45269 Zasady Wykładni Prawa L Morawski2

* ■■ Zasady wykładni prawa

by interpretator odstąpił od oczywistego i jednoznacznego sensu językowego przepisu, choćby wtedy gdy wykładnia językowa prowadzi do absurdalnych konsekwencji (zakaz wykładni ad absurdum), jest rażąco sprzeczna z Konstytucją, czy powszechnie akceptowanymi zasadami sprawiedliwości. Podobnie, prawo w wielu sytuacjach toleruje wykładnię rozszerzającą oraz analogię mimo iż prowadzą one do kreacji nowych norm. W uchwale z 20 czerwca 2000 r. (I KZP 14/00, OSNKW 2000/7-8/59) SN uzasadnia konieczność kreatywnej interpretacji przepisu i odstąpienia od jego literalnego sensu koniecznością zapewnienia zgodności wykładni przepisu z Konstytucją.

Z drugiej jednak strony byłoby fatalnym błędem powiedzieć, że prawo czy przyjęty paradygmat jego interpretacji zawsze dopuszcza wykładnię twórczą i toleruje każdy jej rodzaj. Jak sądzę, nasze sądy powszechnie uznają, iż wykładnia twórcza jest dopuszczalna tylko w wyjątkowych sytuacjach i to w sytuacjach określonych przez same dyrektywy wykładni tzw. dyrektywy odstępstwa od sensu językowego przepisu (por. rozdz. V). W każdym innym przypadku, a więc w przypadku, gdy wykładnia twórcza przepisów prawnych nie znajduje legitymacji w akceptowanych dyrektywach wykładni, stanowi ona niedopuszczalną wykładnię contra le-gem, a tym samym - złamanie zakazu prawotwórstwa przez sądy (uchwała SN z dnia 1 marca 2007 r., III CZP 94/2006, OSNC 2007/7-8/95, Biul SN 2007/3, Prok. i Pr. 2007/11, M. Prawu. 2007/19). Przykładem tego rodzaju wykładni byłoby na przykład zastosowanie wykładni rozszerzającej, czy analogii na niekorzyść oskarżonego lub podatnika w prawie karnym lub w prawie podatkowym, czy w stosunku do przepisów kompetencyjnych. Skrajnym przypadkiem wykładni contra legem byłaby na przykład taka wykładnia przepisów prawa karnego, która prowadzi do tworzenia nowych kategorii czynów zabronionych (wyrok SN z dnia 21 stycznia 2009 r., II KK 197/08, OSNKW 2009/4/30).

W sytuacji gdy wykładnia twórcza jest niedopuszczalna, decyzja co do ewentualnej korekty prawa powinna zostać pozostawiona legislatorowi. Reasumując ten fragment naszych rozważań możemy powiedzieć, że wykładnia przepisów prawnych co do zasady powinna być wykładnią deklaratoryjną, do wykładni twórczej mogą się natomiast odwoływać interpretatorzy tylko wtedy, gdy jest ona niewątpliwie dopuszczalna na gruncie powszechnie przyjętych zasad wykładni przepisów prawnych.

sil 22    ■ ■