37919 IMG18

134

134

Rysunek 8.45

Strefy szkodliwości ikośnka tuzinka w Polsce (wg Sierpc skiego. 1962)

Opole o i

• MllOmcP.

VN _    .

-----o----

Vv.

Objaśnienie znaków, występowanie wzmożone »_./ występowanie masowe ©

8.3.3.3. Szkodniki strzałek

D<> tej grupy szkodników należą chrząszcze, które na strzałkach i pędach bocznych zupełnie zdrowych drzew prowadzą żer uzupełniający luh regeneracyjny (szeliniaki i zakorku, oraz te. które zasiedlają tylko drzewka osłabione i przechodzą na nich rozwój, będąc szkodnikami wtórnymi. Do tych ostatnich należy głównie smolik znaczony, rzadziej takie owad), jak kwictniczck cztero kropkowy, walczyki czy rytowniki, będące raczej trzeciorzędnymi szkodnikami wtórnymi młodników i starszych drzewostanów niż. upraw sosnowych.

Szcliniak sosnowiec - Hylobius abielis L. Chrząszcze pojawiają się w końcu kwietnia, po przezimowaniu w ściółce leśnej, i udają się na uprawy sosnowe lub świerkowe celem odbycia żeru regeneracyjnego lub uzupełniającego na korze i łyku młodych drzew (ry-- 8.46). Większość chrząszczy wędruje pieszo na uprawy z miejsc zimowania Jedynie część chrząszczy wykorzystuje w tym celu skrzydła. Żer jest uzależniony od warunków świetlnych, termicznych, wilgotnościowych, zapotrzebowania na pokarm i instynktu macierzyńskiego, latają chrząszcze młode, które nic składały jeszcze jaj. ale nie wszystkie. Chrząszcze stare, żyjące 2-3 lala. raczej nic latają, gdyż. zanikły u nich mięsnie skrzydeł na rzecz dojrzałości płciowej. W czasie żeru chrząszcze ogryzają korę i tyko płatami. obejmują- zerem nierzadko cały obwód i długość strzałki. Brzegi uszkodzeń pokrywają się białą żywicą (rys 8.47). W mniejszym stopniu uszkadzane są igły. Młode drzewka w szkółkach i uprawach do lal 3 z reguły giną, starsze są silnie osłabione i wykazują/I) wzrost Szeliniaki zerują najintensywniej o zmierzchu i w nocy. W dzień unikają silnego nasłonecznienia (gdy temperatura przekrac za 27'C), często zagrzebują się w ściółce i gle-

Rysunek 8.46

Postacie dorosłe szeiiniaka Hylobius (wg Nunberga. 1964|: A - szelmiak sosnowiec Hytobius abielis L„ B - szeliniak świerkowiec Hylobius pmastnGyW hie lub ukrywajti się w miejscach zacienionych. Chrząszcze mogą żerować również na pędach starszych sosen, szczególnie w młodnikach przylegających do upraw , a w upraw ach mieszanych atakować drzewa liściaste. Na dębie szeliniak ogryza chętnie pączki, a na wschodach bukowych przegryza strzałki pod liścieniami.

Po ukończeniu żeru chrząszcze kopulują i samice rozpoczynają składanie |aj w okolicach szyi korzeniowej i na korzeniach (grubości 1-10 cm) świeżo ściętych i kilkuletnich pniaków iglastych, na zrębach i w drzewostanach. Czasem jaja są składane na korzeniach silnie osłabionych starszych drzew. Składanie jaj jest rozciągnięte w czasie, trwa co nai-mnicj 6-8 tygodni, tj. do lipca. Jaja są składane pojedynczo lub po kilka sztuk. pr/\ czym w ciągu dnia samica nie składa więcej niż 1-2 jaja. zagłębiając się w tym celu w glebie na głębokość do 20-40 cm. Jaja są składane do wygryzionych nyż i zakrywane trocinkaini Łącznic samica składa 60-100 jaj. Po 2-3 tygodniach lęgną się larwy, które początkowo żerują na korze korzeni, kierując się od grubszej części do cieńszej, a później zaglębiaią się w drewno. W wyniku żeru powstają długie (do I m) rynienkowale chodniki wypełnione biało-rdzawymi trocinkami (rys. 8.48). Na jednym korzeniu może żerów.u. kilka larw w związku z czym przekrój uszkodzonego korzenia przybiera kształt gwiazdzisis /er larw jest bez znaczenia gospodarczego. Przepoczwarczenie następuje w kolebie zagłębi. ,;, w korzeniu i przykrytej wiórami i trocinkami. Po 2-3 tygodniach wylęgają się mUl. chrząszcze, które opuszczają korzeń, wygryzając się okrągłym otworem / iui wcześni, • złożonych chrząszcze wylęgają się jeszcze na jesieni tego samego roku i prowadzą zei u pełniujący. z jaj pó/no złożonych dopiero od maja do lipca następnego roku t ienei i