Ciąg dalszy wykładu z dnia 17 grudnia 2006r.

Ugoda administracyjna

Zawarcie ugody administracyjnej przewiduje Kodeks postępowania administracyjnego. Możliwe jest to wyłącznie w toku postępowania administracyjnego i tylko wówczas, gdy w postępowaniu tym uczestniczą minimum dwie strony o różnych interesach. Jest to ugoda między stronami postępowania administracyjnego, zawierana w toku tego postępowania przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Przedmiot ugody stanowić mogą sprawy indywidualne z zakresu administracji publicznej, rozstrzygane w trybie decyzji administracyjnej. Ugoda, po jej zatwierdzeniu przez właściwy organ, wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

Porozumienie administracyjne - stanowi formę, przy pomocy której podmioty administracji publicznej podejmują współdziałanie przy wykonywaniu zadań administracji publicznej i wspólnie realizują część lub całość swoich kompetencji. Cechami porozumienia są:

• równorzędność i charakter stron porozumienia, którymi są podmioty administracji publicznej,

• cel i przedmiot porozumienia, jakim jest współdziałanie przy wykonywaniu zadań administracji publicznej,

• podstawa prawna porozumień, jaką stanowią przepisy ustrojowego lub materialnego prawa administracyjnego.

Przyrzeczenie administracyjne (szczególna odmiana przyrzeczenia publicznego art. 919 k.c.) - stanowi oświadczenie organu administracji publicznej, w którym zobowiązuje się on do konkretnego zachowania w przyszłości, a jego celem jest umożliwienie lub ułatwienie adresatowi podjęcia działań przygotowawczych do zamierzonego przedsięwzięcia. Przykładem przyrzeczenia, mającego formę aktu administracyjnego, jest instytucja promesy (występująca w regulacjach z dziedziny administracyjnego prawa gospodarczego), za pomocą której uzależnia się udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej od spełnienia warunków wykonywania taj działalności.

Czynności materialno-techniczne - to czynności, przy pomocy których przygotowuje się działania prawne, a które same bezpośrednio nie wywołują skutków prawnych np. czynności biurowe, takie jak prowadzenie kartotek, wysyłanie poczty. Czynności materialno-technicznych stanowią też działania podejmowane na zewnątrz urzędu, jak np. utrzymanie czystości na ulicach i placach publicznych, w parkach czy budowa urządzeń publicznych.

Działalność społeczno-organizatorska - działalność polegająca na organizowaniu wszelkiego rodzaju akcji społecznych, instruktażu gospodarczego (np. agrotechnicznego) bądź w innych dziedzinach (np. służącego ochronie środowiska); są to po prostu społeczne formy administrowania, nie poparte przymusem państwowym. To takie działania administracji, które są odpowiednikiem działań organizacji społecznych (administracja publiczna działając w ten sposób, zachowuje się tak jak organizacja społeczna).

1. Administracja centralna

W ramach organów centralnych wyróżnia się dwa ich rodzaje:

• organy naczelne,

• pozostałe organy centralne, określane często zbiorczą nazwą „urzędy centralne”.

Organy centralne, wśród których wyróżnia się naczelne organy administracji, zakresem swego działania obejmują obszar całego państwa.

Naczelne organy administracji rządowej to: Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie oraz Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej - powołany do składu Rządu w trybie art. 147 ust. 4 Konstytucji (zgodnie z art. 149 ust. 2 Konstytucji stosuje się do niego odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej). Art. 4 ust. 2 ustawy z 8 sierpnia 1996 r. o Komitecie Integracji Europejskiej stanowi, że Przewodniczący tego Komitetu jest członkiem Rady Ministrów.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 Konstytucji Prezydent RP sprawuje (obok Rady Ministrów) władzę wykonawczą. Przyznane mu zostały liczne kompetencje z zakresu administracji. Jak pisze E. Ochendowski: „chociaż Prezydent jest organem o podstawowym znaczeniu dla państwa, a nie tylko dla administracji, to jednak można go zaliczyć do naczelnych organów administracji ze względu na sprawowanie władzy wykonawczej oraz zakres jego kompetencji ze sfery administracji...”.

Pozostałe organy centralne (urzędy centralne) to dość liczna grupa organów, najczęściej monokratycznych (chociaż istnieją też organy kolegialne np. Centralna Komisja do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych), noszących różne nazwy: prezes, przewodniczący, szef, główny inspektor, kierownik, dyrektor generalny, dyrektor, komisja. Wyróżnić można dwie grupy tych organów:

• organy podległe bezpośrednio Radzie Ministrów lub Prezesowi Rady Ministrów bądź nadzorowane przez te organy (np. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Centralna Komisja do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych),

• organy wpisane w strukturę działów administracji rządowej podległe ministrowi kierującemu danym działem administracji rządowej bądź przez niego nadzorowane ( np. Komendant Główny Policji, Komendant Główny Straży Granicznej).

2. Terenowa administracja rządowa

Zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 80, poz. 872 ze zm.) organy administracji rządowej w terenie to:

• wojewoda (wraz z kierownikami zespolonych służb inspekcji i straży działających pod jego zwierzchnictwem),

• organy administracji niezespolonej.

Organy rządowej administracji zespolonej:

• Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej;

• Komendant Wojewódzki Policji;

• Kurator Oświaty;

• Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny;

• Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa;

• Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego;

• Wojewódzki Inspektor Geodezji i Kartografii;

• Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska;

• Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej;

• Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych;

• Wojewódzki Lekarz Weterynarii.

Organy rządowej administracji niezespolonej:

• Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień;

• Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej;

• Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych;

• Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar;

• Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych;

• Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej;

• Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych;

• Dyrektorzy urzędów morskich;

• Dyrektorzy urzędów statystycznych;

• Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej;

• Komendanci oddziałów Straży Granicznej, Komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej;

• Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego;

• Państwowi inspektorzy sanitarni;

• Powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii;

• Wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego.

Rys. 1. System podmiotów administracji publicznej (źródło: E. Ochendowski, Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2002).

Zob. M. Stahl (red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2004, s. 396.

Zob. J. Zimmermann, Prawo administracyjne, Zakamycze 2005, s. 416.

Ibidem, s. 417.

E. Ochendowski, Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2002, s. 161.

Ibidem, s. 160 i n.

J. Zimmermann, Prawo administracyjne, Zakamycze 2005, s. 418.

E. Ochendowski, Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2002, s. 220.

Podmioty administracji

publicznej

Administracja

rządowa

Administracja

zdecentralizowana

Upoważnione podmioty

prawa prywatnego

Administracja

centralna

Terenowa administracja

rządowa

Administracja zespolona

Administracja niezespolona

Samorząd terytorialny

Samorząd województwa

Samorząd powiatowy

Samorząd gminny

Samorząd specjalny

Samorząd zawodowy

Samorząd gospodarczy

Zakłady publiczne

Fundacje

---