41395 s 114 115

ROZDZIAŁ 4

114

0    systemie oświaty można wyróżnić dwie podstawowe kategorie tych śród ków - informacyjne i korygujące^{1 2}.

Środki informacyjne to instrumenty, bez któiych pełnienie funkcji nadzt • ru byłoby niemożliwe, ponieważ uprawniają one organy sprawujące nadz< u pedagogiczny do gromadzenia odpowiednich informacji o stanie faktyczny 111 przez różne formy kontroli, które mogą wykazać, czy nie powstały pewiu „odchylenia” między stanem faktycznym a stanem postulowanym. Do głów nych informacyjnych środków nadzoru pedagogicznego stosowanych pr/.i nauczycieli wykonujących czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego za liczą się prawo:

•    wstępu do szkół i placówek oświatowych,

•    wglądu do dokumentacji, którą prowadzi szkoła lub placówka, do tyczącej przebiegu nauczania, wychowania i opieki oraz organizacji pracy,

•    udziału w posiedzeniach rady pedagogicznej (po uprzednim powiado mieniu dyrektora szkoły),

•    wstępu w charakterze obserwatora na zajęcia dydaktyczne, wychowaw cze, opiekuńcze i inne zajęcia organizowane przez szkołę lub placów kę,

•    przeprowadzania badań służących ocenie efektywności działalności dy daktycznej, wychowawczej oraz opiekuńczej szkół i placówek.

Środki korygujące nadzoru pedagogicznego to środki stosowane expost w celu skorygowania już zaistniałych nieprawidłowości. Nadzór ten można więc określić mianem następczego, weryfikacyjnego³. Środki służące or ganom sprawującym nadzór pedagogiczny do zapobiegania powstawaniu błędów oraz usuwania niedociągnięć powstałych w działalności organów nadzorowanych są nazywane środkami korygującymi.

Podstawowymi korygującymi środkami nadzoru są zalecenia, uwagi

1    wnioski z przeprowadzonych czynności, kierowane do dyrektorów szkól lub placówek oraz niezależnie od tego zgłaszane zawiadomienia do organu prowadzącego szkołę lub placówkę o stwierdzonych istotnych uchybieniach. Dyrektor szkoły lub placówki może w ciągu siedmiu dni od otrzymania za 115

SYSTEM OŚWIATY

i    u, uwag i wniosków zgłosić do nich zastrzeżenia bezpośrednio organowi h ul/oru pedagogicznego (art. 33 ust. 5 u.s.o.). Jeżeli jednak zastrzeżenia

ii    i i-klora nie zostaną uwzględnione przez organ sprawujący nadzór peda-igiczny, to dyrektor szkoły musi zastosować się do postanowień w ramach

i mego środka korygującego i wciągu trzydziestu dni powiadomić organ m nl/oru o jego (lub ich) realizacji.

()rgan sprawujący nadzór pedagogiczny jest także uprawniony do sto-• •wjinia korygującego środka nadzoru w postaci zalecenia wynikającego ■ /yimości nadzoru, skierowanego do organu prowadzącego daną szkołę lub placówkę. Obowiązuje taki sam tryb odwoławczy, jak w przypadku od-i iltiń wnoszonych przez dyrektorów szkół i placówek.

Kolejnym środkiem nadzoru pedagogicznego jest wydanie przez organ pi awujący nadzór decyzji administracyjnej, w której poleca on usunięcie h. Iiybień w wyznaczonym terminie. Środek ten może być skierowany za->' i\vno do dyrektora szkoły lub placówki, jak i do organu prowadzącego, je-rli ich działalność stanowi naruszenie przepisów u.s.o.²¹³ Jeśli uchybienia Hit zostaną usunięte, organ sprawujący nadzór pedagogiczny powiadamia ' lym wojewodę.

(idy organ sprawujący nadzór stwierdzi, że efekty kształcenia lub wy-howania w szkole albo placówce są niedostateczne, poleca dyrektorowi < ipi acowanie - w uzgodnieniu z organem prowadzącym - programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania. Program mki musi uwzględniać uwagi i wnioski zgłaszane przez organ sprawujący nadzór. Jeśli w wyznaczonym terminie dyrektor nie usunie uchybień, nie •pracuje lub nie wdroży programu poprawy albo nie uwzględni w tym prosi a mie uwag organu sprawującego nadzór, to organ ten występuje do organu prowadzącego z wnioskiem o odwołanie dyrektora szkoły lub placówki (ait. 34 ust. 2a u.s.o.).

Rozporządzenie z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych za-nd sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagają-\ cli kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać pi < wadzenie badań i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. Nr 235, poz. 1703) s prowadziło istotne zmiany w zasadach sprawowania nadzoru pedagogu /mego w stosunku do stanu prawnego ustalonego przez wcześniejsze tu/.porządzenie z dnia 23 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 845). Przede

’¹³ Wyjątek dotyczy sytuacji, w której naruszenie przepisów ustawy nastąpiło w uchwa-i organu jednostki samorządu terytorialnego. W takim wypadku kurator oświaty musi nic-wlocznie powiadomić wojewodę o naruszeniu przepisów ustawy (art. 34 ust. 5 u.s.o.).

1

s. 67-68; D. Kurzyna-Chmiel, Nadzór wojewody nad samorządem terytorialnym..., s. 36 i n., oraz podana tam literatura.

2

Jest także inny środek, który można nazwać opiniującym. Mogą go stosować różne or gany nadzoru, na przykład kurator oświaty opiniuje, przed zatwierdzeniem przez organ prowadzący, arkusze organizacji publicznych szkól i placówek w zakresie ich zgodności z przepisami (nie dotyczy to szkól i placówek prowadzonych przez ministrów).

3

^2,2 D. Kurzyna-Chmiel, Nadzór wojewody nad samorządem terytorialnym..., s. 42-45.