tak ludźmi jak zbiorowościami czy pozycjami od strony teoretycznej zajmuje się analiza sieciowa. Jak podkreślał Georgie Simmel, podstawą każdego ujęcia struktury społecznej jest przekonanie, iż struktura składa się z relacji i połączeń między obiektami. Analiza sieci zmusza do starannego określenia natury obiektów i relacji, a także cech i właściwości dynamicznych, jakie tkwią w tych relacjach.

Z perspektywy sieciowej struktura społeczna jest ujmowana w formie powiązań pomiędzy pozycjami lub węzłami. Węzłami są pojedyncze osoby a powiązania to stany emocjonalne. Jednak charakter powiązań może być różny: przepływ informacji, pieniędzy, usług, uczuć, szacunku, itp.

Socjologia sieciowa wymienia szereg właściwości sieci. Najważniejsze z nich to:

  1. liczba powiązań,

  2. ukierunkowanie, (w jakim kierunku zasoby przepływają w sieci),

  3. wzajemność powiązań (czy zasoby przepływają w jednym kierunku czy jest to przepływ dwustronny),

  4. przechodniość powiązań (przekazywanie relacji pomiędzy podzbiorami pozycji),

  5. gęstość powiązań (zakres, w jakim węzły wykazują maksymalną możliwą liczbę powiązań,

  6. siła powiązań,

  7. pomosty (gęstości lokalne łączące pozycje),

  8. pośrednictwo,

  9. centralność ( bardzo ważna cecha sieci)

Istnieje kilka sposobów obliczania centralności: